Bu Sunu En İyi Ofis 2010 Yüklü Bilgisayarlarda Görüntülenir Doğal Kaynakların Verimliliği Mehmet Ali ERCAN – Balıkesir Merkez Bahçelievler Anadolu Lisesi 4 SAATLİK PROGRAM İÇİN mehmetaliercan@hotmail.com – www.cografyakulubu.com

Kazanım: Ç.12.3. Ülkeleri doğal kaynak potansiyeli açısından karşılaştırarak doğal kaynakların bölgesel ve küresel ilişkilerdeki etkisini sorgular. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Doğal kaynaklar, tarih boyunca toplumların kalkınmasında önemli rol oynamıştır. 00:43

Doğal Kaynaklara Olan Talebi Artıran Faktörler Dünya nüfusunun artması Toplumsal ihtiyaçların çeşitlenmesi Sanayi Devrimi Üretim ve Tüketimin artması 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Doğal kaynakların yeryüzünde farklı dağılması ülkelerin küresel ve bölgesel etkileşimini artırmaktadır. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Ülkeler, doğal kaynaklarını farklı şekillerde kullanmışlardır. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Örneğin, Kanada, İsveç, Norveç gibi bazı ülkeler doğal kaynaklarını kullanarak ekonomik yönden gelişmişlerdir. Gelişmiş Ekonomiye Sahip Ülkeler (IMF 2008) 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Orta Doğu ve Afrika ülkeleri ise çeşitli nedenlerle doğal kaynaklarından yeterince yararlanamamışlardır. Gelişmemiş Ekonomiye Sahip Ülkeler (IMF 2008) 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Afrika, Orta Doğu ve Güney Amerika’da bulunan ülkelerin doğal kaynakları bazı ülkeler tarafından sömürülmektedir. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Örneğin, nemli tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunan zengin tarım potansiyeline sahip Kolombiya, Brezilya, Arjantin gibi ülkelerde plantasyon tarımı, yerliler tarafından yapılamamaktadır, 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Çünkü bu plantasyonlar ABD, Avrupa ülkeleri ve Japonya’ya ait çok uluslu şirketlere aittir. 00:43

Plantasyon, Tropik ya da astropik bölgelerde, niteliksiz ya da yarı nitelikli işçilerle tarım yapılan büyük çiftlik. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Geçmişte olduğu gibi günümüzde de uluslararası ilişkilerde doğal kaynaklara sahip olma ve bu kaynakları kontrol etme giderek önem kazanmaktadır. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Gelişmiş ülkelerin bir çoğu sömürgeleri olan ülkelerin doğal kaynaklarından yararlanarak bugünkü sanayileşme düzeyine ulaşmışlardır. İngiltere Sömürgesi 1921 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Orta Asya’da Kazakistan-Türkmenistan - Özbekistan’nın 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Kuzeydoğu Afrika’da Çad-Libya-Mısır-Sudan, Kuzeybatı Afrika’da Cezayir Fas-Nijerya-Mali-Moritanya-Batı Sahra’nın ve 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Orta Amerika’daki ülke sınırlarının bugünkü şekliyle oluşturulmasının nedeni zengin doğal kaynaklara sahip olmalarıdır. 00:43

Doğal Kaynakların Uluslararası İlişkilere Etkileri Stratejik doğal kaynaklara sahip olan bu ülkeler, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ulusal bağımsızlıklarını ilan ettikleri hâlde ekonomik alanda bağımsızlıklarını elde edememişlerdir. 00:43

Rusya Federasyonu 00:43

Rusya Federasyonu Rusya Federasyonu 1991’de SSCB‘nin dağılması sonucu kurulmuş bir ülkedir. Rusya, doğal kaynaklar bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. 00:43

Rusya Federasyonu Başkenti : Moskova Toplam Yüz Ölçümü : 17.075.389 km² Toplam Nüfusu : 143,4 milyon (2009) Resmî Dili : Rusça Yönetim Biçimi : Federal Cumhuriyet Para Birimi : Rus rublesi Ekonomik Faal Nüfus: %69 Şehir Nüfusu: %77 Milli Gelir(Kişi Başı): 4000 $ Nüfus Artış Hızı: Binde -4 00:43

Milli Gelir İçinde Sektörlerin Payları 00:43

Rusya Federasyonu Dünyanın en geniş ova ve platoları yer alır. 00:43

Rusya Federasyonu Ural Dağları ile, Volga, Obi, Yenisey nehirleri önemli yer şekillerini oluşturur 00:43

Rusya Federasyonu Baykal Gölü 24 bin km3 tatlı su kapasitesi ile dünyanın önemli tatlı su kaynakları içinde yer almaktadır. 00:43

İklimi Ülke genelinde sert karasal iklim hakimdir. Kuzey buz denizi kıyılarında Tundra İklimi görülür 00:43

Bitki Örtüsü Tayga ormanı, tundra ve bozkırlar ülkenin bitki örtüsünü oluşturur 00:43

Bitki Örtüsü Ayrıca 763 milyon hektarı aşan orman alanı ile orman arazisi genişliği bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. 00:43

Nüfus ve Yerleşme Dünya karalarının %16’sını kaplayan ülkede nüfus ülkenin Avrupa kesiminde yoğunlaşmış olup %70’i burada yaşamaktadır 00:43

Tarım Ülke topraklarının %32’si tarıma elverişlidir. Buğday, arpa, patates, şekerpancarı önemli ürünlerdir. Dünya kereste rezervinin %25’ine sahiptir 00:43

Hayvancılık Et, süt, yumurta, bal üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerindendir Ren geyiği, koyun, sığır, domuz en çok yetiştirilen hayvanlardır 00:43

Rusya Federasyonu Ülke; petrol, doğal gaz, turba ve kömür gibi enerji kaynakları ve boksit, bor, altın, elmas, platin, fosfat, krom gibi madenler bakımından da çok zengindir. 00:43

Rusya Federasyonu Nükleer ve hidroelektrik enerji üretiminde dünyada beşinci sıradadır. 00:43

Rusya Federasyonu Tundra-tayga kuşağı olarak adlandırılan Rusya Federasyonu’nun % 70’ten fazlasını oluşturan kuzey bölgeleri petrol, doğal gaz, kömür, altın, kereste, tatlı su kaynakları ve hidroelektrik enerji potansiyeli bakımından zengindir. 00:43

Rusya Federasyonu Rusya ekonomisinin temelini petrol ve doğal gaz oluşturmaktadır. Rusya Federasyonu doğal gaz rezervlerinin büyüklüğü açısından dünyada ilk sırada yer almaktadır. 00:43

Dünya Kanıtlanmış Doğalgaz Rezervlerinin Dağılımı(trilyon m3) Ülke 2007 Yılı Rezervleri 2007 Yılı Rezervlerindeki Payı Rusya 44,6 %25,2 İran 27,8 %15,7 Katar 25,6 %14,4 S.Arabistan 7,1 %4,0 BAE 6,0 %3,4 ABD 5,9 Nijerya 5,3 %3,0 Venezuela 5,1 %2,9 Cezayir 4,5 %2,5 Irak 3,1 %1,8 Endonezya 3,0 %1,7 Norveç 2,9 Türkmenistan 2,6 %1,5 Avustralya 2,5 %1,4 Malezya 2,4 Diğer 28,9 %16,3 Toplam 177,3 %100,0 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy – June 2008 00:43

Rusya Federasyonu Rezervlerin tahmini olarak toplamı 48 trilyon m3 yıllık doğal gaz üretimi ortalama 600 milyar metreküptür. 00:43

Doğal gaz üretiminin Yaklaşık 1/3’ünü Almanya, İtalya, Fransa, Finlandiya ve Türkiye’ye İhraç Etmektedir. 00:43

Rusya Federasyonu Rusya’nın ihraç ettiği doğal gaz bölgesel ve uluslararası sorunlara yol açmaktadır. Özellikle bazı ülkelerle Rusya arasında doğal gaz bedellerinin ödenmesi konusunda anlaşmazlıklar çıkmaktadır. 00:43

Rusya Federasyonu Örneğin, Ukrayna ve Beyaz Rusya’nın Rusya’ya olan borçları nedeni ile doğal gazın Avrupa’ya taşınmasında sorunlar yaşanmaktadır. 00:43

Dünya Kanıtlanmış Petrol Rezervlerinin Dağılımı(Milyar Varil) Rusya, dünyadaki petrol üretiminin yaklaşık % 10’unu gerçekleştirmektedir. 140 milyar ton olan dünya rezervleri içinde Rusya’nın payı 6 milyar 609 milyon ton seviyesindedir. Ülke 2007 Yılı Rezervleri 2007 Yılı Payı S.Arabistan 264,2 %21,3 İran 138,4 %11,2 Irak 115,0 %9,3 Kuveyt 101,5 %8,2 BAE 97,8 %7,9 Venezuela 87,0 %7,0 Rusya 79,4 %6,4 Libya 41,5 %3,3 Kazakistan 39,8 %3,2 Nijerya 36,2 %2,9 ABD 29,4 %2,4 Kanada 27,7 %2,2 Katar 27,4 Diğer 152,6 %12,5 Toplam 1.237,9 %100,0 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy – June 2008 ve World Energy Outlook 2007 00:43

Dünya Kanıtlanmış Petrol Rezervlerinin Bölgesel Dağılımı BP Statistical Review of World Energy – June 2008 ve World Energy Outlook 2007 00:43

Rusya Federasyonu Petrol rezervlerin % 80 Sibirya’da, % 20’si Ural, Volga gibi bölgelerde bulunmaktadır. 00:43

Rusya Federasyonu 2004 yılında Rusya Federasyonu’nda 460 milyon ton ham petrol üretilmiş ve bunun 277 milyon tonu ihraç edilmiştir. 00:43

Rusya Federasyonu Rusya petrol ihracatını çoğunlukla Baltık Denizi ve Karadeniz’de yer alan terminaller aracılığı ile yapmaktadır. 00:43

Rusya Federasyonu Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan’dan sonra dünyanın en büyük ikinci petrol ihracatçısıdır. 00:43

Rusya Federasyonu İhracatının büyük bir kısmını petrol ve doğal gaz oluşturduğu için dünya piyasalarındaki değişmeler ve dalgalanmalar Rusya ekonomisini önemli ölçüde etkilemektedir. 00:43

Rusya Federasyonu Uluslararası piyasalarda petrolün ve doğal gazın fiyatı yükseldikçe ekonomideki büyüme hızlanmakta, fiyatlar düştükçe ekonomi küçülmektedir. 00:43

Kömür Rusya dünyada kömür rezervleri bakımından üçüncü sırada yer alır. Yıllık üretimi yaklaşık 270 milyon tondur. Rusya’daki ilk demir yolları da kömür üretim ve dağıtımına bağlı olarak gelişme göstermiştir. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Başkenti : Pretoria Toplam Yüz Ölçümü : 1.221.037 km² Toplam Nüfusu : 47,4 milyon (2007) Resmî Dili : İngilizce Yönetim Biçimi : Başkanlık Sist. Cumhuriyet Para Birimi : Rand Ekonomik Faal Nüfus: %63 Şehir Nüfusu: %50 Milli Gelir(Kişi Başı): 6800 $ Nüfus Artış Hızı: Binde 7 00:43

Milli Gelir İçinde Sektörlerin Payları 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Afrika kıtasının güneyinde yer alan, Atlas ve Hint okyanuslarına kıyısı olan Güney Afrika Cumhuriyeti(GAC), Cap, Natal, Transval ve Oranj eyaletlerinin birleşmesiyle oluşmuş federal bir cumhuriyettir. 00:43

Konumu Atlas ve Hint okyanuslarına kıyısı vardır Ülke sınırları içinde Leshotho Devleti bulunur 00:43

Yeryüzü Şekilleri Güney ve doğudaki dağların yükseltisi doğuya doğru artar Kuzeybatısında Kalahari Çölü bulunur Ovalar kıyılarda dar bir şerit halinde uzanır 00:43

İklim Ülkenin doğu ve güneydoğu kıyılarında Mozambik Sıcak Su Akıntısı’nın etkisiyle ılıman bir iklim hâkimdir ve ülkede ormanlık alanlar oldukça azdır. 00:43

İklim Güneyinde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde yarı tropikal iklim görülür. Kuzeybatı kesimlerde çöl iklimi görülür. 00:43

Bitki Örtüsü Kap bölgesinde maki görülürken, iç kesimlerde bozkırlar, çöllerde dikenli çalılar ve otlar bulunur 00:43

Nüfus ve Yerleşme Farklı etnik gruplardan oluşmuş olan bu ülke Afrika’nın kalabalık ülkelerinden biridir. 00:43

Nüfus ve Yerleşme Nüfus daha çok güney ve doğu kesimler ile maden yataklarının çok olduğu Johannesburg çevresinde toplanmıştır 00:43

Tarım ve Hayvancılık Sanayi ülkesi olmakla birlikte tarım da çok önemlidir Sulama imkanı yetersiz olduğundan üretim düşüktür. Mısır, buğday, yer fıstığı, şeker kamışı, ayçiçeği önemlidir 00:43

Balıkçılık Atlas Okyanusu kıyılarında balıkçılık yapılmaktadır 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Hollandalılar, Almanlar ve Fransızlar doğal kaynaklara sahip olmak için 1488 yılından itibaren Güney Afrika topraklarına yerleşmişlerdir. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti 1800’lerin sonunda İngilizler, elmas ve altın madenlerinin bulunması üzerine GAC’ye gelmeye başlamıştır. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Yerli halklarla İngilizler arasında yaşanan savaşlardan sonra 1910 yılında İngiltere’ye bağlı ve egemenliğin Avrupalı beyazların elinde olduğu Güney Afrika Birliği ortaya çıkmıştır. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti GAC günümüzde Afrika kıtasının en gelişmiş ekonomisine sahiptir. Ayrıca yabancıların en fazla yatırım yaptığı ülkedir. Cape Town, Güney Afrika Cumhuriyeti 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Ülkede ekonomik faaliyetler büyük ölçüde değerli metal ve madenlere, tarım ürünlerine dayanmaktadır. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Altın dışındaki ihraç ürünlerinin % 30’u ham ve işlenmiş tarım ürünlerinden oluşmaktadır. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti GAC, Afrika’nın tek kâğıt ve selüloz üreticisidir. GAC değerli madenler bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Kimberley Elmas Madeni İşlenmemiş Elmas 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Ülke dünyanın en büyük altın üreticilerinden biridir. Burada meydana gelebilecek bir üretim aksaklığı uluslararası piyasaları etkilemektedir Çin, ABD, Rusya Avustralya, Peru diğer büyük üreticilerdir 2005 yılında altın çıkarımı 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti 2006 yılında 52 milyar dolar ihracatı içerisinde, platin 8 milyar, altın 5 milyar, elmas 2.5 milyar dolarlık paya sahiptir. 30 Ekim 2009 fiyatlarıyla 910.000 ABD Doları değerinde % 99.9 saf platin 1000 cm3, The Darya-I-Nur Elması-İran 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Son yıllarda üretim ve ihracatta altın ve elmasın yerini platin grubu almaktadır. 2005 yılında En Fazla Platin çıkarılan Yerler 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Ülkede kömür önemli bir enerji kaynağını oluşturmaktadır. Yaklaşık enerji ihtiyacının % 72’si kömür ile karşılanmaktadır. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti 1997 yılında 57 milyon ton kömür ihraç etmiştir. 00:43

Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika Cumhuriyeti sahip olduğu değerli madenlerin ve doğal kaynakların sağladığı ekonomik gelişmeyle Afrika kıtasında kurulan bölgesel birliklerde etkin ülke konumuna gelmiştir Mineral Dünya Rezervleri İçindeki Payı (%) Manganez 83 Platinyum 66 Krom 54 Altın 40 Elmas 24 Uranyum 12 Titanyum 11 Kömür 9 00:43

2011 LYS-3 Coğ-1 Doğal kaynakların zengin olması ve bunların etkin kullanımı, ülkelerin gelişmesindeki temel etkenlerden biridir. Buna göre aşağıda verilen ülke ve doğal kaynak eşleştirmelerinden hangisi yukarıdaki genellemeye uymaz? A) İsveç - demir B) Güney Afrika Cumhuriyeti - altın C) Japonya - deniz ürünleri D) Rusya Federasyonu - doğal gaz E) İngiltere - taşkömürü 00:43

Yararlanılan Başlıca Kaynaklar Komisyon, Coğrafya 12 MEB Ders Kitabı, İstanbul 2011 Sema KÖROĞLU, Mahmut KÖROĞLU, Coğrafya 12, Esen Yay, Ankara 2009 Cumhur ABAY, Coğrafya 12, Esen Yay, Ankara 2011 Komisyon, YGS-LYS Coğrafya, FEM Dergisi Yayınları, İstanbul 2011 Ülke Ülke Dünya Atlası, Atlas Dergisi Yayını, İstanbul 2011 00:43