ACİL SERVİSTE SIK KULLANILAN İLAÇLAR

İLAÇ İlaçlar , ağrıları yada başka rahatsız edici durumları dindirmek , zihin ve bedenin normal dışı durumlarını düzeltmek ve denetim altında tutmak için kullanılırlar.

İLAÇ VERME YOLLARI İlacın etkisi, ilacın vücuda veriliş yoluyla ilgilidir. Bir ilacın uygulandığı yol diğer ilaç için uygun olmayabilir. Bu nedenle ilaçların vücuda veriliş yöntemleri iyi bilinmelidir.

ENTERAL YOL Oral ( Ağızdan ) Birçok hasta ilaçlarını evinde acısız, en uygun ve ekonomik bir yöntem olan ağız yoluyla alır. Ağız yoluyla ilaç alındığında, mide ve bağırsaklardan emilimi nedeniyle etkisi 30 ila 90 dakikada ortaya çıkar.

REKTAL Bazı durumlarda (Örnek: hasta kusuyorsa, bilinci kapalıysa, kasılma nöbeti geçiriyorsa vb) ağız yoluyla ilaç vermek mümkün olmayabilir, bu durumlarda rektal yol tercih edilir. Rektal mukozadan emilim hızlıdır.

Genel olarak, damar içine ilaçlar yavaş verilmelidir. INTRAVENÖZ (IV, DAMAR YOLU ) En hızlı ve etkili ilaç veriliş yolu damar yoludur. İlaç doğrudan kan akımına katılarak, en kısa zamanda hedef organa ulaşmaktadır. İlaç 12 saniye içinde emilebilmektedir Genel olarak, damar içine ilaçlar yavaş verilmelidir.

INTRAMUSCULAR (IM, KAS İÇİNE) Kas içine ilaç verilişinde ilacın etkisi damar içine uygulamaya göre çok daha yavaştır. Kas içine uygulama yalnızca dolaşımı yeterli olan hastalarda uygulanır. (şokta ve kalp durmasında uygulanmaz).

SUBCUTAN ( DERİ ALTINA ) İlaç, deri altına, yağ tabakasına veya onun altındaki dokuya enjekte edilir. Deri altı dokusuna sınırlı miktarlarda (2 ml’ den az) ilaç enjekte edilir. Bu uygulamada ilacın emilimi yavaştır.

INHALATİON ( SOLUNUM YOLUYLA ) Kişi solunum yaparken, ilaç kabını ağzına dayayarak, toz ya da püskürtme şeklindeki ilacı doğrudan akciğerlerine çeker ve ilaç kısa sürede kana karışır.

ENDOTRACHEAL ( TRACHEAL ) Bazı ilaçlar bronş zarlarından çok hızlı emilirler dolayısıyla da çok hızlı etki ederler. Bu yolla verilen ilaçlar: Atropine, Valium, Epinephrine, Lidocaine.        

SUBLİNGUAL (SL, DİL ALTI) İlacın dil altına konularak etkisini gösterdiği yoldur. Dil altına verilen ilaçlar çok hızlı emilirler. Ve birkaç dakika içinde etkilerini gösterirler.

TOPİCAL ( LOKAL, DERİ  ) Bu yolla ilaç verildiğinde ilacın etkisi uzun süre devam eder. Bazı kalp hastalarında nitrogliserin deri üzerine uygulanabilmektedir (flaster gibi yapıştırılarak uygulanır).

INTRACARDİAC ( KALP İÇİNE ) İlacın doğrudan göğüs duvarından kalbe enjekte edilmesidir. Bazı tehlikeli etkileri görülebilir. Koroner damarlarda hasara, pnömotoraksa,   ventriküler fibrilasyona (VF ) sebep olabilir.

ÇEŞİTLİ YOLLARDAN ALINAN İLAÇLARIN EMİLİM HIZLARI ALINDIĞI ETKİ YOL  SÜRESİ                                                                                                           DERİ  DEĞİŞKEN AĞIZ                                                                         30 - 90 DK REKTAL                                                                                    5 - 30 DK SC                                                                                 15 - 30 DK IM                                                                                   10 - 20 DK DİLALTI                                                                     3 - 5  DK İNHALASYON                                                   3   DK ENDOTRAKEAL                                                                          3   DK IV                                                                        30-60 SN KALP İÇİNE                                                                                15 SN

KARDİYOVASKÜLER İLAÇLAR ADRENALİN: Kalp atım sayısını, debisini,kontraksiyonunu, purkinje sisteminin kondüksiyon hızını arttırır. Kan hacmini arttırır, kan basıncını yükseltir. Düz kasları gevşetir. Kan şekerini yükseltir, insülün salgısını inhibe eder.

ADRENALİN ENDİKASYONLARI Kalp durması ve kardiyopulmoner reaminasyonda Akut astım krizleri Allerjik reaksiyonlar(histamin antagonisti) Anaflaktik şok Akut hipotansiyon

ADRENALİN YAN ETKİLERİ Taşikardi, yüz kızarması, hipertansiyon, kalp aritmileri Anksiyete, baş dönmesi, baş ağrısı Bulantı, kusma Kuvvetsizlik, titreme Renal kan akımında azalma Dispne, terlemede artma

ADRENALİN DOZ AŞIMI Aritmilere karşı beta-blokörler kullanılır.

ATROPİN ENDİKASYONLARI Bradiaritmilerde, hipotansiyon CPR, solunum yolu salgısı azaltmada Organofosfat zehirlenmelerinde(antidot)

ATROPİN YAN ETKİLERİ Ağız kuruluğu, bulanık görme Baş ağrısı, kusma, taşikardi Fotofobi, kabızlık, Karında şişlik Tat duyusu kaybı

ATROPİN DOZ AŞIMI Semptomatik ve destek tedavi verilir. Çok ağır vakalarda kan değişimi yapılır. Diyaliz etkisizdir.

DOPAMİNE Kalp kasının kasılmasını, kalbin atış hacmin ve debiyi arttırır.

DOPAMİN ENDİKASYONLARI Septik, hipovolemik ve kardiyojenik şok tedavisinde Konjestif/akut kalp yetmezliğinde

DOPAMİN YAN ETKİLERİ Taşiaritmiler en önemli yan etkisidir. Uzun süren infüzyona bağlı ekstremitede cilt nekrozu oluşabilir. Cilt altına lokal anestezik enjekte edilebilir. İnfüzyonun birden kesilmesi hipotansiyona neden olur. Bulantı, kusma, baş ağrısı, dispne Doz aşımı hipertansiyon oluşturur. Verilen miktar azaltılır.

DOPAMİN İnfüzyon Dozu Kg/dk 50kg 60kg 70kg 80kg 5mcg 19 23 27 30 10mcg 5 ml=200 mg amp. 250 cc sf + 1 ampul dopamin Kg/dk 50kg 60kg 70kg 80kg 5mcg 19 23 27 30 10mcg 38 45 53 60 20mcg 76 90 106 120

DOBUTAMİNE Kalp verimleri dolaşım gereksinimlerini karşılamaya yeterli olmayan hastalarda kullanılır.

DOBUTAMİNE ENDİKASYONLARI Akut miyokard enfarktüsü Kardiyojenik şok Kalp yetmezliği

DOBUTAMİNE YAN ETKİLERİ Taşikardi, hipertansiyon Ventriküler ekstrasistol Bulantı, baş ağrısı Göğüs ağrısı (nonspesifik)

DOBUTAMİNE DOZ AŞIMI Taşiaritmi, kan basıncında değişiklik, VF’de uygulama stoplanır. Nefes darlığı, anksiyete, göğüs ağrısı, kusma olabilir. Aritmal uygulanabilir.

DOBUTAMİNE İNFÜZYON DOZU 10 ml=250 mg 250 cc sf + 1 ampul dobutrex Mcg/kg/dk 50kg 60kg 70kg 80kg 5mcg 15 18 21 24 10mcg 30 36 42 48 20mcg 60 72 84 96

Aritmilerde kullanılır. ANTİARİTMİK İLAÇLAR ARİTMAL Aritmilerde kullanılır. %2 ARİTMAL 100MG %10 ARİTMAL 500MG

ARİTMAL ENDİKASYONLARI Ventriküler aritmilerde AMI Kalp ameliyatları sırasında oluşan tahrişte Kalp kateterizasyonu ve anjiokardiyografide

ARİTMAL YAN ETKİLERİ Hipotansiyon Mesane ve barsak kontrolünün kaybı Baş dönmesi çift görme Solunum/dolaşım depresyonu Bradikardi kalp bloğu Anaflaksi Konvülsiyon

ARİTMAL DOZ AŞIMI Kardiyak ve solunum depresyonuna yönelik müdahalede bulunulur. Antikonvülsan uygulanır. Not: Kalp bloğu olan hastalarda kullanılmaz.

ARİTMAL İNFÜZYON DOZU 2 mg/dk 60cc/h 4mg/dk 120cc/h %10 Aritmal=500mg=5cc 250cc sf+ 1 ampul %10 aritmal 2 mg/dk 60cc/h 4mg/dk 120cc/h

CORDARONE ENDİKASYONLARI Ağır ritim bozukluğu, ventriküler ritim bozuklukları (VF, VT)

CORDARONE KONTRENDİKASYONLARI Sinüs bradikardisi, Hipotansiyon Pace maker bulunmazsa AV blok SA blok görülür. KCFT ve TFT bozukluğu Digoxin ve antikoagülanlarla kullanılmamalıdır. Beta blokör ve CA antagonistleri ile kullanılırken dikkat edilmelidir. Ağır solunum/kalp yetmezliği

CORDARONE YAN ETKİLERİ Nörolojik problemler Görme bozukluğu Hepatik bozukluk KKY

CORDARONE DOZ AŞIMI Kalp ritmi ve kan basıncı kontrol edilmelidir. Bradikardi gelişirse pace uygulanır. Yetersiz doku perfüzyonu ve hipotansiyon görülürse dobutrex uygulanır.

CORDARONE İNFÜZYON DOZU 150mg=3ml 150 cc sf + 2 ampul cordarone 1mg/dk 30 cc/h 0.5mg/dk 15 cc/h

İSOPTİN Vazodilatör etkisi ile kalp yükünü azaltır. Kalbin atım hızını ve uyarı iletim hızını yavaşlatırlar.

İSOPTİN ENDİKASYONLARI Anjina tedavisi Kalp ritim bozuklukları(taşiaritmi) Kriz tarzında TA yükselmelerinde Not: Yeni geçirilmiş AMI ve kardiojenik şokta uygulanmamalıdır.

İSOPTİN YAN ETKİLERİ Yetmezlikte ilerleme AV blok Sinüs bradikardisi Hipotansiyon Konstipasyon Periferik ödem Yüzde kızarıklık baş ağrısı

PERLİNGANİT(nitrat) Şiddetli angina pektoris, AMI, kalp yetmezliğine bağlı hipertansif krizde uygulanır.

PERLİNGANİT YAN ETKİLERİ Ortostatik hipotansiyon Baş ağrısı Sersemlik Taşikardi

PERLİNGANİT İNFÜZYON DOZU 150 CC SF + 1 AMPUL PERLİNGANİT 9 cc/h Akciğer ödemi ve ciddi hipertansiyon varsa dr orderına göre; 100 cc sf + 1ampul perlinganit 4cc= 0.4 mg

DİLTİZEM Supraventiküler taşiaritmiler Angina pektoris Anstabil angina pektoris

DİLTİZEM Sistolik kan basıncı 90 mmhg’nın altında, nabız 55 ‘in altında ise AV blok varsa uygulanmamalıdır.

DİGOXİN Kalp yetmezliğinde Taşikardide kullanılır.

DİGOXİN KONTRENDİKASYONLAR VF AV BLOK SİNÜS BRADİKARDİSİ İV KALSİYUM UYGULAMASINDA KULLANILMAZ.

DİGOXİN YAN ETKİLERİ BULANTI KUSMA ORYANTASYON BOZUKLUĞU RİTİM BOZUKLUĞU SERUM DİGOXİN DÜZEYİ KONTROL EDİLİR.

ANTİKOAGÜLAN HEPARİN VENÖZ TROMBOZ PULMONER EMBOLİ KARDİYAK CERRAHİDE KULLANILIR.

HEPARİN İNFÜZYON DOZU 5 ML= 25000 Ü 500 CC SF + 4 ML = 1000Ü/H 25 CC/H HEPARİN=LİQUEMİNE=NEVPARİN İV YOLDAN UYGULANIR.

COUMADİN (WARFARİN SODYUM) VENÖZ TROMBOZ KORONER TIKANIKLIK PULMONER EMBOLİ AF

COUMADİN HASTALARIN KANAMAYA EĞİLİMİ YÜKSEKTİR ÜRTİKER KARIN KRAMPLARI GÖRÜLEBİLİR. EŞDEĞERİ: ORFARİN

CLEXANE (SC) DERİN VEN TROMBOZU GENEL CERRAHİ VE ORTOPEDİK OPERASYONLARDAN SONRA DİYALİZ ALAN HASTALARDA KARARSIZ ANJİNA VE AMI

CLEXANE YAN ETKİLERİ KANAMA ASEMPTOMATİK TROMBOSİTOPENİ AĞRI HEMATOM BULANTI DİYARE ATEŞ KONFÜZYON

SODYUM BİKARBONAT METABOLİK ASİDOZ DİYABETİK KETOASİDOZ BİKARBONAT KAYBINDA KULLANILIR.

AMİNOCARDOL ASTIM KRONİK BRONŞİT PULMONER ÖDEM DİSPNE

AMİNOCARDOL YAN ETKİLERİ HUZURSUZLUK TAŞİKARDİ HİPOTANSİYON HİPERVENTİLASYON SUSUZLUK HİSSİ İV UYGULAMA EN AZ 5 DK’DA YAPILIR.

DESAL(LASİX) HİPERTANSİYON KALP YETMEZLİĞİ AKCİĞER ÖDEMİ BEYİN ÖDEMİ ZEHİRLENMELERDE

LASİX YAN ETKİLERİ SIVI ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ GÖRME BOZUKLUĞU AĞIZ KURULUĞU Gİ ŞİKAYETLER HİPOTANSİYON

PREDNOL(KORTİKOSTEROİD) ALERJİ, ŞOK, ASTIM LARENKS ÖDEMİ BÖCEK SOKMALARI SOLUNUM HAST.

PREDNOL YAN ETKİLERİ SIVI ELEKROLİT DENGESİZLİKLERİ KAS – KEMİK DERMOTOLOJİK ENDOKRİNOLOJİK NÖROLOJİK YAN ETKİLERİ GÖRÜLEBİLİR.

ANTİBİYOTİKLER

SEFALOSPORİN DESEFİN=ROCEPHİN=NOVOSEF= FORSEF=BAKTİSEF=CEFADAY Solunum, üriner, genital sistem;yumuşak doku, kemik ,eklem enfeksiyonlarında ve menenjitte kullanılır.

SODYUM SULBACTAM SODYUM AMPİSİLİN DUOCİD=ALFASİD=SULCİD=AMPİSİD COMBİCİD=DUOBACTAM=DUOBAC SULTASİD=NOBECİD=SULTAMAT Sepsis, menenjit, üriner sistem ve operasyon komplikasyonlarında kullanılır.

GENTA (GENTAMİSİN) GENTA=GENTAMİSİN=GENTREKS= GENMİSİN Enfekte yara, peritonit, komplike yanık, abortus, SSS ve GİS enfeksiyonlarında endikedir.

İECİLİNE (PENİSİLİN G PROCAİN /POTASSİUM) İECİLİNE=DEVAPEN=PROCİLİN Kızıl, üsye, peritonit, artrit, sifiliste ve yumuşak doku enfeksiyonlarında kullanılır.

DEPOSİLİN (PENİSİLİN G BENZATHİNE) DEPOSİLİN=PENADUR=PENTİN= BENZAPEN Farenjit, tonsillit, pnömoni, romatizmal kalp hastalığında ve benzilpenisiline duyarlı mikroorganizma enfeksiyonlarında endikedir.

BİTERAL (ORNİDAZOL) Genital sistem hastalıklarında, abortus, sepsis, batın operasyonlarında, peritonit, menenjitte endikedir. Ampul kullanılmadan önce sulandırılmalıdır. Perfüzyon 15–30dk’da yapılmalıdır.

SİPROFLOKSASİN CİPRO=CİFLOSİN=PROXACİN=SANSET SİFLOKS=SİPRASAN=ROFLAZİN Üriner, genital sistem, alt solunum yolu, GİS, nazokomiyal enfeksiyonlarda endikedir.

LEVOFLOXACİN TAVANİC=CRAVİT Toplum kökenli pnömoni, pyelonefritte endikedir. EPİLEPSİDE, ÇOCUK VE ERGENLİK DÖNEMİNDE KULLANILMAZ.

METRONİDAZOLE FLAGYL=NİDAZOL=METRANİDAZOL Anaerob mikroorganimalarda endikedir. Antikoagülan ve alkolle birlikte kullanılmaz.

ANALJEZİK VE DİĞER İLAÇLAR

DİKLOFENAK SODYUM DİKLOMEC=DİKLORON=VOLTAREN= MİYADREN Ağrılı durumlarda, romatizmal hastalıklarda, kırık sonrası iltihap ve ödemlerde kullanılır. Epigastrik ağrı, döküntü, diyare gibi yan etkiler görülebilir.

NOVALGİN ADEPİRON=DEVALJİN Analjezik, antipiretik, antienflamatuar etkilidir.

NOVALGİN 3 aylıktan küçük ve 5 kg altında olan çocuklarda kullanılmaz. Kan basıncı 100 mm hg’nın altında olanlarda, dolaşım ve kan yapım problemi olanlarda dikkat edilmelidir. ŞOK, TROMBOSİTOPENİ, UYUŞUKLUK, TAŞİKARDİ, HİPOTANSİYON gibi yan etkileri vardır.

TENOXİCAM OKSAMEN=TİLCOTİL Gastrit, mide ve duodenal ülseri olanlarda kullanılmaz. Mide ağrısı/yanması, bulantı diyare görülebilir.

DRAMAMİNE Araç tutmalarında Vertigo Elektroşok kusmalarında Gebelik kusmalarında Migren

DRAMAMİNE yan etkileri Uyku hali Sinirlilik Yorgunluk Baş ağrısı Epilepsi ve 6 yaşından küçük çocuklarda kulanılmaz.

METPAMİD Bulantı kusma Mide yanması GÖR Mide ülseri

METPAMİD YAN ETKİLERİ DM ve taşıt kullananlarda dikkat edilmelidir. Huzursuzluk yerinde duramama Sersemlik yorgunluk yapabilir. Metpamid=Primperan

BUSCOPAN Yaz ishalleri Dismenore Kolit G.İ spazmlarda Safra kesesi ağrıları Kabızlık

BUSCOPAN Yan etkileri Glokom ve prostatta kullanılmamalıdır. Taşikardi ve allerji yapabilir. BUTOPAN=SPAZMOL=MOLİT= SPAZMOTEK

LOSEC Mide ülseri GÖR Mide asidinin arttığı durumlarda endikedir.

LOSEC YAN ETKİLERİ Karın ağrısı Baş dönmesi Deri döküntüleri Diyare Warfarinle etkileşebilir. LOSEC=NEXİUM İV yolla en az 3 dk’da verilmelidir.

AVİL Böcek sokmalarında Allerjik kaşıntılar Saman nezlesi

AVİL YAN ETKİLERİ Uyuşukluk Huzursuzluk Çarpıntı Oryantasyon bozukluğu Miksiyon bozuklukları

ONDANSETRON ZOFER=ZOFRAN=ZOLTEM Kemoterapi ve radyoterapiye bağlı kusmalarda kullanılır.

ONDANSETRON YAN ETKİLERİ Baş ağrısı/ sıcaklık Göğüs ağrısı, aritmi Hipotansiyon, bradikardi nadir olarak görülür.

EPANUTİN EPANUTİN=EPDANTOİN=PHENHYDAN Epilepsi Kafa travması, beyin ödemi, beyin tümörüne bağlı konvülziyonlar Parkinson Dijital zehirlenmesi yan etkilerinde kullanılır.

PAM Ciddi organofosfor zehirlenmelerinde kullanılır. 250 cc sf içine 1 – 2 gram 5-10 ampul 250 veya 500 mg/h

NORODOL Ajitasyon anksiyete, Şizofreni Alkol psikozlarında endikedir. NORODOL=SEDAPERİDOL

NARKOTİK İLAÇLAR

DORMİCUM – DİAZEM Antagonisti= ANEXATE ALDOLAN – MORFİN – FENTANYL Antagonisti= NALOKSAN ETOMİDAT – PENTAL – PROPOFOL - KETAMİN – LYSTENON – NORCURON – PAVULON - TRACRİUM