ESRA ÖNDER 2013010702090 İŞLETME 2.ÖĞRETİM

Temel analiz, bir varlığı, bu varlığı etkileyen ekonomik ve finansal faktörler ışığında varlığın niteliksel ve niceliksel özellikleriyle birlikte değerlendirerek, onun içsel değerini hesaplamaya çalışan top-down (yukarıdan aşağıya) bir analiz metodudur. Bu karışık cümledeki kavramları açarak ilerleyelim.

Varlık Nedir? Varlık olarak bir menkul kıymeti, bir türev ürünü, bir emtiayı ya da bir para birimini ele alabiliriz.

İçsel Değer Nedir? Bir şirketin ya da varlığa dayalı bir ürünün, hem somut hem de soyut faktörler ile birlikte farklı açılardan değerlendirildiğinde ulaşılan değeri, o şirketin ya da ürünün içsel değeridir. Bu değer, piyasada oluşan fiyatlar ile aynı olmayabilir. Zaten amaç piyasada oluşan fiyatın gerçekliğini kontrol etmek ve içsel değerinin altında işlem gören şirketleri bulup onlara yatırım yapmaktır.

Top Down Bir Analiz Metodu Ne Demek? Yukarıdan aşağıya olarak çevirebileceğimiz bu kavram, makrodan mikroya doğru gidişi temsil eder. Temel analiz, dünyanın genel ekonomik durumundan, şirketin muhasebe kayıtlarına doğru uzanan bir yol izler.

Temel Analiz Ne İşe Yarar? Temel analiz bir varlık seçim metodudur. Çokça karşılaştırılmalarına rağmen teknik analiz ile farklı amaçlar taşır. Temel analiz hangi varlığın alınacağına karar verme aşamasında yardımcı olurken, teknik analiz bu varlığın hangi fiyattan alınması gerektiği konusunda fikir verir.

TEMEL ANALİZ AŞAMALARI Temel analiz üç aşamadan oluşur.

1. EKONOMİK ANALİZ İlk olarak ekonomik analiz yapılır. Makro ekonomik göstergelerle yapılan ekonomik analiz yöntemi temel analizin baş noktalarındandır. Globalleşme ile pazarın tek Pazar halini alması sebebiyle global ekonomi incelemeleri de ekonomik analiz içerisinde büyük bir önem taşımaktadır. Ekonominin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi olumlu sonuçlar doğururken bazı durumlar da ekonominin iyi şekilde ilerlemesi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Örneğin; ekonominin olumlu sonuçlarla ilerlemesi durumunda tahvil, bono gibi menkul kıymet fiyatlarının düşmesine yol açarak hisse senedi fiyatlarında da bir düşüş yatırabilir. Bu durumun diğer sunucu ise faiz oranlarının artması olarak beklenebilir.

2. SEKTÖR ANALİZİ Genel ekonomi analizi yapıldıktan sonra, yatırım yapılmak istenen işletmenin faaliyette bulunduğu sektör analizi yapılmalıdır. Ekonomi analizi ile sektör analizi birbiri ile yakından ilgilidir. Ekonomik durumun iyi olduğu dönemlerde genellikle tüm sektörlerin görünümü de olumludur. Ancak sektörün içinde bulunduğu evreye, dünyada ki gelişmelere bağlı olarak bazı sektörler yatırım yapmaya daha elverişli olabilirken bazı sektörlere yatırım yapmak ise doğru bir karar olmayabilir.

3. FİRMA ANALİZİ Şirket analizlerinin yapılmasında ki temel faktörler, şirketin geçmiş dönemlerde ki performansları ve mevcut döneme ait verileri incelenerek gelecek hakkında tahminlerde bulunmaktır. Böylece söz konusu şirketin hisse senetlerine yatırım yapılıp yapılmayacağı kararı daha sağlıklı bir şekilde verilecektir. Temel analizin en önemli kısmı firma analizidir. İzlenmesi gereken çok sayıda şirket vardır. Bu şirketlerle ilgili çok sayıda bilgi, rapor, haber ve finansal tablo vardır.

GENEL EKONOMİK ANALİZ SEKTÖREL ANALİZ FİRMA ANALİZİ Konjonktür Sipariş Strateji Faizler Sektörel İklim Yönetim Kalitesi Döviz Stok Durumu Rekabet Durumu Likidite Pazar Giriş Engelleri Oranlar Fiyatlar Branş Dönüşümü Pazar Değerlendirme

Borsada Temel Analiz Nasıl Yapılır? Borsa da hisse senedi alımlarında temel analiz nasıl yapılır, değerlendirmelerde hangi faktörlere bakılır? Bu analiz yönteminde en başta global ekonomik ve siyasi durum ve gelişmeler göz önünde bulundurulur. Global gelişme ve durumların ardından hisse senedi alınacak ülkenin o andaki ekonomik, toplumsal ve siyasal durumu mercek altına alınır. Global ve ülkesel verilerden kaynaklanacak risk tahminleri hesaplanır.

Temel analizde; ülkenin ekonomik yapısı ve dinamiklerini anlamlandırabilmek için ülke milli geliri (GSMH), sanayi, hizmet endeksleri, kapasite kullanımı, ülkedeki mevcut faiz oranları, döviz kurunun seviyesi gibi önemli verilerin değerlendirilmesi de gerekmektedir. Küresel ve ülkesel bazda değerlendirilen verilerin ardından sonraki aşamada alınması kararlaştırılan hisse senedi değerlendirilmeli. Hisse bazında temel analiz yapılırken, şirketlerin bilançolarına odaklanılır ve genel kabul görmüş olan fiyat/kazanç oranı, piyasa değeri, cari oran gibi şirketlerin objektif değerleri açısından bu önemli veriler analiz edilir. Buradaki kasıt, hissesi alınacak şirketin şu anda ve gelecekteki ekonomik şartlarının tespitidir.

Peki Türkiye’de Temel Analiz Nasıl Yapılmalı? Türkiye’de bir Temel Analiz yapılırken o ülkede bulunan şirketten ya da borsa endeksinden işlem yapacaksak, ülkenin yerel ekonomik ve politik haberlerini takip etmeliyiz. Örneğin; Borsa İstanbul’da hisse senedi alacaksak elbette ki, küresel verilerin yanında Türkiye’de açıklanan verilerin takibini yapmamız gerekir. Bu verilerin yanı sıra çıkan ekonomik ve politik haberleri de takip etmeliyiz. Fakat bu haberlerin hangilerinin bizi etkilediğini bilmeliyiz.

SORULAR Aşağıdakilerden hangisi temel analizin aşamalarındandır? Fiyat Formasyonları Firma Analizi Dow Kuramı Destek ve Direnç Kavramı Trend Kanalları

2. Aşağıdakilerden hangisi şirketin firma analizi hakkında bilgi vermez? A) Rapor B) Stok Durumu C) Bilgi D) Finansal Tablo E) Haber

3. Borsada Temel Analiz yapılırken ülkenin ekonomik yapısını anlamlandırabilmek için hangi verilerin değerlendirilmesi gerekmemektedir? Milli Gelir Faiz Oranları Fiyat Formasyonları Hizmet Endeksi Kapasite Kullanımı

4. Hisse bazında Temel Analiz yapılırken neler analize edilmez? Bilançolar Piyasa Değeri Milli Gelir Cari Oran Fiyat Kazanç Oranı