Kur’an-ı Kerim’in Belli Başlı Konuları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

Kur’an-ı Kerim’in Belli Başlı Konuları Kut­sal ki­ta­bı­mız Kur’an-ı Ke­rim’in üze­rin­de dur­du­ğu ba­zı te­mel ko­nu­lar var­dır. İnanç, iba­det, muamelat hükümleri ve ah­lak bun­lar­dan baş­lı­ca­la­rı­dır.

İnanç Kur’an-ı Ke­rim’in üze­rin­de en çok dur­du­ğu ko­nu­lar­dan bi­ri inanç­tır. Bu­nun için de kut­sal ki­ta­bı­mız­da Al­lah’ın (c.c.) var­lı­ğı­ nı ve bir­li­ği­ni, di­ğer inanç esas­la­rı­nı ko­nu alan pek çok ayet bu­ lu­nur. Di­ni­mi­ze gö­re bir in­sa­nın doğ­ru bir inan­ca sa­hip ol­ma­sı için ön­ce­lik­le ev­re­nin ya­ra­tı­cı­sı olan Yü­ce Al­lah’a (c.c.) inanma­ sı ge­re­kir. Ta­rih bo­yun­ca gön­de­ri­len bü­tün pey­gam­ber­ler gi­bi Sev­gi­li Pey­gam­be­rimiz Hz. Mu­ham­med (s.a.v.) de in­sanla­rı ilk ön­ce Al­lah’a (c.c.) iman et­me­ye ça­ğır­mış­tır. Bu ko­nuy­la il­gi­li bir ayet­ te, “Ey Muhammed! De ki ben sadece bir uyarıcıyım. Gücü her şeye yeten tek Allah’tan başka tanrı yoktur.”9 buyrulur. Baş­ka bir ayet­te ise şöy­le buyrulur: “Sizin ilahınız, yalnızca, kendisinden başka ilah olmayan Allah’tır. Onun ilmi her şeyi kuşatmıştır.

Kur’an-ı Ke­rim, in­san­la­rı Al­lah’a (c.c.) iman et­me­ye ça­ğı­rır­ken ik­na yön­te­mi­ni kul­la­nır. Bu ne­den­le Kur’an’da yer alan pek çok ayet­te dün­ ya­dan, uzay­dan, can­lı ve can­sız var­lık­lar­dan, ev­ren­de­ki mü­kemmel dü­zen­den ör­nek­ler ve­ri­lir. Böy­le­ce in­san­la­ra, ev­re­ni mü­kem­mel bir şe­kil­de ya­ra­tıp yö­ne­te­nin Allah (c.c.) ol­du­ğu ha­tır­la­tı­lır.Bu ko­nuy­la il­gi­ li ayet­ler­den bi­ri şöy­le­dir: “Allah gökleri ve yeri hak olarak (yerli yerince) yarattı. Şüphesiz bunda, iman edenler için (Allah’ın varlık ve kudretine) bir nişane bulunmaktadır.”11 İnanç

Yü­ce Allah (c.c.) biz­le­ri üs­tün özel­lik­le­re sa­hip var­lık­lar ola­rak ya­rat­ mış­tır. O, bi­ze akıl ve dü­şün­me ye­te­ne­ği ver­miş­tir. Dün­ya üze­rin­de ra­ hat bir şe­kil­de ya­şa­ya­bil­me­miz için pek çok ni­met var et­miş­tir. Bu­na kar­şı­lık bi­zim de ona kar­şı ba­zı gö­rev ve so­rum­lu­luk­la­rı­mız var­dır. Biz­ler, ver­di­ği ni­met­ler ve ya­rat­tı­ğı gü­zel­lik­ler için Al­lah’a (c.c.) iba­ det et­me­li­yiz. Bu ko­nu­da, Kur’an’ın, “(O) göklerin, yerin ve ikisi arasındaki şeylerin Rabb’idir. Şu hâlde ona kulluk (ibadet) et; ona kulluk etmek için sabırlı ve metanetli ol...”15, mealindeki emirlerini ken­di­mi­ze il­ke edin­me­li­yiz. İba­det edil­me­ye la­yık ye­gâ­ne var­lı­ğın Yü­ce Allah (c.c.) ol­du­ğu­nu bil­me­li­yiz. Kur’an-ı Ke­rim’de inanç esas­la­rıy­la bir­lik­te en çok üze­rin­de du­ru­lan ko­nu­lar­dan bi­ri de iba­det­tir. Dini­mi­ze gö­re Yü­ce Allah (c.c.), in­san­la­rı ve cin­le­ri ken­di­si­ne iba­det et­sin­ler di­ye ya­rat­mış­tır.16 Do­la­yı­sıy­la iba­ det et­mek in­sa­nın Al­lah’a (c.c.) kar­şı baş­lı­ca gö­rev­le­rin­den bi­ri­dir. İbadet

Kut­sal ki­ta­bı­mız­da na­maz kıl­mak­tan oruç tutma­ya, hac­ca git­mek­ten ze­kât ver­me­ye ka­dar bir Müs­lü­ma­n’ın yap­ma­sı ge­ re­ken iba­det­ler açık­ça be­lir­ti­lir. Bu ko­nuy­la il­gi­li ayet­ler­den bi­ri şöy­ledir: “İman eden kullarıma söyle: Namazlarını dosdoğru kılsınlar, kendisinde ne alışveriş ne de dostluk bulunan bir gün gelmeden önce, kendilerine verdiğimiz rızıklardan (Allah için) gizli açık harcasınlar.”17Oruç tut­ma­yı em­re­den bir ayet­te ise Rabb’imiz (c.c.) şöyle buyurur: “Ey iman edenler! Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz.” İbadet

Di­ni­miz­de ye­ri­ne ge­ti­ril­me­si farz olan iba­det­ler­den bi­ri de hac­dır. Eko­no­mik gü­cü ye­rin­de olan Müslü­man­la­rın ha­yat­ la­rın­da bir kez hac­cet­me­le­ri ge­re­kir. Bu­ nun­la il­gi­li bir ayet­te, “Orada apaçık nişaneler, (ayrıca) İbrahim’in makamı vardır. Oraya giren emniyette olur. Yoluna gücü yetenlerin o evi haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır...”19 buy­ru­lur İbadet Baş­ka bir ayet­te ise “Namazı kılın, zekâtı hakkıyla verin, rükû edenlerle beraber rükû edin.”20 buy­ru­la­rak na­maz ve ze­ kât bir­lik­te em­re­di­lir.

Dinimizde emredilen ibadetler sadece namaz, oruç, hac, zekât, kurban, dua vb. ile sınırlı değildir. Bunlar dışında Allah’ın (c.c.) rızası gözetilerek yapılan, kişiye ve topluma faydalı her davranış ibadet kabul edilir. İlim öğrenmek, geçimini temin etmek için çalışmak, anne babaya iyilik etmek, komşuyu gö- zetmek, kimsesize sahip çıkmak, yol bilmeyen kişiye yolu tarif etmek gibi tüm güzel davranışlar dinimizde ibadet sayılır ve kişiye sevap kazandırır. İbadet

Biz­ler de di­ni­mi­zin emirlerine uy­ma­lı, Yü­ce Al­lah’a (c.c.) iba­det et­me­li­yiz. İbadetlerimizi her zaman titizlikle yerine getirmeliyiz. İbadet ederken amacımız sadece Rabb’imizin (c.c.) rızasını kazanmak olmalıdır. Bizler, iba­det et­me­nin in­san için ma­ne­vi bir ih­ ti­yaç ol­du­ğu­nu bil­me­li­yiz. Ayrıca Rabb’imizin (c.c.) rızasını gözeterek yaptığımız her güzel davranışın da ibadet sayıldığını unutmamalıyız. Her zaman hayırlı ameller işlemeye önem vermeliyiz. İbadet

Yüce dinimiz İslam’da ahlakın önemi büyüktür. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bir hadisinde, “İslam güzel ahlaktır.”21 buyurarak bu durumu ifade etmiştir. Kur’an-ı Ke­rim’in üze­rin­ de dur­du­ğu baş­lı­ca ko­nular­dan bi­ri de ah­lak­tır. Ör­ne­ğin ah­lak kav­ra­mı­nın yer al­dı­ğı bir ayet­te Yü­ce Allah (c.c.), Pey­gam­be­ri­ mi­ze (s.a.v.) yö­ne­lik ola­rak şöy­le bu­yu­rur: “Ve sen elbette yüce bir ahlak üzeresin.”22 Ahlak

İs­lam di­ni in­san­la­rın dost­ça ve kardeş­çe ya­şa­ma­sı­na, top­lum­da ba­ rış, huzur ve gü­ven or­ta­mı­nın hâkim ol­ma­sı­na bü­yük önem ve­rir. Bu­ nun ger­çek­leş­me­si için de ah­la­ki il­ke­le­re uyul­ma­sı­nı is­ter. Kü­çük­le­ri sev­mek ve ko­ru­mak, bü­yükle­re say­gı­lı ol­mak; yaş­lı­la­ra, fakirlere ve kim­se­siz­le­re yar­dım et­mek, ema­net­le­ri ko­ru­mak, gü­zel söz söy­le­mek, gör­gü ku­ral­la­rı­na uy­mak di­ni­mi­zin uyul­ma­sı­nı is­te­di­ği ah­la­ki il­ke­ler­ den ba­zı­la­rı­dır. Ayrı­ca di­ni­miz ah­la­ki açı­dan kö­tü olan her tür­lü tu­tum ve dav­ra­nı­şı da ya­sak­lar. İfti­ra, çe­ke­me­mez­lik, de­di­ko­du, ya­lan­cılık, ki­ bir ve cim­ri­lik bun­lar­dan ba­zı­la­rı­dır. Ahlak

Kur’an-ı Ke­rim’de biz­le­ri gü­zel ah­lak­lı ol­ma­ya yön­len­di­ren pek çok ayet bu­lu­nur. Örneğin mü­min­ler­den bah­se­den bir ayet­te Yüce Rabb’imiz (c.c.) şöyle buyurur: “Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin dostlarıdır. İyiliği emreder, kötülükten alıkoyarlar. Namazı dosdoğru kılar, zekâtı verirler. Allah’a ve Resulüne itaat ederler...”23 Baş­ka bir ayet­te ise “Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder; çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.”24 buyrulur. Ahlak “Mümin bir kişi insanları kötülemez, onlara lanet etmez, kötü söz söylemez ve çirkin davranış sergilemez.”

Kur’an biz­le­re ya­lan söz­den sa­kın­ma­yı,25 ver­di­ği­miz söz­le­ri tut­ma­yı,26 an­ne ve ba­ba­ya iyi dav­ranma­yı,27 sa­bır­lı, hoş­gö­rü­ lü ve ba­ğış­la­yı­cı ol­ma­yı em­ret­mek­te­dir. Bu ko­nu­da Yü­ce Al­lah (c.c.) bir ayet­te şöy­le bu­yur­mak­ta­dır: “Kim sabreder ve affederse şüphesiz bu hareketi, yapılmaya değer işlerdendir.”28 Baş­ka bir ayet­te ise “Bir selam ile selamlandığınız zaman siz de ondan daha güzeli ile selamlayın yahut aynı ile karşılık verin...”29 buy­ru­la­rak gün­lük ha­yat­ta uy­ ma­mız ge­re­ken önem­li bir gör­gü ku­ra­lı ha­tır­la­tıl­mak­ta­dır. Bü­ tün bu ayet­ler, Kur’an-ı Ke­rim’in gü­zel ah­la­ka önem ver­di­ği­ni gös­ter­mek­te­dir. Ahlak

Kerim Uğurlu Emirhan Talha Konak