HAÇLI SEFERLERİ
Haçlı Seferleri, yılları arasında, Avrupalı Katolik Hıristiyanların, Papa’nın çe ş itli vaatleri ve talebi üzerine, Müslümanların elindeki Ortado ğ u Toprakları ( Kutsal Topraklar) üzerinde askeri ve siyasi kontrol kurmak için düzenledikleri askeri akınlardır. HAÇLI SEFERLERİ
HAÇLI SEFERLERİNİN NEDENLERİ 2 ) SİYASİ NEDENLER 3) EKONOMİK NEDENLER 1 ) DİNİ NEDENLER
1 ) DİNİ NEDENLER - Hıristiyanların kutsal yerleri, özellikle Kudüs’ü Müslümanlardan geri almak istemesi. - Katolik Kilisesi’nin Ortodoks dünyasını egemenli ğ i altına almak istemesi. - X. Yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan Kluni tarikatının Hıristiyanları Müslümanlara kar ş ı kı ş kırtması. - Din adamlarının etkisi ile Hıristiyanlarda olu ş an koyu Taassup. - Papa ve din adamlarının nüfuzlarını arttırmak istemeleri.
S İ YAS İ NEDENLER - Avrupalıların Türkleri Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz’den Uzakla ş tırmak istemeleri. - Türkler kar ş ısında zor durumda kalan Bizans’ın Avrupa’dan Yardım istemesi. - Senyör ve ş övalyelerin macera arayı ş ları. - Derebeylerin, do ğ uda da feodalite rejimi kurarak güçlerini artırmak İ stemeleri.
EKONOM İ K SEBEPLER - Avrupa’da toprak sahibi olmayan soyluların do ğ uda Toprak elde etmek istemeleri. - İ slam dünyasının zenginli ğ i, Avrupa’nın fakirli ğ i. - Avrupalıların do ğ udan gelen ticaret yollarına hakim olmak istemeleri. - Avrupalıların do ğ unun zenginliklerine hakim olmak istemeleri.
GELİŞİMİ 11.Yüzyıla gelindiğinde Türkler Müslümanlığı kabul ederek Batı’ya göç etmeye başlamışlar.Büyük Selçuklu Devleti’ni kurarak Orta Doğu’nun büyük bir bölümünü ele geçirmişlerdi. O döneme kadar İslam Dünyasıyla büyük çaplı bir çatışmaya girmemiş olan Avrupalılar 1071 yılında Bizanslıların Malazgirt Muharebesi’nde uğradıkları yenilgi üzerine büyük bir telaşa düştüler. Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış ve Türkler Konstantinopolis’in ( İstanbul ) yakınlarına kadar ilerleyerek Nikaia (İznik) de Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurmuşlardı.
Bizans İ mparatoru, Papa II. Urbanus’tan Türklere karşı yardım istedi. Böylece zaten Kudüs’teki Hıristiyanlı ğ ın kutsal topraklarının Müslümanların kontrolünde olmasından hoşnut olmayan Avrupalılar arasında Haçlı Seferi düşüncesi oluştu. Papa II. Urbanus Fransa’nın Clermont kentinde bir Clermont Konsili toplayarak Avrupa’nın liderlerini Müslümanlara savaşa ça ğ ırdı. Bu ça ğ rıya cevap veren ordular 1097 yılında ilk defa Anadolu’ya girerek Birinci Haçlı Seferi’ni başlattılar.
I. HAÇLI SEFERLERİ ( ) Piyer Lermit komutasında Anadolu’ya gelen ilk Haçlı grubu İznik yakınlarında Ortadan kaldırılmıştır. İlk Haçlı grubuna göre düzenli birliklerden oluşan kişilik asıl Haçlı Ordusu ise, I. Kılıç Arslan’ın Malatya kuşatmasında bulunduğu bir sırada İznik’i kuşattı. İznik’e gelen I. Kılıç Arslan, kalabalık Haçlı Orduları karşısında Başarılı olamayacağını anladığından şehri Bizans’a teslim ederek, Haçlılara karşı yıpratma taktiği uygulamaya başlamıştır. Anadolu’dan geçerek Kudüs’e ulaşmayı başaran Haçlılar kişi kalmalarına rağmen, Fatımilerin elindeki Kudüs’ü alarak burada Kudüs Latin Krallığı’nı kurmuşlardır. Ancak Antakya,Urfa,Sur ve Yafa şehirlerinde birtakım kontluklar kurulmuştur.
II.HAÇLI SEFERLER İ ( ) Musul atabeyi İmadeddin Zengi’nin Urfa’yı Haçlılardan geri alması üzerine Kudüs Kralı Avrupa’dan yardım istemiştir. Sultan Mesut,Avrupalı kralların ilk kez katıldığı II. Haçlı Konrad’ı Seferi’nde, Alman İmparatoru III. Konrad’ı Eskişehir yakınlarında bozguna uğratmıştır. VII. Lui İznik’e geri dönen Alman İmparatoru, Fransa kralı VII. Lui ile birlikte Bizans’ın Batı Anadolu topraklarından ilerleyerek Antalya’ya ulaşmış, Buradan da deniz yoluyla Suriye’ye geçmişlerdir. Bu bölgede bulunan Haçlılarla birlikte Şam’ı kuşattılarsa da başarılı olamamışlardır.
III. HAÇLI SEFERLERİ( ) Selahaddin Eyyübi’nin Hittin Savaşı ile Kudüs’ü Haçlılardan Geri alması III. Haçlı Seferlerine neden olmuştur. Alman İmparatoru Frederik Barbaros Anadolu üzerinden, İngiltere kralı Rişar ve Fransa kralı Filip Ogüst ise deniz yoluyla Kudüs’e geçmeyi planlamışlardır. Alman İmparatoru, II. Kılıç Arslan’ı Konya’da yenmesine rağmen Silifke Irmağı’nı geçerken boğulunca Ordusu dağılmıştır.İngiltere ve Fransa kralları ise deniz yoluyla Filistin’e gelmişlerse de Selahaddin Eyyübi karşısında başarılı olamamışlardır.
IV. HAÇLI SEFERLERİ ( ) IV. Haçlı Seferi’nin nedeni,Eyyubilerin Filistin’deki Yafa’yı ve Suriye’yi ele geçirmeleridir.IV. Haçlı Seferi’nin Hazırlıklarının devam ettiği dönemlerde Bizans’ta taht kavgaları sürüyordu.İmparator olmak isteyen Aleksios’un yardım çağrısını kabul eden Haçlılar İstanbul’a gelerek İzak Angelos ve oğlu Aleksios’u birlikte tahta çıkarmışlardır.Ancak Haçlılar, halkın ayaklanması üzerine İstanbul’u yağmalayarak burada bir Latin İmparatorluğu kurmuşlardır.Bu durum Haçlı Seferlerinin amacından saptığını gösterir. İstanbul’dan ayrılan Bizans soyluları ise İznik Rum İmparatorluğunu ve Trabzon Rum İmparatorluğunu kurmuşlardır.
UYARI ! IV. Haçlı Seferlerinden sonra dört Haçlı Seferi daha düzenlenmiştir. Anadolu üzerinden gerçekleştirilmeyen bu seferler amacına ulaşamamıştır.
HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI 1 ) DİNİ SONUÇLAR 2 ) SİYASİ SONUÇLAR 3 ) EKONOMİK SONUÇLAR 4) KÜLTÜREL SONUÇLAR
1 ) DİNİ SONUÇLAR - Avrupa’da kiliseye ve din adamlarına duyulan güven sarsıldı. - Skolastik dü ş ünce zayıfladı. - Hıristiyanlar tarafından kutsal kabul edilen yerler Müslümanların elinde kaldı. - Katolik ve Ortodoks Kiliseleri arasındaki ayrılıklar arttı.
SİYASİ SONUÇLAR SİYASİ SONUÇLAR - Seferler sırasında binlerce senyör ve ş övalyelerin ço ğ u öldü. Sa ğ kalanların bir kısmı da topraklarını kaybetti. - Merkezi krallıklar güç kazanmaya ba ş ladılar. - Türklerin batıya do ğ ru ilerleyi ş leri bir süre için durdu. - Bizans, Batı Anadolu’daki toprakların bir kısmını ele geçirdi. - Haçlılarla yapılan mücadeleler İ slam dünyasını Mo ğ ollar kar ş ısında Güçsüz bıraktı.
3 ) EKONOMİK SONUÇLAR - Do ğ u – Batı ticareti geli ş ti. Marsilya, Cenova, Venedik gibi Akdeniz limanları önem kazandı. - Papaların ve kralların seferlere mali destek sa ğ lamak İ çin İ talyan bankerlerine ba ş vurmaları bankacılı ğ ı geli ş tirdi. - Avrupa’da hayat standartları yükseldi.Ticaretle u ğ ra ş maya ba ş layan ş ehir halkı zenginle ş erek burjuva sınıfını olu ş turdular. - Anadolu, Suriye ve Filistin ekonomik bakımdan zarar gördü.
4 ) KÜLTÜREL SONUÇLAR - Pusula, barut, ka ğ ıt ve matbaa Avrupa’ya götürüldü. Bunlar Avrupa’da bilim ve teknik alanında geli ş melere yol açtı. - Avrupalılar İ slam medeniyetini yakından tanıdılar ve faydalandılar. - Avrupa’da kültür hayatı canlandı. - Avrupalılar dokuma,cam ve deri i ş leme sanatı ile köprü, kemer ve kervansaray yapım tekniklerini ö ğ rendiler.
ÇOCUKLARIN HAÇLI SEFERLERİ Hz. İsa’nın doğduğu şehir olan Kudüs’ü Müslümanlardan almak İçin yola çıkan Haçlılar, Birinci Haçlı Seferi’nde amaçlarına ulaş- tılar. Ancak daha sonra düzenledikleri seferlerde başarılı olamadılar. Din adamları bu başarısızlığın nedenini Haçlı askerlerinin günahkarlığına bağlıyorlardı. Onlara göre, günahsız, masum çocukların katıldığı bir Haçlı Seferi düzenlenirse başarılı olunabilirdi yılında, din adamlarının öncülüğünde binlerce çocuk toplandı. Bu çocuklardan birçoğu Marsilya’dan gemiye binemeden yollarda öldü. Marsilya’ya ulaşanlar ise yedi gemiye bindirilerek yola çıkardılar. Gemilerden iki tanesi battı. Sağ kalanlar ise İskenderiye’de köle olarak satıldı.
EYYÜBİLER ( ) Mısırdaki Fatımi egemenliğine son veren, Selahaddin Eyyübi tarafından kurulmuştur. Kısa sürede Filistin, Suriye, Irak ve Güneydoğu Anadolu’yu ele Geçiren Selahaddin Eyyübi, Kudüs kralını Hıttin Savaşı ‘nda bozguna uğratıp Kudüs’ü ele geçirdi.(1187) Bu olay üzerine düzenlenen Haçlı Seferinde Haçlıları yenilgiye uğrattı.1250 yılında Eyyübi ordusundaki komutanlardan Aybey, yönetimi ele geçirerek Memlükler Devleti’ni kurdu.
HAÇLI SEFERLERİNDEN ETKİLENEN DEVLETLER ANADOLU SELÇUKLU BÜYÜK SELÇUKLU EYYUBİLER ZENGİLER DANIŞMENTLİLER MEMLÜKLER FATIMİLER BİZANS