Okulda Çocuğun Güvenliği OKUL VE ÇEVRE GÜVENLİĞİ SEMİNERİ

Giriş Giriş “Bu nasıl bir okul! Gün geçmiyor ki bir kavga ya da olay çıkmasın....” “Çocuğumu tehdit edip parasını almışlar, artık çocuğumu okula göndermeye korkuyorum..” “Artık bu öğrencilerle baş etmek çok zor, bu okuldan tayinimi isteyeceğim…” “İki tokat çakacaksın, bak bir daha yapıyorlar mı?..” “Okullarda artık kızlar da çete kurup kavga ediyorlar...” “Çocuk, sınıftaki çıplak elektrik kablosuna dokunmuş, şimdi hastaneye kaldırdılar...” ”Artık okula gitmek istemiyorum, bazı çocuklar benimle alay ediyor” “ Ben müdür olarak olayı çözdüm, öğrenciler olay çıkardı mı çağırıyorum polisi, teslim ediyorum onları...” “Depremde binanın duvarları çatladı, çatlaklardan sınıfların içi görünüyor, yine de binada eğitime devam ediliyor...”

Okul Güvenliği Kavramı Okul güvenliği kavramı, hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin okulda güven içerisinde yaşamalarını kapsar. Bir okulu güvenli ya da güvensiz olarak tanımlamak zordur. Güvenli Bir okul; metal dedektörlerle korunan, koridorlarında nöbet tutulan ve tüm olaylara polis tarafından müdahale edilen okul mudur? Yoksa güvenli okul; öğrenciler arasında birinin diğerine yaptığı kaba şakanın yetişkin bireyler arasında halledilebilir bir durum olarak görülüp rapor edilmediği okul mudur?

Okul Güvenliği Kavramı Okul güvenliğinin sağlanmasına yönelik uygulamalar, sadece şiddetin ve/veya sucun önlenmesine yönelik çalışmalardan oluşmaz. Okul güvenliğinin aşamaları, okul ve çevresindeki fiziksel şartların dezavantajlı konumlarının giderilip, güvenli hale getirilmelerinden, çocuk gelişimi ve psikolojisi konusunda eğitimli personele; suç ve şiddet karşısında farkındalığın oluşturulmasından, öğrencilerin aileleri ile olan sağlıklı ve etkili bir iletişime kadar uzanan geniş bir yelpazede ele alınmalıdır.

GÜVENLİ OKUL Güvenli okul, gençlerin ve çocukların öğretmenlerden, okul yoneticilerinden ve okulda görevli kişilerden veya akranlarından şiddet görmediği ve şiddet görme korkusu yaşamadığı bir ortam olarak tanımlanmaktadır. Bunun yanı sıra, okulun sosyal ortamı, tasarımı, iç donanımı ile bütüncül bir güvenlik algısı sunması da güvenli okulun öne çıkan unsurlarıdır. Okullardaki güvenlik algısı öğrenciler için en az eğitim kadar önemli bir ihtiyaçtır.

Güvenli Okulun Nitelikleri Okullarda etkili öğrenmenin gerçekleştirilmesi ve öğrencilerin kendi potansiyellerini geliştirebilmeleri için, okulun öğrenci ve öğretmenler açısından güvenli bir yer olması gerekir.

Güvenli Okulun Nitelikleri Güvenli bir öğrenme ortamı olmadan öğretmenler öğretimde, öğrenciler de öğrenmede sıkıntılar yaşarlar. Öğrenciler güvenlik endişesi taşırsa öğrenmeye yoğunlaşamazlar. Öyleyse okulların güvenli hale getirilmesi önemli bir zorunluluktur.

Güvenli bir okulun nitelikleri şöyle sıralanabilir

Güvenli Okulun Nitelikleri 1. Okulda güçlü bir liderlik, kendini işine Adamış öğretmen kadrosu, üst düzeyde veli ve toplumsal katılım vardır

Güvenli Okulun Nitelikleri Okullarda öğretim programların seçilmesinde öğrencilerin ve velilerin de görüşleri önerileri dikkate alınmalı.

Güvenli Okulun Nitelikleri 2. Okulun fiziksel düzenlemeleri güvenlidir.

Güvenli Okulun Nitelikleri 3. Sorunları önlemeye ve okul güvenliğini devam ettirmeye yönelik politikalar tutarlı ve devamlı olarak uygulanmaktadır.

Güvenli Okulun Nitelikleri 4. Okul güvenliğine ilişkin önleyici programlar öğrenci özellikleri dikkate alınarak belirlenmektedir.

Güvenli Okulun Nitelikleri 5. Okul güvenliğine ilişkin önlem ve politikalar gözlenebilir yaklaşımlara dayanmaktadır.

Güvenli Okulun Nitelikleri 6. Öğretmen ve diğer çalışanlar okul güvenliğine ilişkin programları uygulama konusunda sürekli eğitilmeli ve desteklenmelidir.

Güvenli Okulun Nitelikleri 7. Okul güvenliğine ilişkin önlemler ve programlar sürekli gözlemlenmeli ve değerlendirilmelidir.

. Gelişmiş ülkelerde okulların güvenliğini belirlemeye yönelik olarak NSSC [Ulusal Okul Güvenliği Merkezi] (2004) gibi profesyonel kurumlar oluşturulmuştur. İsteyen okullar bu kurumlara başvurarak okulun ne düzeyde güvenilir olduğu konusunda değerlendirme çalışması yaptırabilir. Değerlendirme sonucuna göre okulun güvenliği konusunda eksiklikleri giderme ya da güvenliği devam ettirme konusunda önlem ve politikalar geliştirebilir. Ülkemizde de buna benzer kurumlara ihtiyaç vardır (Işık, 2004).

Okul Güvenliğinde Sorun Alanları Okul ortamını güvensiz kılan etmenler şöyle sıralanabilir : 1. Öğretimin etkisizliği ve dolayısıyla öğrenci başarısızlığı, 2. Tutarsız ve cezalandırıcı yönetimsel uygulamalar, 3. Cezalandırıcı öğretmen davranışları. 4. İstenen davranışlara yönelik olarak açık olmayan beklentiler, 5. Kuralların uygulanmasına gerekli hassasiyetin gösterilmemesi, 6. Öğrencilerin bireysel farklılıklarına uygun olarak öğretimin bireyselleştirilememesi, 7. Kuralların açık, adil ve tutarlı olmaması, 8. Öğretmen ve yöneticilerin kurallara vakıf olmaması, 9. Yanlış davranışların görmezden gelinmesi,

Öğrencilerin Özgeçmişi Bazı öğrencilerin geçmiş yaşantılarının iyi bilinmesi gerekir.Çünkü daha önce görüp şahit olduğu veya yaşamış olduğu aile içi veya dışı birtakım olaylar çocukların hayatlarını etkilemekte hatta bunu öğrenmelerine de sebep olabilmektedir.

Şiddet (Taciz, Zorbalık) ile İlgili Güvenlik Sorunları

ŞİDDET Ülkemizde genel olarak şiddet, bireylerin birbirlerine fiziksel olarak zarar vermesi olarak algılanmaktadır. Fakat okullardaki mevcut şiddet, fiziksel şiddet, sözlü-duygusal-psikolojik şiddet, cinsel şiddet ve ekonomik şiddet gibi farklı şiddet türlerini de kapsamaktadır.

FİZİKSEL ŞİDDET İstanbul’da farklı okullarda gerçekleştirilen araştırmalar, öğrenciler arası fiziksel şiddetin yaygınlığına dair net veriler sunmaktadır. Öğrencilerin % 50’si, bu çalışmalar çerçevesinde kavgaya karıştıklarını ifade etmişlerdir. Bu şiddet türüne dahil olan örencilerin, kavga sonucu bir başkasını yaralama veya kendilerinin yaralanması durumu göz ardı edilemeyecek kadar ciddi boyutlardadır.

FİZİKSEL ŞİDDET . Öğrencilerin, %15,4’ ü karıştığı kavgalarda kendisi fiziksel olarak yaralanırken, daha yüksek bir oranı (%26,3) başkasını fiziksel olarak yaraladığını ifade etmiştir

ŞİDDET Okullarda en yaygın biçimde karşılaşılan şiddet biçimi olarak değerlendirilen zorbalık, itme, dövme, kesici ya da patlayıcı silahlar kullanarak korkutma, tehdit, alay etme, ayrımcılık, aşağılama, cinsel taciz gibi bedensel, sözlü, duygusal ve biçimde gerçekleştirilebilir.

ÇETELEŞME Bu çeşitlilik düşünüldüğünde de öğrencilerin okullarda zorbalığın herhangi bir çeşidine maruz kalma olasılığının çok yüksek olduğu tahmin edilebilir. Okul ve okul çevresinde çeteleşen gruplar dolayısıyla da gerçekleşebilen bu şiddet türü, gençler arasında ölümlere varabilen sonuçlar doğurması açısından en tehlikeli unsurlardan biri olarak ele alınmalıdır.

Madde Bağımlılığı Araştırma bulgularına göre, İstanbul’un 32 ayrı ilçesinde yaşayan mahalle sakinlerinin okulda öğrencileri tehdit eden en önemli tehlikeyi uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü arkadaş çevresi ve okul düzeninin ve okul çevresinin bozukluğu olarak tanımlamaktadır. Madde kullanımı ve bağımlılığında en önemli risk grubunu 12–24 yaş arasındaki gençler oluşturmaktadır.

İÇE KAPANIKLILIK - BUNALIM Okuldaki sosyal ve psikolojik ortam okul sistemi içindeki duygu, tavır ve bireysel davranışlar ile ilgili faktörler okul iklimi kavramıyla açıklanıyor. Öğrencilerin kendisiyle, akranlarıyla, ailesi ve toplumla, okuldaki öğretmenler, yöneticiler ve personelle olumlu ilişkisi çevresinde suç, şiddet, çeteleşme gibi problemlerin yerine güven ortamını oluşturur.Bu durum öğrencinin sosyalleşmesini sağlar.

Okul Ortamı (Mekan) ve Araç-Gereç Kullanımı ile İlgili Güvenlik Sorunları Okulun fiziki ve sosyal ortamlarından kaynaklanan sorunlar, öğrenci güvenliğini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.Oyun alanlarında laboratuvar gibi yerlerde güvenlik elden bırakılmamalı.

Fiziksel Mekan Geçtiğimiz yıllarda okulların merdivenlerinde, bahçesinde ya da tuvaletlerde meydana gelen kazalar sonucu ufacık çocukların inanılmaz şekillerde hayatlarını kaybettiği haberleri gündemde çokça yer aldı.

İÇ MEKAN GÜVENLİĞİ İstanbul’da bir okulda, kırılan lavabo sebebiyle hayatını kaybeden 6 yaşındaki ana sınıfı öğrencisi ya da Balıkesir’de bahçede beklerken üzerine düşen bayrak direği sonucu ağır yaralanan ilköğretim öğrencisinin haberleri bu ihmallere çarpıcı örnekler

Tabiî Afet, Yangın ve Kazalardan Kaynaklanan Sorunlar

Güvenli Okulun Yaratılması Günümüz toplumlarında eğitim olgusunun insan yaşamındaki önemi arttıkça, eğitimin merkezindeki okulların ne kadar güvenli yerler olduğu tartışmalarının derinliği de artmaktadır. Öğrenci velilerinin okula karşı artan ilgisi, okul İş görenlerinin her tür davranışının daha faza kontrol edilmesine neden olmakta ve yöneticileri, okulların güvenliğini sağlamaya yönelik önlemleri almaya zorlanmaktadır. Bu amaçla okullar, öğrenci güvenliğini sağlamaya yönelik olarak yasal disiplin düzenlemelerinden Kamera ve detektör kullanmaya varan çeşitli önlemler almaktadır.

GÜVENLİ OKUL - TEDBİRLER NELER YAPABİLİRİZ ? 1. Okula geliş, giriş ve okuldan çıkış düzenli sıralar halinde olmalıdır. 2. Okula veliler girerken güvenlik kontrolünden geçirilmeli, ziyaretçi kartı taşımalıdır. 3. Bahçe ve iç bina merdivenlerinden inip çıkarken dikkatli olunmalı ve kesinlikle koşmaya fırsat verilmemeli. 4. Koridorlarda öğrenciler koşmamalı, nöbetçi öğretmenler çarpışmalara karşı çok dikkatli olmalıdır. 5. Öğretmenler sırada öğrenci başlarında olmalıdır.

6. Okulda sınıfların veli ziyaret saatleri olmalı ve buna riayet edilmelidir. 7. Öğrenciler tanınmayan bilinmeyen birilerine teslim edilmemeli. 8. Sınıflarda pencerelere öğrenciler tırmanmamalı. 9. Kantin önünde sıra olma sağlanmalı. 10. Tuvaletlerde öğrenciler el yıkarken ve sıra beklerken takip edilmeli, su atma, kayma, düşme vakaları önlenmeli. 11.Sınıf kapılarını çarpan öğrenciler uyarılmalı ve takip edilmeli. 12. Musluklar açık bırakılmamalı,elektrik prizlerine öğrenciler dokunmamalıdır.Sınıflarda elektrik pizleri bilgisayar için var ve kesinlikle öğrenciler bununla oynamamalı. 13. Sınıfta öğretmen kontrolü dışında makas, yapıştırıcı gibi malzemeler kullandırılmamalı..

14. Her sınıfta potansiyel hareketli veya hiperaktif öğrenciler olabilir.Bunlar tespit edilip ilgilenilmeli. 15. Sınıflarda engelli öğrenciler varsa, sık sık diğer öğrenciler sınıf ve okul kuralları konusunda uyarılmalı 16. Okulda öğrenciler arasında ufak bir tartışma yaşanması halinde mutlaka öğretmene haber verilmeli 17.Her sınıfta çocukların sevdiği, beğendiği, eğlendiği etkinliklere yer verilmeli. 18. Şiddete meyilli öğrenciler tespit edilip, gerekli ilgi ve yardım destek yapılmalıdır. 19. Duygusal olarak içe dönük, kendini ifade etmeyen hatta pek konuşmayan öğrencilerle özel ilgilenilmeli.

20. Okullarda mutlaka kamera sistemi olmalı 21.Düzenli olarak yangın , deprem tatbikatları yapılmalıdır. 22. Panolar, sınıf dolapları resimler lavabolar sabit olmalı. Ağır eşyalar öğrencilere zarar vermemeli. 23.Veli ile düzenli ve sık sık bilgi alış verişinde bulunulmalı ve öğrencinin mutlaka bir olumlu yönü belirtilirken bir de eksik yönü bildirilip çözüm söylenmelidir. Okul hem öğrenci ve veli için hem de öğretmen için güven verici bir yer olduğu zaman eğitim daha kaliteli yapılabilmektedir.

Sonuç Okullarda etkili öğrenmenin gerçekleştirilmesi ve öğrencilerin kendi potansiyellerini geliştirebilmeleri için, okulun öğrenci ve öğretmenler açısından güvenli bir yer olması gerekir. Güvenli bir öğrenme ortamı olmadan öğretmenler öğretimde, öğrenciler de öğrenmede sıkıntılar yaşarlar. Okulun güvenli olması demek; öğrencilerin, çalışanların ve diğer paydaşlar olan veli ve ziyaretçilerin okul ortamında güvende olmaları, kendilerini fiziksel, psikolojik ve sosyal bakımdan “özgür” hissetmeleridir. Okul güvenliği yalnızca okul ortamının güvenliği ile sınırlı değildir. Okul güvenliğinin kapsamı ve boyutları; çocuğun ya da diğer okul personelinin okula gitmek amacıyla evinden ayrılması anından başlayarak tekrar evine gelinceye kadarki tüm aşamaları içerir