MALİ HUKUK DERS NOTLARI HUKUK FAKÜLTESİ

Bütçenin Uygulanması

Bütçenin Uygulanması Bütçenin uygulanması görevi Maliye Bakanlığına aittir. Bütçenin uygulanması; Giderlerin yapılaması, Gelirlerin toplanması, Gelir ve giderlerin yer ve zaman bakımından dengelenmesi anlamına gelir. Verilen ödenekleri aşacak bir uygulama yapılamaz. Tavanın altında harcama yapılabilir. Yıl içinde gelir tahmininin altında kalınabileceği gibi tahminlerin üzerinde de gelir toplanabilir.

Gelirin Toplanması Gelirin toplanması görevi, Maliye Bakanlığına aittir. Maliye Bakanlığı bu görevini vergi daireleri aracılığıyla yürütür.

Fon gelirlerinin bütçe içine alınmasının bir sonucudur. Sadece Genel Bütçe kapsamındaki idareler için geçerlidir.

Kamu gücü kullanılarak bağış toplanamaz.

Ödeneklerin Kullanımı

Ödenek Ödenek: Harcama yetkisi demektir. İdare adına yapılacak bir harcamanın üst sınırını gösterir. Ödeneğin anlam ifade etmesi için arkasında bir nakit gücün olması gerekir. Bir kamu idaresinin belli bir harcama kaleminde ödeneğinin olması demek kasasında (harcamaya hazır) nakit parasının olduğu anlamına gelmez. Bu ödeneğin kullanabilir hale gelmesi için ancak nakdinin Hazine tarafından temin edilmiş olmasına bağlıdır. Diğer bir deyişle bütçede her ödeneğin bir nakit karşılığının olduğu varsayılır. Bu nedenle Maliye Bakanlığınca ödenekler Hazinenin nakdi bulma planları ile tutarlı bir şekilde serbest bırakılmalıdır. Maliye Bakanlığı ve Hazine ortak bir biçimde ödenek ve nakit planlaması konusunda işbirliği içinde hareket etmelidirler.

Vize Zorunluluğu ve Serbest Bırakma AHP; Genel bütçeli idarelerin (I no.lu cetvel) aylar itibariyle yapabilecekleri harcamaları gösteren programdır. AFP; II, III ve IV sayılı cetvellerde yer alan idarelerin, aylar itibariyle yapabilecekleri harcama (tertip düzeyinde) ve tahsil edebilecekleri gelir miktarları ile net finansmanın kullanımına ilişkin öngörüleri gösteren programdır. Harcama sonuçları takip eden ay MB’ na gönderilir.

Ödeneklerin Aşılmaması, Amacına Uygun Kullanımı, İptali

Ödenek Birleştirme, Ek Ödenek

Ödenek Aktarma

Merkez Dışı Birimlere Ödenek Gönderme

Yedek Ödenek

Örtülü Ödenek

Kamu Yatırım Projeleri

Kamu Yatırım Projeleri Kamu yatırım projesi; bir kamu idaresinin yapacağı yatırımın her yönüyle detaylandırılmış halidir. Kamu idareleri yatırım tekliflerini, eylül ayının 15’ ine kadar Kalkınma Bakanlığına vermeleri gerekir. Hangi yatırım projelerinin bütçeye dahil edileceği ve ödeneklerin belirlenmesinde Kalkınma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı işbirliği yapar. Genel yetki Kalkınma Bakanlığındadır.

Kamu Yatırım Programı

Gider Bütçesinin Uygulamasından Sorumlu Olanlar Bakan Üst Yönetici Harcama Yetkilisi Gerçekleştirme Görevlisi Muhasebe Yetkilisi

Gider Bütçesinin Uygulamasından Sorumlu Olanlar Bütçesinin sahibi ve birinci derece ita amiridir. Harcama sürecinin dışındadır. Başbakana ve TBMM karşı siyasi sorumluluğu vardır. Sayıştay yargılaması sırasında bakanın sorumluluğu ile ilgili bir hususa rastlanması halinde bu husus, Başbakanlığa ve TBMM’ ne bildirilir.

Gider Bütçesinin Uygulamasından Sorumlu Olanlar Hesap verme sorumluluğu (idari) vardır. Mahalli idarelerde meclise, diğer kamu idarelerinde bakana karşı. Mali işlemlerin gerçekleştirilme sürecinde bizzat yer almazlar. Harcama talimatı vermezler. Bununla birlikte yetki alanına giren konularda mevzuata uygun davranmaması halinde Sayıştay’a karşı sorumlu olacaktır.

Gider Bütçesinin Uygulamasından Sorumlu Olanlar Harcama birimi; kamu idaresi bütçesinde ödenek tesis edilen ve harcama yetkilisi bulunan birimdir. Harcama yetkilisinin idari ve mali sorumluluğu vardır. Harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi aynı kişide birleşemez.

Gider Bütçesinin Uygulamasından Sorumlu Olanlar İdari ve mali sorumlulukları vardır.

Gider Bütçesinin Uygulamasından Sorumlu Olanlar

İdari ve mali sorumlulukları vardır.

Harcama Yapılması Süreci Yüklenme Harcama Talimatı Giderin Gerçekleştirilmesi, Ön Mali Kontrol ve Ödeme Denetim

Yüklenme

Örnek Bir kamu idaresi 2017 yılının nisan ayında ekmek alımı için 2018 yılına geçen yüklenime geçecekse, yüklenim süresi 2018 yılının Mart sonunu geçemeyecektir. Zira 1 Nisan 2017 ‘ de yüklenime girişildiğini varsayacak olursak 12 ay aşılamayacağına göre, 12 aylık süre 31 Mart 2018 tarihinde dolmaktadır. Böylece Haziran ayı da geçilmemiş olacaktır. Yüklenim Temmuz 2017’ de yapılmış olsaydı, yüklenim süresi 2018 Haziran ayı sonunu geçemeyecekti.

Yardım için 2 önemli şart; Kamu idaresinin bütçesinde yardım yapılabileceğinin öngörülmüş olması, Yapılacak yardımda kamu yararının gözetilmesi

Harcama Talimatı

Giderin Gerçekleştirilmesi ve Ödeme

Örnek (1. fıkra) 2009 mali yılında alınan bir malın veya yaptırılan bir hizmetin bedelinin 2009 yılında emanet hesabına alındığı varsayıldığında, zaman aşımının dolma süresi 2009 mali yılını izleyen 2010 dahil 5. yılın sonu yani 31.12. 2014 tarihinin mesai bitimine kadardır. Bu tarihten sonra ödenmeyen tutarlar bütçeye gelir kaydedilecektir.

Örnek (3. fıkra) 2009 mali yılı ekim ayı su faturası idareye verilmemiş, parası da talep edilmemiştir. Bu taktirde malın alındığı yıl sonundan (31.12.2009) başlamak üzere 5 yılın sonunda ödenmeyen borç idare lehine zamanaşımına uğrayacaktır. Zaman aşımının dolma süresi 2009 mali yılı sonundan itibaren 5. yılın sonu yani 31.12. 2014 tarihinin mesai bitimine kadardır.

Avans doğrudan doğruya hak sahibine ödenir. Bütçe İçi Avans: Bütçede ödeneği olan bir kamu gideri karşılığı olarak doğacak borca mahsuben yapılan geçici ödemedir. Bütçe Dışı Avans: Bütçede ödeneği olup olmadığına bakılmaksızın bir kamu gideri karşılığı olarak doğacak borca mahsuben yapılan geçici ödemedir. Avans doğrudan doğruya hak sahibine ödenir. Mahsup süresi 1 aydır. Kredi : Avans sınırlarının aşılması durumunda gündeme gelir. Harcama yetkilisi adına ön ödeme şeklinde bankalarda veya muhasebe birimlerinde açılan krediler olup, ödemenin harcama yetkilisinin göstereceği yer ve alacaklıya doğrudan doğruya yapılmasıdır. Mahsup süresi 3 aydır.

Ön Kontrolün Kapsamı Harcama birimleri ve mali hizmetler birimi tarafından; İdarenin bütçesi, Yapılacak harcamanın bütçedeki yeri, Kullanılabilir ödenek tutarı, Ayrıntılı harcama ve finansman programlarına uygunluk, Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa uygunluk, Diğer mali mevzuat hükümlerine uygunluk.

Bütçenin Denetimi

Bütçenin Denetimi Yasama Denetimi İdari Denetim Yargısal Denetim Dış Denetim

1-Bütçenin Yasama Denetimi

Yasama Denetimi Faaliyet Raporları Kesin Hesap kanunu Genel Uygunluk Bildirimi

Faaliyet Raporları

Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde her yıl üst yöneticiler tarafından hazırlanmaktadır.

İdare Faaliyet Raporları Nereye Gönderilir? Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve sosyal güvenlik kurumları, idare faaliyet raporlarının birer örneğini Sayıştay ve Maliye Bakanlığına göndermektedirler. Mahalli idarelerce hazırlanan idare faaliyet raporlarının birer örneği Sayıştay ve İçişleri Bakanlığına gönderilmektedir. İçişleri Bakanlığı (bir üst yönetici gibi) bu raporla birlikte kendi değerlendirmelerini içeren mahalli idareler genel faaliyet raporunu hazırlar, kamuoyuna açıklar ve birer örneğini Sayıştay ve Maliye Bakanlığına göndermektedir.

Faaliyet Raporlarını Kim Hazırlar? Raporlar Nereye Gönderilir? Maliye Bakanlığı gönderilen merkezi yönetim kapsamındaki idarelerin ve sosyal güvenlik kurumlarının bir mali yıldaki faaliyet sonuçlarını hazırladığı genel faaliyet raporunda göstermektedir. Bu raporun bir örneği Sayıştay’a gönderilir. Sayıştay, mahalli idarelerin raporları dışında kendisine gönderilmiş; idare faaliyet raporlarını, mahalli idare genel faaliyet raporunu, genel faaliyet raporunu dış denetim sonuçlarını göz önünde bulundurarak görüşlerini TBMM’ye sunmaktadır.

Kesin Hesap Kanunu

Kesin Hesap Kanunu TBMM, merkezi yönetim bütçe kanununun uygulama sonuçlarını onama yetkisini kesin hesap kanunlarıyla kullanmaktadır. Bir yıllık uygulama sonuçlarını karşılaştırmalı olarak gösteren değerlendirmeleri içeren kesin hesap kanun tasarısı, merkezi yönetim bütçe kanunun şekline uygun olarak Maliye Bakanlığınca hazırlanmaktadır. Hazırlanan tasarı, izleyen mali yılın haziran ayı sonuna kadar Bakanlar Kurulunca TBMM’ne sunulur ve bir örneği de Sayıştay’a gönderilir. İdarelerin faaliyet raporları, genel faaliyet raporu, dış denetim genel değerlendirme raporu ve kesin hesap kanunu tasarısı ile merkezi yönetim bütçe kanunun tasarısı birlikte TBMM’de görüşülmektedir.

Genel Uygunluk Bildirimi

Genel Uygunluk Bildirimi (Sayıştay Kanunu)

2-Bütçenin İdari (İç) Denetimi

İdari Denetimin Ana Hatları İç Kontrol Sistemi (Harcama Öncesi Mali Kontrol) İç Denetim (Harcama Sonrası Denetim)

3-Bütçenin Yargısal Denetimi

Sayıştay Denetimi Sayıştay’ın yargı fonksiyonu bulunmaktadır. Bu denetim, (genel yönetim kapsamındaki kamu kurumlarındaki) bütçe uygulamasında sorumluluğu bulunan harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve muhasebe yetkilisi gibi görevlilerin kanunlara aykırı işlemlerinin tespiti ve bunu göre gerekli cezai yaptırımların uygulanması ile ilgili bir denetim şeklidir.

Temyiz Talebinde Bulabilecek Olanlar Sorumlular Sorumluların bağlı olduğu kamu idareleri Genel Bütçe Kapsamındaki kamu idareleri için Maliye Bakanlığı İlgili muhasebe birimi Sayıştay Başsavcılığı

4-Bütçenin Dış Denetimi

Yaptırımlar ve Yetkili Merciler

Kamu zararından doğan alacaklar; haksız fiil ve haksız iktisap niteliğinde olduğundan AATUHK kapsamına girmez. İİK hükümleri uygulanır.

Diğer Hususlar

(3) .BÖLÜM Kamu İhalelerinde Uygulanacak Kurallar

İhale Nedir? Kamu İhale Kanunu Devlet İhale Kanunu

İlgili Mevzuat Kamu İhaleleri Devlet İhale Kanunu Kamu İhale Kanunu

Devlet İhale Kanunu GENEL KANUN… Kamu İhale Kanunu ÖZEL KANUN…

Kamu İhale Kanunu

Kamu İhale Kanunu Kapsamı

KİK’na göre İhale Usulleri

Devlet İhale Kanunu