ÖTİROİT GUATR VE TİROİDİTLER PROF. DR. DEMET ÇORAPÇIOĞLU

Thyreos:kalkan Eidos:şekil Thyreos + Eidos thyroid

Guatr; her ne sebeple olursa olsun tiroit bezinin büyümesidir. Guatr; diffüz, nodüler ve multinodüler olabilir. Guatr varken bireyde tiroit statusu Ötiroit Hipotiroit Tirotoksik olabilir. Primer tiroit hastalığına ait fizik muayene bulguları

Basit Guatr- Toksik Olmayan Guatr Tiroid fonksiyonları normaldir Diffüz guatr Nodüler guatr Multinodüler guatr

Basit Diffüz Guatr- Ötiroid Diffüz Guatr Nodül yoktur. Benzer yapıda foliküller kolloidle doludur. Bu guatr dünyada en çok iyot eksikliğine bağlı olarak gelişir. Populasyonun %5’inden fazla ise endemik guatrdır. Erişkinin günlük iyot ihtiyacı 150-300 mcg’dır. Endemik olmayan bölgelerde sporadik görülür. Sebebi çoğunlukla bilinmez. Basit guatrlı bireylerin aileleri de değerlendirilmelidir (familyal).

Basit Diffüz Guatr- Ötiroid Diffüz Guatr Gelişmiş ülkelerde guatrın en yaygın görülen sebebi Hashimoto tiroiditidir (otoimmün tiroid hastalığı). İyot eksikliği ve otoimmünite dışında guatr sebepleri; -Dishormonogenez (hipotiroidi) -Gen mutasyonları (adenom, karsinom)

Basit Nodüler Guatr- Ötiroid Nodüler Guatr Bu olgular ötiroiddir. Bası belirtileri yapmıyor ve malign değillerse tedavi edilmezler. Bu olguların farmakolojik dozda iyoda maruz kalmaları engellenmelidir. Aksi halde toksik nodüller ve/veya tiroid otoimmünitesi alevlenmesi görülebilir.

Erişkin Popülasyonda Tiroid nodülü % 4 Kadın/Erkek 4/1 Çocuklarda < % 1 11-18 yaş % 2,5 60 yaş sonrası % 5 Tiroid kanseri prevalansı % 0,04/yıl %0,05/yıl

İnsidental tiroid nodülleri MRG % 50 BT % 13 FDG18-PET % 2

İnsidental tiroid nodüllerinin malignite riski MRG ve BT % 17 FDG18-PET % 25-50

Tiroid Nodüllerinin Klinik Değerlendirilmesi Klinik özellikler Malignite riski yüksek Hikaye Çocukluk ve adölesan iken baş- boyun-göğüse radyoterapi ses kısıklığı, ailede medüler tiroid ca ve papiller ca olması. Fizik muayene Gençler, erkekler, sert nodül, vokal kord paralizisi, lenfadenopatiler, uzak metastazlar yaş < 20-30 ve 60 yaş üstü Laboratuvar Kalsitonin yüksekliği TİİAB Papiller karsinom, folliküler neoplazm,medüller veya anaplastik karsinom. Pür kistik nodüllere yapılmaz. Tiroid sintigrafisi(varsa) Hipoaktif nodül Tiroit ultrasonografisi Solid lezyon,nodülde noktasal kalsifikasyonlar Tiroksin tedavisi altındayken (3-6 ay) Nodül boyutlarında artış

Ultrason ve Tiroid Kanseri Riski 1. Tiroit kanseri riski yüksek Hipoekoik Mikrokalsifikasyon Santral hipervaskülarite Kenarların düzensizliği Kısmi veya tam halo kaybı Nodülün uzunluğunun genişliğinden fazla olması Nodülün büyüdüğünün dökümente edilmesi(ted. alırken).

Ultrason ve Tiroid Kanseri Riski 2. Tiroit kanseri riski düşük Hiperekoik, Pür kistik, Büyük, kaba kalsifikasyonlar (medüller kanser dışında). Periferik vaskülarite, Kuyruklu yıldız görünümü.

Tiroit Nodüllerinin Sebepleri Benign nodüler guvatır Hashimoto Hastalığı Basit veya hemorajik kist Folliküler adenom Papiller kanser Folliküler kanser Hurthle hücreli kanser Az differansiye kanser Medüller kanser Anaplastik kanser Primer tiroit lenfoması Sarkom, teratom, diğer tümörler Metastatik tümörler

Tiroid Nodüllerinin nedenleri Malign Papiller Folliküler Medüller Anaplastik Lenfoma Metastaz:renal,meme, melanom,uterus, akciğer Benign Kolloid Adenom Kist Lenfositik tiroidit Granülomatöz tiroidit Neoplazm Teratom Riedel Tiroiditi

Tiroiditler Ortak Özellikleri Tanım: Tiroitte inflamasyonun olduğu değişik özellikler gösteren bir grup hastalığa verilen genel isimdir. Ortak Özellikleri * Tiroit kıvamında değişme * Guvatır * Bası bulguları * Ağrılı , Ağrısız * Tiroit fonksiyonları değişkenlik gösterir. * Tiroit otoantikorları tiroiditin etyolojisine göre değişkenlik gösterir.

Tiroiditlerin Etyolojisi Akut Bakteriyel enfeksiyon Fungal enfeksiyon I-131 tedavisi sonrası radyasyon tiroiditi Amiodaron (aynı zamanda subakut veya kronik) Subakut Viral (granülamatöz) Sessiz tiroidit (postpartum tiroidit) İlaçlara sekonder(interferon,amiodaron) Mikobakteri enfeksiyonu Kronik Otoimmün : fokal, hashimoto, atrofik(İG-4 ilişkili) Riedel tiroiditi Paraziter tiroidit: ekinokok, strongiloidiyazis, “cysticercosis” Travmatik: palpasyon sonrası, emniyet kemerine bağlı Harrison’s Internal Medicine, 19th edition,2298,2015.

Tiroiditler Otoimmün tiroidit, kronik tiroidit veya hashimoto tiroiditi Postpartum, sessiz veya ağrısız tiroidit Subakut tiroidit (süpüratif olmayan) Akut enfeksiyoz tiroidit Riedel tiroiditi Postradyasyon (I131 veya external radyoterapi) tiroiditi Sarkoidozis

Kronik Lenfositik Tiroidit Kronik Otoimmün tiroidit Hashimoto Tiroiditi Kronik Tiroidit Otoimmün Tiroidit Kronik Lenfositik Tiroidit Kronik Otoimmün tiroidit

Otoimmün Etyolojili Tiroiditler Seyir Görünüm Guvatırlı (Hashimoto) Kronik Guvatır, lenfosit infiltrasyonu, fibrozis, tiroit hücre hiperplazisi Atrofik tiroidit Atrofi, fibrozis Jüvenil tiroidit Genellikle lenfosit infiltrasyonu Postpartum tiroidit Geçici, kronik tiroidite gidebilir Küçük guvatr, yer yer lenfosit infiltrasyonu Sessiz (ağrısız) tiroidit Geçici Küçük guvatır, yer yer lenfosit infiltrasyonu Fokal tiroidit Bazı vakalarda ilerler Otopsi yapılan olguların tiroit bezinde % 20 saptanmış.

TİROİDİTLER Ağrı ve hassasiyete göre A- Tiroit üzerinde ağrı ve hassasiyet olanlar Hastalık Eşdeğer isimler Subakut tiroidit Subakut granülomatöz tiroidit Subakut nonsüpüratif tiroidit De Quervain’s tiroiditi Enfeksiyöz tiroidit Akut veya kronik tiroidit Radyasyon tiroiditi Palpasyon veya travma sonrası tiroidit

“Staphylococus” “Stereptococcus pyogenes” “S. Pneumoniae” “Enterobacteriacae” “Haemophilus influenza” “Pseudomonas aeroginosa” “Aspergillus” “Coccidiodies immitis” “Candida” “Allescheria boydii” Akut tiroidite neden olan etkenler.

Ağrı ve hassasiyet( -)Tiroiditler B- Tiroit üzerinde ağrı ve hassasiyet olmayanlar Hastalık Eşdeğer isimler Ağrısız tiroidit Sessiz tiroidit Lenfositik tiroidit Subakut lenfositik tiroidit Postpartum oluşan Postpartum tiroidit İlaçlarla ilişkili olan İnterferon-alfa İnterlökin-2 Lityum Tirozin kinaz inhibitörleri Kronik lenfositik tiroidit -postpartum alevlenme Hashimoto tiroiditi Amiodarona bağlı tiroidit Fibröz tiroidit Riedel tiroditi İnvaziv tiroidit

Tiroiditler Özellik Hashimoto Postpartum Subakut Boyun ağrısı YOK VAR ++ Başlama yaşı Tüm, 30-50 Doğum sonrası 20-60 yaş K/E 8-9/1 - 5/1 Sebep Otoimmün Bilinmiyor Patoloji Lenfosit inf. Germinal merkez, fibrozis Lenfosit İnfilt. Dev hüc., granülomlar Tiroit fonksiyonu Hipo, ötiroit daha az tirotoksikoz Tirotoksikoz/hipo-tiroidi veya her ikisi Tirotoksikoz /hipotiroidi veya her ikisi Anti-TPO +++ +/- Eritrosit sedimentasyon hızı Normal Yüksek

Tedavi Sessiz tiroiditte:Gerekirse beta blokürler, Subakut Tiroidit:Steroid olmayan antienflamatuvarlar, Glukokortikoidler, Beta blokürler, Hipotiroidi geliştiğinde T4 replasmanı. İyileşme sonrasıT4 kesilmeli.

Hashimoto ve Riedel Tiroiditinin Klinik Özellikleri Hashimoto Tiroiditi Riedel Tiroiditi Yaş Herhangi, çoğunlukla>20 yaşla sıklığı artar 23-70 (>50) Cins (K/E) 8-9/1 2-4/1 Semptomlar Guvatır Guvatır basısı Tiroit büyüklüğü Genellikle düffüz büyük, nadiren çok büyük Tek taraflı veya diffüz, çok sert Tiroit durumu Çoğunlukla hipotiroit, ötiroit veya tirotoksik Nadiren hipotiroit ve hipoparatiroit Tiroit antikorları Hemen hemen (+) ≤ % 45 İzlem Genellikle hipotiroidi Sıklıkla geriler.

Hashimoto(fibrotik) ve Riedel Tiroiditinin Özellikleri Hashimoto Tiroiditi(fibrotik) Riedel Tiroiditi Otoimmün hast./ Subakut tiroidit (+) ve (-) (+)ve (+) Tiroit dışına yayılım (-) (+) Venülitis Plazma h. yapımı İgA artar(%47) İgG hakim Tiroit bezi/hurtle hücreleri Normal doku var, keskin sınırlı/(+) Normal doku yok, diffüz/(-) Tiroit antikorları Hemen hemen (+),yüksek orta düzeyde(+) USG/DOPPLER Hipoekoik/akım artmış Hipoekoik/akım azalmış

Hashimoto Tiroiditi ile görülen diğer otoimmün hastalıklar Sjögren Sendromu Pernisiyöz Anemi Romatoid Artrit Sistemik Lupus eritematozus Progressif sistemik Skleroz Myastenia Gravis Otoimmün Hepatit Primer biliyer siroz Vitiligo Alopesia Areata Renal Tübüler Asidoz Addison Hastalığı Hipoparatiroidizm Tip 1 Diabetes Mellitus

“Bir tek kalbin kırılmasını önleyebilirsem, Boşuna yaşamış olmayacağım “Bir tek kalbin kırılmasını önleyebilirsem, Boşuna yaşamış olmayacağım. Bir yaşamdan acıyı alabilirsem, Ya da bir acıyı hafifletebilirsem, Ya da bir ardıç kuşunu yeniden yuvasına koyabilirsem Boşuna yaşamış olmayacağım.” E. Dickinson