VİTAMİNLER Y.Elif KABA

A VİTAMİNİ Gece körlüğü ve diğer göz sorunlarıyla beraber, akne gibi bazı cilt bozukluklarını da önler. Kanser ve diğer hastalıklara karşı vücudu koruyucu etki gösterir. Bağışıklığı arttırır, diş ve kemiklerin oluşumunda önemlidir, yağ depolanmasına yardımcı olur. Eksikliğinde; cilt, göz ve saç kuruluğu, büyümede yavaşlık, gece körlüğü, uykusuzluk, yorgunluk, sık soğuk algınlığı, solunum yolu enfeksiyonları ve kilo kaybı görülür. Gıdalar, hayvan karaciğeri, balık yağı, yeşil-sarı sebze ve meyvelerdir. Önemli miktarda A vitamini içeren sebze ve meyveler, kayısı,havuç, sarımsak, şeftali, balkabağı, lahana, ıspanak, tatlı patates, kırmızı biber ve yeşil kabaktır.

Ispanak mı ?

Evet

B KOMPLEKS VİTAMİNLERİ B vitaminleri sinirlerin; cilt, saç, karaciğer ve ağız sağlığın; sindirim sistemi ile beyin fonksiyonlarının devamında yardımcıdır. Bu vitaminlere yaşlılıkta daha fazla ihtiyaç duyulur. Çünkü bu vitaminlerin emilimi yaşlandıkça azalır.

B1 (TİYAMİN) Dolaşımı arttırır, kan oluşumuna ve karbonhidrat metabolizmasına yardımcı olur. Eksikliğinde beriberi denen sinir hastalığı oluşur. Besinler, kahverengi pirinç, yumurta sarısı, balık, bakla, karaciğer, bezelye, yer fıstığı, kümes hayvanları, buğday tohumu,hububatlardır.

B2 (RİBOFLAVİN) Vücutta antikor üretimi ve büyüme için gereklidir. B2 vitamini cilt, saç ve tırnakların oksijen kullanımını kolaylaştırır, kepeği önler, demir ve B6 vitaminlerinin emilimine yardımcı olur. Eksikliğinde, ağız kenarında çatlaklar, göz bozuklukları, cilt yaraları, ağız ve dilde iltihaplanmalar, saç dökülmesi, uykusuzluk ve sindirim bozuklukları görülür. Besinler, peynir, yumurta sarısı, balık, baklagiller, et, süt, kümes hayvanları, ıspanak, yoğurt, yapraklı yeşil sebzeler, mantar ve kabuklu yemişlerdir.

B3 (NİASİN) Dolaşım ve sağlıklı bir cilt için gerekli bir vitamindir. Eksikliğinde pellegra denilen hastalık meydana gelir. Bunama, depresyon, uykusuzluk, kol-bacak ağrıları, iştah kaybı, ishal, kaslarda zayıflık ve cilt döküntüleri eksikliğinde görülen diğer bulgulardır. Sığır karaciğeri, bira mayası, brokkoli, havuç, peynir,mısır unu, hurma, yumurta, balık, süt, yerfıstığı, patates, buğday bol miktarda niasin içeren besinlerdir.

B5 (PANTOTENİK ASİT) Adrenal hormonların üretiminde ve antikor oluşumunda rol oynar. Eksikliğinde, yorgunluk, baş ağrısı, bulantı ve ellerde karıncalanma gibi durumlar görülebilir. Gıdalar, sığır eti, bira mayası, yumurta, taze sebzeler, böbrek, baklagiller, karaciğer, mantar,sert kabuklu yemişler, jöle, çavdar unu ve buğdaygillerdir.

B6 (PRİDOKSİN) Hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı etkiler. Yağ ve protein emilimini sağlar. Sodyum-potasyum dengesinin devamında yardımcıdır. B12 vitamininin emiliminde, bağışıklık sisteminin fonksiyonunda, kanser bağışıklığında rol oynar ve damar sertliğini önlemede yardımcıdır. Eksikliğinde, kansızlık, baş ağrısı, bulantı, kusma, ciltte soyulmalar, dilde acılık gibi bulgular belirebilir. Besinler,bira mayası, havuç, tavuk, yumurta, balık, et, bezelye, börülce, ıspanak, ayçiçeği tohumu ve ceviz olarak sayılabilir.

B12 (SİYANOKOBALAMİN) Kansızlığı önlemek için gereklidir. Kırmızı kan hücrelerinin yapımında ve demirin kullanımında yardımcı bir vitamindir. Sindirim, besinlerin emilimi, protein sentezi ve karbonhidrat-yağ metabolizması için gereklidir. Eksikliğinde kronik yorgunluk, kabızlık, depresyon, sindirim bozuklukları, sinirlilik, karamsarlık, kalp çarpıntısı, pernisiyöz anemi gibi şikayetler görülür. Gıdalar, bira mayası, istridye, karaciğer, böbrek, deniz ürünleri, süt ve süt ürünleridir. B12 vitamini genellikle hayvansal gıdalarda bulunduğundan, vejeteryanlar için ek B12 vitamini gereklidir.

BİYOTİN ( B 7 VİTAMİNİ)(H VİTAMİNİ) Sağlıklı cilt , saçlar ,ter bezleri, sinir dokusu ve kemik iliği sağlar. Eksikliğinde, kansızlık depresyon, saç dökülmesi, kan şekeri yüksekliği, ciltte solukluk, iştahsızlık, uykusuzluk gibi durumlar görülür. Gıdalar, bira mayası, pişmiş yumurta sarısı, et, süt, soya fasulyesi ve tüm hububatlardır.

FOLİK ASİT ( FOLAT , B9) Enerji üretimi, kırmızı kan hücrelerinin oluşumu ve fonksiyonuna yardımcı olarak bağışıklığı güçlendirir. Yetişkinlerde gereksinim günlük 400 mcg (mikrogram) dır. Gebelik ve emzirme süresinde 400-800 mcg ‘a gereksinim vardır Yetmezliğinde,ağrılı ve kırmızı dil, anemi, sindirim bozuklukları, saçlarda beyazlaşma, büyüme geriliği, hafıza-hatırlama sorunları, zayıflık gibi bulgular görülür. Folik asit en fazla yapraklı yeşil sebzeler, bira mayası, karaciğer, böbrek, yumurta, zarı alınmamış tahıllar, ceviz, badem, fındık, fıstık, mercimek, ıspanak, yonca, maydanoz, nane, kurufasulye (baklagiller) ve tohumlu gıdalarda bulunur. Folik asit, besinlerin pişirilmesi sonucunda zarar gördüğünden, meyve ve sebzelerin pişirilmeden yenmesi gerekmektedir.

İNOSİTOL ( B8 ) Saçlar için gerekli bir vitamindir. Sakinleştirici etkisi vardır, kolestrol düzeylerini azaltmaya yardımcıdır. İnositol yetmezliğinde, damar sertliği, saç dökülmesi, kabızlık, cilt döküntüleri ve psikolojik değişiklikler görülebilir. Besinler, bira mayası, meyveler, sebzeler, kuru üzüm, etler, süt ve tüm hububatlardır. Aşırı miktarda kafein üretimi inositol eksikliği yaratabilir.

C VİTAMİNİ (ASKORBİK ASİT) Dokuların gelişimi ve tamiri, adrenal bez fonksiyonu ve sağlıklı dişetleri için gereklidir. Cildi koruyup cilt gerginliği ve parlaklığını destekler. Kanseri önlemede yardımcıdır. Damarları korur ve demir emilimine yardımcı olur. Eksikliğinde skorbüt( dişeti iltihabı )görülür. Yara iyileşmesinde gecikme, kolay kanayan dişetleri, enfeksiyonlara eğilim, enerji yokluğu görülür. Besinler, kuşkonmaz, kavun, greyfurt, lahana, limon, soğan, portakal, avokado, papatya, bezelye, taze biber, ananas, turpgiller, kuşburnu, ıspanak, çilek, pazı, domates, şalgamdır. Alkol, bazı ilaçlar (ağrı kesiciler, antidepresanlar, kortizonlu ilaçlar),sigara kullanımı vücuttaki C vitamini oranını azaltabilir.

D VİTAMİNİ D vitamini kalsiyum ve fosforun emilimi ve kullanımı için gereklidir. Çocuklarda diş ve kemiklerin büyümesi ve gelişmesi için gereklidir. Kas zayıflığına karşı koruyucudur ve kalp atımlarının düzenlenmesine yardımcıdır. D vitamini eksikliği, çocuklarda raşitizme yetişkinlerde ise osteomalaziye neden olur. Hafif D vitamini eksikliğinde ise iştah kaybı, görme bozuklukları ve kilo kaybı gibi durumlar ortaya çıkabilir. Güneş ışığına maruz kalmak D vitamini miktarını depolamak için bir yoldur. Gıdalar balıkyağı, tuzlu su balığı, süt ve süt ürünleri, yumurtanın sarısı, sardalya, tonbalığı ve sıvı yağlardır.

E VİTAMİNİ Dolaşımı düzenler. Kanser ve kalp-damar rahatsızlıklarının önlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Yetişkin ihtiyacı 1mg/kg. Kan basıncını düşürür. Kataraktı önler ve saç ve cilt sağlığının devamını sağlar. Yaşlanmayı geciktirir ve yaşlılık lekelerini önleyebilir. E vitamini eksikliği, sinirlerde hasara yol açar. Eksiklik belirtileri, kısırlık, adet sorunları, rahimde bozukluklar, sinir-kas sisteminde bozukluklardır. Besinler, yeşil yapraklı sebzeler, sıvı yağlar, baklagiller, fındık ceviz gibi kabuklu yemişler, tohumlu bitkiler ve tüm hububatlardır.

K VİTAMİNİ Kanın pıhtılaşması için gereklidir. Kemiklerin oluşumu ve tamiri için gerekli olup, osteoporozu önlemede yardımcı olur. Çocuklarda enfeksiyonlara karşı direnci arttırır. Bağırsaklarda önemli rol oynar, karaciğerde glikozun glikojene çevrilmesinde yardımcıdır. Eksikliğinde anormal kanamalar gelişebilir. Gıdalar, kuşkonmaz, lahana, karnabahar,yeşil yapraklı sebzeler, yumurta sarısı, karaciğer, yulaf, çavdar, soya fasulyesi ve buğdaydır.

VİTAMİNLERE TEŞEKKÜR EDERİZ