Yerli Kalsine Kaolen Üretim Süreci YERLİ KAOLEN KİLLERİNİN BETON ENDÜSTRİSİ AÇISINDAN KULLANILABİLİRLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI Tane boyutu 2 mikrondan küçük, tabakalı yapıda, ıslatıldığında plastik hale gelen, ısıtıldığında ise sertleşen hidrate alüminyum silikat minerallerinden oluşan kayaçlara genel olarak kil adı verilmektedir. Kaolen de bir kil minerali olup mineralojik açıdan diğer kil minerallerine nispeten bünyesinde daha az safsızlık içermektedir. Seramik endüstrisinin vazgeçilmez hammaddelerinden biri olan kaolen kili, ülkemizde henüz beton endüstrisinde yaygın bir şekilde kullanılmamaktadır. Oysaki 90’lı yılların ortalarından bu yana bilimsel literature metakaolen veya kalsine kaolen ismi ile girmiş olan, ısıl işlem görmüş kaolenlerin beton performansını çok iyi düzeyde iyileştirdiği bilinmektedir.Ayrıca çimento kullanımını azaltması yönüyle çevresel açıdan da faydalı bir malzemedir. Yerli Kalsine Kaolen Üretim Süreci Kalsine Kaolen Katkılı Betonların Performansları 1. Aşama Kaolenin Çıkarılması a b 365 gün yoğun sülfat iyonu etkisine maruz kalmış a) yalın ve b) %10 kalsine kaolen katkılı betonlar Ocaklardan çıkarılan kırılmış malzemeler öğütme tesislerine taşınır Öğütme tesislerinde mikronize edilir Dikkatle istiflenip nakliye aracına taşınır Özel filtreli sistemlerle minimum kayıp sağlanarak homojenize olarak paketlenir Kalsine kaolen içeren betonlar erken yaşlarda bile yalın betonlara nazarandaha iyi basınç dayanımı gelişimi sağlarlar Öğütülmüş ham kaolenler nakliye için hazırdır 2. Aşama Ham Kaolenin Özelliklerinin Belirlenmesi Mineralojik Birleşim Kaolen Tipi Düvertepe (DV) Danaçayırı (DC) Çanakkale (CC) Kaolinit 54 38 Kuvars 36 55 32 Diğer 10 7 14 Isıl işlem için Uygunluk UYGUN Kalsine kaolen içeren betonların boşluk yapısı iyileştiği için geçirimlilikleri azalır. Bu durum, betona kimyasal ve iklimsel etkilere karşı direnç kazandırır. Kalsine Kaolen Betona a) Mikro dolgu etkisiyle boşluk yapısını iyileştirerek b) İkincil hidratasyon reaksiyonlarıyla ek CSH jeli oluşturup çimento matris yapısını güçlendirerek katkıda bulunur. Bu malzemenin kullanımının yaygınlaşması, depreme dayanıklı, daha kaliteli ve uzun ömürlü yapı üretiminde önemli bir rol oynayacaktır. Ayrıca 1 ton çimento üretiminin 1 ton CO2 emisyonuna sebep olduğu düşünülürse, bu malzemenin kullanımıyla çimento tüketiminin azaltılması sağlanacağından, hava kirliliği ile mücadelede önemli bir adım atılmış olacaktır. Ham kaolenler üzerinde çeşitli mikroyapısal ve termal analizler yapılıp karakteristik özellikleri belirlenir 3. Aşama Kalsine Kaolen Üretimi Proje Ekibi: Doç. Dr. Erhan GÜNEYİSİ Doç. Dr. Mehmet GESOĞLU Prof. Dr. Turan ÖZTURAN Arş. Gör. Kasım MERMERDAŞ Kaolenler değişik sıcaklıklarda ısıl işlemlere tabii tutulurak farklı kalsine kaolenler elde edilir. Kalsine kaolenler kullanılarak üretilen 50 mm ölçüsündeki kübik harç numunelerinde ASTM C311 standardına göre dayanım aktivite indeksi belirlenir. Buna göre en yüksek dayanımın sağlandığı sıcaklık uygun kalsinasyon sıcaklığı seçilir.