İNSAN ANATOMİSİ ve KİNESYOLOJİ ANTRENÖRLÜK Eğitimi Bölümü 2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Dönemi 1. hafta Öğr. Gör. Elif Öz

İnsan Anatomisi ve Kinesiyolojisi Canlılar bilimi anlamına gelen biyoloji ‘morfoloji ve fizyoloji’ olmak üzere ikiye ayrılır. Morfoloji içinde ise embriyoloji ve anatomi yer alır. Embriyoloji, canlının doğum öncesi, anatomi ise doğum sonrası vücut yapısını inceleyen bir bilimdir. Anatomist Eski Yunanca’da anatomi: canlıların çeşitli kısımlarının bistüriyle kesilerek incelenmesi (disseksiyon) anlamına gelmektedir. Anatomi, Anatome kelimesinden türemiştir. Ana: çıkarmak, tome: kesmek anlamına gelmektedir. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ M.Ö. 10000 – M.S. 1697 Maya Uygarlığında insan kafasının göz ve ağız yapısının betimlendiği bir heykel. Sergilendiği yer: National Gallery of Victoria, Melbourne, Avustralya Mayan Pre-Columbian art in the National Gallery of Victoria Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ Anatomi çalışmaları yapmaya yönelik bilinen ilk girişimler Batı’da Aristoteles (i.ö.384-22?)tarafından yapılmıştır. Bununla birlikte i.ö.3000-i.ö.1600 arasında kalan bazı papürüsler, eski Mısırlıların mumyalama sırasında anatominin bazı konularıyla ilgilenmiş olduklarını göstermektedir. ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi bilgilerine göre ise M.Ö.275 Herophilus Mısır’da insan vücudunda diseksiyon yoluyla anatomi dersi öğretiyor. Aristoteles U.S. National Library of Medicine, National Institutes of Health   http://www.nlm.nih.gov/dreamanatomy/da_timeline_anatomy.html Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İnsan Anatomisi ve Kinesiyolojisi Biyoloji biliminin kurucusu olan Aristoteles, bitkilerde ve hayvanlarda inceleme amaçlı kesmeler (teşrih) uygulanmıştır. Ama Aristoteles de tıbbın kurucusu sayılan Hippokrates(460-374) de, insan bedeninde kesme çalışmaları yapmamışlardır. İnsan anatomisinin gerçek temelleri M.Ö.4yy. da İskenderiye okulu tarafından atılmıştır. Koslu Praksagoras ve öğrencileri Herophilos ve Erasistratos (bu sonuncusu belki de Aristoteles’in torunudur) insan kadavrası teşhiri yapmışlardır. Hipokrat U.S. National Library of Medicine, National Institutes of Health   http://www.nlm.nih.gov/dreamanatomy/da_timeline_anatomy.html Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ GALENUS Anatomi bilgisini geliştirme konusunda çaba gösteren en önemlisi, Roma imparatoru Marcus Aurelius’un Yunan asıllı hekimi Claudius Galenus’tur;(İ.S.131-200) Tarihte deneysel fizyolojinin kurucusu sayılan Galenus, idrarın idrar kesesinde değil, böbreklerde oluştuğunu ve omuriliğin kesilmesinin, bedenin kesme noktası altında kalan bölümünde felce yol açtığını göstermiştir. Büyük yapıtı İnsan Parçalarının Kullanımı Üstüne, günümüzde 1400 yıl önce, her yerde kullanılan bir tıp kitabı haline gelmiştir. Dini baskı sebebiyle insan vücudunda çalışamamıştır. Grolier İnternational Americana Encylopedip, Cilt 2, S: 35-36-37-38 Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ M.S. 200-M.S.1000 Galenus’tan sonra 800 yıllık bir karanlık devir Dinin karşı olması yüzünden anatomi araştırmaları Ortaçağda Batı’da büyük ölçüde bir yana bırakılırken, İslam bilginleri bu dalda büyük gelişmeler göstermişlerdir. İslam anatomicilerinin en ünlüsü İbni Sina (İ.S.980-1037)İ.S.1000’de yazdığı Kanun fi’t Tıp (Tıp Kuralları )adlı yapıtında, insanlar, maymunlar, köpekler ve öteki hayvanlar üzerinde yaptığı incelemelerden elde ettiği bilgilere yer vermiştir;ama İbni Sina’da, öbür İslam bilginleri de sistemli incelemeler yapmamışlardır. 1215’te İmparator Friedrich II’nin emirnamesi ve 1300 tarihinde Papa Bonifacio 7’in izini beklemek gerekir.1315’te Mundinus, Balogna’da öğrencileri önünde, iki kadavra teşrihi yapar. İbn-i Sina (980-1037) Grolier İnternational Americana Encylopedip, Cilt 2, S: 35-36-37-38 Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ 1559 Anatomia del Corpo Humano Juan Valverde de Amusco tarafından resmedilen bu eserde, bir elinde bıçak ve diğer elinde kendi vücudunun derisi bulunan bir insan. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ 17. Ve 18. yy Kilise baskısı, dini inançlar Basılı anatomi tasvirleri, çizimleri O dönem anatomistlerinin popülaritesi, onların çizim yetenekleriyle eşdeğer. Ünlü ressamlar Michelangelo, Rembrandt, Da Vinci İnsan anatomisi merkezi Avrupa, İtalya Dr. Nicolaes Tulp tarafından yapılan bir otopsinin Rembrandt adlı ressamın elinden bir tablosu. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ Leonardo da Vinci’nin biceps kasının ön kola yaptırdığı hareketleri gösterdiği çizimi (1510) Leonardo da Vinci’nin (1452-1519) insan vücudunun oransal ölçüleriyle resmettiği eseri Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ Michelangelo’nun (1475-1564) ‘ADAM’ isimli tablosu Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

İNSAN ANATOMİSİNİN TARİHÇESİ 19. yy Bu yy boyunca bir önceki yüzyılın insan anatomisini tanımlayan sistematik çalışmalar tamamlanmıştır ve modern anatomiye doğru bir geçiş vardır. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Anatomi Dalları Sistematik Anatomi Tasviri Anatomi Topografik Anatomi Karşılaştırmalı Anatomi Patalojik Anatomi Radyolojik Anatomi Artistik Anatomi Spor Anatomisi Cirit atma Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Sistematik (Analitik) Anatomi İnsan vücudunun, organ gruplarına sistemlere göre incelendiği bir anatomi çeşitidir. Dolaşım sistemi Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Tasviri Anatomi Organların durum, şekil, ağırlık, yön ve hacmini, ilişkilerini, kısacası dış özelliklerini ele alan bu analitik inceleme, tasviri anatominin işidir. Kemikbilim (osteoloji), iskelet ve kemikleri; eklem bilim (artroloji), eklemleri; bağ bilim (sindezmoloji) bağları; kas bilim (miyoloji), kasları; damar bilim (angioloji), damarları; sinir bilim (nevroloji),sinirleri; iç organlar bahsi (splanknoloji), iç organları inceler. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Aynı bölgede bulunan organlar arasındaki ilişkileri açıklar. Topografik Anatomi Aynı bölgede bulunan organlar arasındaki ilişkileri açıklar. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Karşılaştırmalı Anatomi Cinsler arasındaki benzerlikleri, farklılıkları, cinslerin örgenleşmesindeki temel yada ikincil etkenleri araştırır. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Patolojik Anatomi Hastalıkların organlarda neden olduğu yapı ve biçim değişikliklerinin incelenmesidir. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Radyolojik Anatomi: Radyografi aracılığıyla gözlemlenen organ biçimlerinin ve organlar arası ilişkilerin incelenmesidir. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Artistik anatomi Dış şekillerin anatomisidir. Orantı Leonardo da Vinci: Plastik sanatlarla uğraşan insanlara önemli bir önerisi de şu olmuştur; ‘İyi ve doğru ölçülere sahip insan yapıtları hazırlayacaksanız mutlaka insan anatomisini öğrenmelisiniz’ Leonardo da Vinci Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Sportif Anatomi Spor Anatomisi Sportif hareketlerde, harekete katılan anatomik yapıları (Kas, kemik, eklem vb.) inceler. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Anatomik pozisyon Ayakların birbirine paralel olarak yer aldığı, ön kolun iç yüzünün ve avuç içinin öne baktığı, vücudun gergin olduğu ayakta duruş pozisyonudur. Ön kol, el ve parmakların hareketini tanımlarken bu duruş baz alınır. Demirel, H., Koşar, N. İnsan Anatomisi ve Kineziyoloji. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2002. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Anterior (Anterior) Vücudun arkası /posteriorü / posterior side Anterior (Anterior) Ön. Önde bulunan anlamındadır. Ventralis’te aynı anlamda kullanılır. Posterior (Posterior) Arka. Arkada veya vücudun sırt tarafında bulunan olumlar için kullanılan bir terimdir. Dorsalis’le eşanlamlıdır. Vücudun önü /anteriorü / anterior side Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Superior (Superior) Üstte. Yukarıda olan anlamındadır. Superior. Oranialis terimi ile eşanlamlıdır. İnferior (Inferior) Alt. Aşağı anlamındadır. Caudalis. İnferior ile aynı anlamda kullanılır. ? Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Medialis (Medialis) İç tarafta. Orta düzlemde yakın olan oluşumları belirtmek için kullanılır. Lateralis (Lateralis) Dışta. Yanda olan anlamındadır. Vücuttta orta düzlemden uzakta olan oluşumları belirtmek için kullanılır. ? ? Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler İntermedius (Intermedius) İki nesne arasında olan anlamındadır. Medianus (Medianus) Orta hatta bulunanlar anlamındadır. ? ? ? Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Apikalis (Apicalis) Oksipital kemiğin Basilaris’i, tabanı İlk omurganın (Atlanto-occipital vertebra) apikalis’i, tepesi Apikalis (Apicalis) Tepe ile ilgili anlamındadır. Basilaris (Basilaris) Taban ile ilgili anlamındadır. Centralis (Centralis) Merkezi. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler İnternus (Internus) İçerde. İçe ait olan anlamındadır. Eksternus (Externus) İnternus’la zıt anlamlı bir terim olup dışa ait dışta olan anlamındadır. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Proksimalis (Proximalis) Başlangıç yerine yakın olan anlamında olup gövdeye yakın olan. Bitişik bulunan oluşumlar için kullanılır. Distalis (Distalis) Gövde’den veya başlangıçta uzakta olan anlamındadır. ? ? ? ? Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Vertikalis (Verticalis) Dikey, düşey anlamındadır. Horizontalis (Horizontalis) Yatay, enine, horizontal anlamındadır. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Genel Terimler Superfisialis (Superficialis) Latince superficalis terimi yüzeysel anlamındadır. Vücutta deri yüzeyine yakın oluşumları belirtmek için kullanılır. Profundus (Profundus) Vücutta deri yüzeyinden uzakta- derinde bulunan oluşumları belirtmek için kullanılır. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Hareketle ilgili bazı anatomik terimler Fleksiyon (Flexion) Latincede Flexio = bükme, bükülme anlamındadır. Flexion, sagittal düzlemde vücudun bölümleri veya eklem kolları arasındaki açının küçülmesini sağlayan harekettir. Dirsek ekleminin fleksiyonu / Bükülmesi Eli bileği ekleminin fleksiyonu / Bükülmesi Öğr. Gör. Elif Öz Diz ekleminin fleksiyonu / Bükülmesi BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Hareketle ilgili bazı anatomik terimler Ekstensiyon (Extension) Germe. Fleksiyon hareketinin tersi olup, sagittal düzlemde vücudun bölümleri veya eklem kolları arasındaki açının genişlemesini sağlayan harekettir. Başın ekstensiyonu Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Hareketle ilgili bazı anatomik terimler Abduksiyon (Abduction) Uzaklaştırma. Frontal düzlemde eklem kolunun orta hattan uzaklaşması hareketidir. Adduksiyon (Adduction) Yakınlaştırma. Frontal düzlemde ekstremitenin veya bir bölümünün orta hatta yaklaştırılması hareketidir. Kalça ekleminin fleksiyon ve ekstensiyonu Kalça ekleminin abduksiyon ve adduksiyonu Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Bacağın dışa rotasyonu Hareketle ilgili bazı anatomik terimler Rotasyon (Rotation) Latince Rotatio = Dönme anlamındadır. Rotasyon, vücudun bir bölümünün veya bir kemiğin uzun ekseni etrafında döndürülmesi hareketidir. Bacağın içe rotasyonu Bacağın dışa rotasyonu Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Hareketle ilgili bazı anatomik terimler Pronasyon ve Supinasyon Üst ekstremite ön kolun, radius’un ekseninde içe ve dışa döndürülme hareketlerini belirtmek için kullanılan özel terimlerdir. Pronasyon içe döndürme, supinasyon dışa döndürme. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Hareketle ilgili bazı anatomik terimler İnversiyon (İnversion) Ayak tabanının orta düzleme döndürülme hareketidir. İçe döndürme. Eversiyon (Eversion) Ayak tabanının orta düzlemden uzaklaşıp, dış yana doğru bakacak şekilde döndürülmesi hareketidir. Dışa döndürme. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

Hareketle ilgili bazı anatomik terimler Sirkumduksiyon (Circumduction) Dairesel Döndürme. Bir ekstremitenin veya bir bölümünün, abduction, adduction, flexion, extension hareketlerinin kombinasyonu ile oluşturulan dairesel hareketini belirtir. Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012

TEŞEKKÜRLER Öğr. Gör. Elif Öz BSÖ 105 İnsan Anatomisi ve Kinesyolojisi Lisans Dersi 2012