YOGA VE NEFES TERAPİSİ KLİNİK UYGULAMA Uzm. Hem. Asuman Kuşçu Yoga Eğt. Nergis Kulus 22.03.2018

‘Bedenimizle zihnimizi barıştırmanın zamanı geldi’ Yoga yaklaşık 4000 senedir var olan önemli bir Hint öğretisidir. Kelime anlamı “birlik” tir. Aklı sakinleştirme ve huzur yoludur. Özünde beden, zihin ve ruhun bütünlüğü bulunur.

Yoga Uygulamaları Fiziksel Egzersizler (asana), nefes çalışmaları (pranayama) ve meditasyon çalışmalarını içerir. “Yoga egzersizleri binlerce yıl önce bulunan vücudun alabileceği en faydalı duruşlardır”. Kişi vücudunu keşfederek limitleri doğrultusunda asanaları (duruşları) uygulamaktadır. Bu sayede beden canlanır, dengelenir ve direnç artar.

Nefes Çalışması-Terapisi-Egzersizi Nefes çalışmaları (pranayama) nefes yolu ile yaşam gücünü yönetme çalışmasıdır. Yaşam kaynağımız olan nefesin yeteri kadar vücuda alınması sağlığı doğrudan olumlu etkilemektedir. Nefes çalışmaları ile kişi doğru nefes alıp verme alışkanlığı kazanır ve böylece beden ve zihin sağlığı desteklenir.

Meditasyon Meditasyon çalışmaları ile zihinsel sağlık desteklenmekte ve kişi stres seviyesini azaltabilmektedir. Stresin tedavi sürecine olan etkisi göz önünde bulundurulduğunda "stres yönetimi" önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir.

Meditasyon Hasta kişiler sıklıkla "Stresten uzak dur", cümlesini duymasına rağmen bunu nasıl yapacağını bilememektedir. Nefes ve meditasyon çalışmaları kişinin stres yönetimi yapabilmesine yardımcı olmaktadır.

Özellikle Hangi Bölümlerden Hastalara Öneriliyor? Medikal onkoloji, Hematolojik onkoloji, Genel cerrahi, Nöroloji, Kadın doğum Algoloji FTR

Sağlık Çalışanları ile Yoga Yoga sadece hasta ve hasta yakınları için değil, tüm sağlık çalışanları içinde önerilmektedir. Yoga çalışmaları ile kişi bedenini dengelemektedir. Nefes çalışmaları ve meditasyon ile konsantrasyon kabiliyetini geliştirmektedir. Yoğun iş temposundan kaynaklanan yorgunluk ve stresten arınmaktadır.

Sağlık Çalışanları ile Yoga

Deneyimlerimizden; Kurumumuzda, 2015 yılından buyana yoga çalışmaları uygulanmaktadır. Farklı disiplinlerden (doktor, hemşire, lab., temizlik, yemekhane vb.) 1000’nin üzerinde çalışana nefes terapisi uygulanarak, yoga ve nefes terapisi ile tanışması sağlanmıştır. Her yıl ortalama; 600 hasta ile birebir nefes terapisi ve yoga yapılmaktadır. Ofis yogası, hamile yogası, çocuk yogası diğer uygulamalarımızdır.

Deneyimlerimizden; Kurumumuzda 155 sağlık çalışanı ile yaptığımız nefes terapisine ilişkin gözlemsel bir çalışmada, Katılımcıların, %92’si nefes terapisinin ardından rahatladığını ifade etmiş ve uygulamayı yararlı bulmuş. %91’i de 10’lu likert skalada rahatlama derecelerini 8 puan ve üzeri olarak bildirmişlerdir.

Onkolojide Kullanımı Kanser, tanı anından itibaren tüm süreçlerde hastanın anksiyete düzeyini etkileyerek, yaşam kalitesinde bozulmalara neden olabilmektedir. Yaşam kalitesini artırabilmek için kaygı düzeyini belirlemek ve kaygıyı azaltmaya yönelik destekleyici tedavi ve girişimlerde bulunmak önemlidir.

Onkolojide Kullanımı İlk olarak 1979’da, Avustralyalı psikiyatrist Ainslie Meares, meditasyonun kanserli kişilerde vücudun savunma sistemini güçlendirdiğini ve tümörlerin küçülmesine yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Meares, A., "Meditation: A Psychological Approach to Cancer Treatment", The Practitioner, Vol.222, No.1327, (January 1979), pp. 119–122. 

Onkolojide Kullanımı Kanserde yoganın etkileri üzerine 32 çalışmanın incelendiği sistematik gözden geçirme çalışmasında; Çalışmaların güvenirliliklerinin düşük olduğu ancak, Genel olarak hastaların yaşam kalitesinde artışlar bildirilmesi ve Ekonomik olması sebebiyle hastalara semptomlarla baş etmede ilaçlara destek olarak önerilebileceğini bildirmiştir. Cote A., Daneault S., Efect of yoga on patients with cancer. Can Fam Physician; 58:e475-479, 2012

Onkolojide Kullanımı Uluslararası yoga terapistleri birliğinin (IAYT) 2006 yılında yayınladığı “Yoga ve Kanser” isimli 62 sayfalık raporda konu ile ilgili bir çok çalışmanın özetleri sunulmuştur. Raporun girişinde; Hemşire-terapist; yoganın, kanser tedavilerinin yerini tutamayacağını ancak bu tedavilerle ile birlikte stardart bir bakım olarak sürdürülmesini gerektiğini öneriyor. Yoga and Cancer, International Association of Yoga Therapists, 2006. http://www.yogastudies.org/wp-content/uploads/cancer.pdf

Onkolojide Kullanımı Kemoterapi, radyoterapi gibi tedavilerden kaynaklanan mide bulantısı, baş dönmesi, uykusuzluk, düşünce bulanıklığı, sindirim bozuklukları, kaygı, endişe, depresyon gibi yaşam kalitesini düşüren yan etkilerin, yoga, meditasyon, nefes terapisi gibi pratiklerle azaldığı bilimsel çalışmalarla tartışılmaktadır.

Onkolojide Kullanımı Kanserle ilgili yapılan yoga çalışmalarının hiç birinde yan etki bildirilmemekle birlikte kanser hastalarında yoga çalışmalarında çok dikkatli olunması gerekmektedir. Uzun kemiklerdeki kemik metastazları, özellikle yaşlı hastalarda kırık riski oluşturmaktadır. Rao RM., Amritanshu R.,1 Vinutha HT., et al., Role of Yoga in Cancer Patients: Expectations, Benefits, and Risks: A Review, Indian J Palliat Care; 23(3): 225–230, 2017 Jul-Sep.

Onkolojide Kullanımı Plevral efüzyon, asit, karın cerrahisi vb. olan hastalara yoga müdahaleleri, yavaş derin nefes alma, pranayama rahatlama tekniklerinin kullanımında dikkatli olunmalıdır. Yoga müdahalelerini seçerken hastanın performans durumu ve genel durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Rao RM., Amritanshu R.,1 Vinutha HT., et al., Role of Yoga in Cancer Patients: Expectations, Benefits, and Risks: A Review, Indian J Palliat Care; 23(3): 225–230, 2017 Jul-Sep.

Onkolojide Kullanımı Yoga, onkoloji alanında entegrasyon için hasta ve sağlık çalışanları için umut veren bir zihin-beden müdahalesidir. Yoga ve meditasyon müdahalesi ile yapılan çalışmaların çoğu meme kanseri hastalarında yapılmıştır, diğer malignitelerde de çalışmaya ihtiyaç vardır. Rao RM., Amritanshu R.,1 Vinutha HT., et al., Role of Yoga in Cancer Patients: Expectations, Benefits, and Risks: A Review, Indian J Palliat Care; 23(3): 225–230, 2017 Jul-Sep.

Sizler Ne Diyorsunuz? Türkiye'deki onkoloji hemşirelerinin nefes terapisine ilişkin bilgi ve görüşlerini değerlendirmek üzere tarafımdan gerçekleştirilen mini ankete ; 20 farklı kurumdan 66 onkoloji hemşiresi katılmıştır. Katılımcıların, %76’sı lisans ve üzeri eğitimli ve %71’i özel hastane çalışanı idi. %44’ü nefes terapisinin kurumlarında uygulandığını bildirdi.

Sizler Ne Diyorsunuz? Katılımcıların tamamı nefes terapisinin hastalarına ve kendilerine katkı sağladığını ve bu konuda eğitim almak istediklerini belirtmişlerdir. Aynı çalışmada hemşirelerin %58’i nefes terapisinin hastada rahatlama sağladığını bildirirken, %14’ü de yaşam kalitesine ve semptom yönetimine olumlu katkı sağladığını ifade etmişlerdir.

Sonuç olarak; İnvazif olmaması, düşük yan etki potansiyeli, uygulama kolaylığı gibi sebeplerle standart tedavilere ek olarak kontrendikasyonun olmadığı gönüllü hastalara uygulanabilir. Uygulama öncesi, sırasında ve sonrasında hemşire ve/veya doktorun rehberliğine başvurulmalıdır. Uygulama, iyi eğitilmiş uzman kişilerce gerçekleştirilmelidir.

Teşekkürler