Guatr ve İyot Eksikliği

... konulu sunumlar: "Guatr ve İyot Eksikliği"— Sunum transkripti:

1 Guatr ve İyot Eksikliği
Prof Dr Rüveyde Bundak İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Büyüme-Gelişme ve Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dalı

2 Olgu sunusu 13 yaşında kız çocuk
Başvuru yakınması: Aşırı sinirlilik, boyunda şişlik, ders başarısında düşme Öykü Yakınmaları 9 ay önce ortaya çıkmış ve giderek artış göstermiş. Okul başarısı çok iyi iken dikkat dağınıklığı başlamış Büyümede bozulma yok. Guatrojen madde alımı yok İstanbul’da yaşıyor

3 Olgu sunusu Özgeçmiş: Doğum öyküsü:N NMG:N
Aile öyküsü: Akraba evliliği yok. 9 ay önce anne-baba ayrılmış. Baba yeniden evlenmiş. Çocuk baba ile birlikte yaşıyor.

4 Olgu sunusu Muayene: Tartı ve boy:50. persentilde
KTA:160 /dk/R, TA:120/80 mmHg Tiroid bezi diffüz ve yumuşak olarak ele geliyor (Evre 3) Göz küreleri hafif fırlak. Deri nemli, ellerde titreme var. Püberte evresi:Ak2Pk3Meme 3/3

5 Olgu sunusu-Laboratuvar tetkikleri
T3, T4, sT4 ↑ TSH:↓ Tiroid antikorları ve TRAK:Pozitif Tiroid US: Diffüz büyüme var. Kan akımı artmış Tiroid sintigrafisi: Tiroid bezi diffüz hiperplazik Radyoaktif iyot yakalama:Artmış

6 Olgu sunusu TANI Guatr Hipertiroidi bulguları Ekzoftalmi
TRAK pozitifliği GRAVES HASTALIĞI

7 Guatr Hormonal/immunolojik/İnflamatuar/Proliferatif
İnfiltratif/Metabolik bozukluklar → Tiroid bezinde büyüme Guatr sıklığı (iyot eksikliği bölgelerinde oran yüksek) Okul çağında Kuzey Amerika % 4 – 6 Türkiye: Ankara % 35 20 il % 31.8

8 Tiroid Bozuklukları Bulgular (1)
Hipotiroidi Süt çocukluğu Büyümede yavaşlama Gelişme basamaklarında gecikme veya duraklama Kabızlık Cilt kuruluğu Çocukluk ve adolesan dönem Büyüme geriliği Halsizlik, yorgunluk Cansız saçlar Soğuk intoleransı Spor aktivitelerinde performans düşüklüğü

9 Tiroid Bozuklukları Bulgular (2)
Hipertiroidi Egzersiz intoleransı ve merdiven çıkmada güçlük (Proksimal kas güçsüzlüğü) Duygulanım bozukluğu Okul performansında azalma Sıcak intoleransı Çarpıntı hissi Sinirlilik Hiperaktivite Uykusuzluk İshal İştah artışına rağmen tartı kaybı

10 Guatr İyot alımı durumu İlaçlar Tiroid fonksiyonu
Hipo/hipertiroidi Tiroid fonk.:N Ateş, şüphesi ağrılı, hassas büyüme T4/sT4,T3, TSH Ultrasonografi TH↑ TSH ↑ diffüz büyüme RIA yak. RIA yak.↓ TSH N/↓ TH N/↓ Normal Hipoekojenite ekojenite N Tiroid AK Ak↑ Ak(-) Süpuratif Subakut (+) (-) YD guatrı - İnce iğne biopsisi Hiper tiroidi Hipo tiroidi Tiroid nodülü (nodülleri) Otoimmun Tiroidit İyot eksikliği Guatrojenler Disohomogenez Antibiyotik Cerrahi boşaltma Analjezik Steroid ß-bloker Tiroid volüm ve fonk. izleme İdrarda iyot L-T4 / İyot Ted.

11 Guatr Nedenleri (1) Diffüz guatr İyot eksikliği Guatrojenler
Hashimoto hastalığı (otoimmun tiroidit) Basit kolloid guatr Tiroid hormon sentez bozukluğu Graves hastalığı Akut / subakut tiroidit Tiroid hormonu direnci TSH salgılayan tümör

12 Guatr Nedenleri (2) Nodüler guatr Hashimoto hastalığı Tiroid kisti
Tiroid tümörü (selim, habis) Tiroid dışı durumlar (lenfadenopati, tiroglossal duktus kisti vs)

13 İyot eksikliğine bağlı guatr
Endemik guatr Adölesan yaş grubunda sık Orta ve ağır iyot eksikliğinde Subklinik Hafif veya hipotiroidi Aşikar T3 düzeyi genellikle yüksek Proflaksi : İyot Tedavi : L-T4

14 Dünyada İyot Eksikliği Durumu

15 Guatr Evrelemesi (DSÖ)
Evre O : Guatr yok Evre 1a : Palpasyonla var, boyun ekstansiyonda bile görülmüyor Evre 1b : Palpasyonla var; boyun ekstansyonda görülüyor Evre 2 : Boynun normal pozisyonunda görülüyor Evre 3 : Uzaktan farkedilen büyük guatr

16 Diffüz Guatra Yaklaşım (1)
Öykü Büyüme, okul başarısı Guatrojen madde (ilaç, gıda) alım öyküsü Aile öyküsü, anne- baba akrabalığı Endemik guatr bölgesinde bulunma Guatrın ek bulguları (ses kısıklığı vb)

17 Diffüz Guatra Yaklaşım (2)
Fizik muayene Tiroid yüzeyinin özelliği, sertliği, ağrılı olması, üfürüm alınması Laboratuvar Serum T3, T4, sT4,TSH Tiroid antikorları (anti- TPO, anti-Tg) İdrarda iyot düzeyi Tiroid ultrasonografisi Tiroid sintigrafisi (gerekirse) Biyopsi (gerekirse)

18 Diffüz Guatrda Değerlendirme (1)
1.Ötiroid/kompanse veya bariz hipotiroidi: Ab (+) ve US’da hipoekojenite: *Hashiomoto tiroiditi Ab(-):* İyot eksikliği *Guatrojen alımı *Dishormogenez *Hashiomoto tiroiditi

19 Diffüz Guatrda Değerlendirme (2)
2.Ötiroid ve US’de ekojenite normal, Ab(-): * İyot eksikliği *Guatrojen alımı *Dishormogenez *Hashiomoto tiroiditi 3.T3↑, T4↑, TSH↑: *Tiroid hormon direnci (ötiroid, hipotiroidi, hipertiroidi)

20 Diffüz Guatrda Değerlendirme (3)
4.T3, T4 ↑: TSH ↓ TRAK (+):Graves hastalığı TSH ↓ TRAK (-):* Hashiomoto, *Akut/subakut tiroidit 5.T3 N/ ↑, T4 N/ ↑, TSH N/ ↑: Endemik guatr

21 Guatr İyot alımı durumu İlaçlar Tiroid fonksiyonu
Hipo/hipertiroidi Tiroid fonk.:N Ateş, şüphesi ağrılı, hassas büyüme T4/sT4,T3, TSH Ultrasonografi TH↑ TSH ↑ diffüz büyüme RIA yak. RIA yak.↓ TSH N/↓ TH N/↓ Normal Hipoekojenite ekojenite N Tiroid AK Ak↑ Ak(-) Süpuratif Subakut (+) (-) YD guatrı - İnce iğne biopsisi Hiper tiroidi Hipo tiroidi Tiroid nodülü (nodülleri) Otoimmun Tiroidit İyot eksikliği Guatrojenler Disohomogenez Antibiyotik Cerrahi boşaltma Analjezik Steroid ß-bloker Tiroid volüm ve fonk. izleme İdrarda iyot L-T4 / İyot Ted.

22 Nodüler Guatr (1) Öykü Aile öyküsü, radyasyon, guatrın büyüme hızı
Fizik muayene Sert, düzensiz nodül, lenfadenopati Ses kısıklığı, obstrüksiyon bulguları

23 Nodüler Guatr (2) Laboratuvar
Tiroid US (solid veya kistik-solid nodül tümör lehine) Tiroid sintigrafisi (soğuk nodül tümör lehine) Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi veya LAP biyopsisi Sedimentasyon hızı Akciğer grafisi

24 Tiroid Nodülleri (US,TH, Sintigrafi Biopsi)
Tiroid sintigrafisi Hipoaktif Hiperaktif veya normoaktif Ultrason Tiroid fonksiyon testleri Kist(>4cm) solid ve mikst hipotiroidi normal hiper- yapıda tiroidi Aspirasyon Asp.biopsisi Uygun tedavi ve izlem N hipersellüler şüpheli veya TSH malignite baskılanması Cerrahi ted. ARAŞTIR

25 Endemik iyot eksikliği
14 yaş, kız Diffüz guatr Tiroid hormonları:T4 ve TSH:N, T3↑ İdrarda iyot düzeyi düşük Tiroid US’de:Ekojenite normal, tiroid bezi diffüz büyük Endemik iyot eksikliği

26 Basit pübertal guatr

27 Graves hastalığı