İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR Cemal Sangu T.C. Dublin Büyükelçiliği Başkatibi

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR Konu Başlıkları   iRlanda hakkında kısa bilgiler Sosyal yardım ödemeleri Hastalık ve engelli ödemleri İlave ödemeler BAKIM ÖDEMELERİ Sağlık hizmetleri HUZUREVİNDE Bakım Konut Seyahat Vergiler Diğerleri

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR   Yaşlı hakları her şeyden önce; Evrensel bir hak, Anayasal bir hak Toplumsal, kültürel ve ahlaki bir sorumluluktur.

KISA BİLGİLERLE İrlanda cumhuriyeti İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR KISA BİLGİLERLE İrlanda cumhuriyeti Başkent : Dublin Yüzölçümü : 70.284 km2 (Kuzey İrlanda hariç) Nüfusu : 4.761.865 Kişi başına düşen GSYH : 52.847 Avro Ortalama yaşam süresi : 80,4 Yıl 65 yaş üzeri nüfusun oranı: %14 İrlanda Yaş Ortalaması : 37.4

İrlanda Nüfusu Yaş Profili İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR   2031 yılında 65 yaş üstü nüfusun 1 milyonu aşması, 85 yaş üstü nüfusun ise 136.000 civarında olması beklenmektedir.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 1-SOSYAL YARDIM ÖDEMELERİ-I SGK Prim Kredi Katkısı Bakmakla Yükümlü Olduğu Muhtaç Yetişkin ya da Çocuk İçin İlave Yardım

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 1-SOSYAL YARDIM ÖDEMELERİ-II İşsizlik Maaşı Ödemesi Tamamlayıcı Sosyal Yardım

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 2-Hastalık ve Engelli Ödemeleri Hastalık Yardımı ve Malullük Emekliliği Engellilik Yardımı Ölümle İlgili Ödemeler Dul Erkek / Kadının veya Hayatta Kalan Sivil Ortağın (katkılı) Emekliliği

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 3-İLAVE ÖDEMELER Hane Yardım Paketi Hane Yardım Paketi'ni oluşturan ödemeler şunlardır: Elektrik veya Doğal Gaz Yardımı Ücretsiz Televizyon Bandrol Ücreti. (160 Avro) Ulusal Yakıt Programı Yıllık 607.50 Avro destek Yalnız Başına Yaşayan Ödeneği   Haftalık 9 -10 Avro ilave katkı Bazı adalarda yaşayanlara özellikle ilave artışlar yapılmaktadır. Haftalık €12.70 Avro Yüzyıl İkramiyesi 2.540 Avroluk ikramiyedir. Geçen yıl itibariyle 100 yaşına ulaşan kişi sayısı 400’dür.  

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 4-BAKIM Bakıcı Ödemesi Bakıcı Yardımı Evde Bakım Ödeneği Bakıcı Destek Hibesi Bakıcı İzni Bakıcı istihdamından kaynaklanan giderler için vergi indirimi yapılabilmektedir.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 5-SAĞLIK HİZMETLERİ-I Vatandaşlara sağlık ve kişisel sosyal hizmetleri sunma görevi İrlanda Sağlık Bakanlığı’nın görev ve sorumlulukları arasındadır. Sağlık (Medikal) Kartı Bu kart hamilleri birçok sağlık hizmetinden ücretsiz olarak faydalanmaktadır. Aile hekimi Belirli reçeteli ilaçlar ve Kamu hastanelerince sağlanan hizmetler Özel hastaneleri kapsamaz, Tıbbi ve cerrahi alet ve cihazların KDV iadesi imkanı

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 5-SAĞLIK HİZMETLERİ-II Tedavi Yardımı Programı Sağlık kartı olmayan ancak yeterli SGK prim katkısı olanlar kişiler için Diş tedavisi, İşitme cihazı dahil tüm kulak tedavileri Gözle ilgili (çerçeve ve cam dahil) tedavi hizmetlerini Aile Hekimi Sağlık Kartı Sağlık kartını almaya hak kazanmayanlara ve 70 yaşın üzerindeki herkese verilmektedir. Aile hekiminde ücretsiz muayene imkânı. Reçeteyle yazılan ilaçları alma hakkına sahiptir ancak belli miktarda reçete katkı ücreti ödemek durumundadır Uzun Süreli Hastalık Belirli hastalıklardan mustarip olanlar ücretsiz ilaç ve tıbbi cihaz imkanı

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 5-SAĞLIK HİZMETLERİ-III İlaç Ödeme Planı Yukarıda belirtilen programlardan herhangi birinin kapsamı dışında kalanlara yönelik ve aylık ilaç alma limitini aşan reçeteli ilaç giderleri karşılanmaktadır. Yaşlı Toplu Bakım Hizmetleri Merkezi Yaşlıyı, engelliyi mümkün olduğunca bulundukları çevrede tutmak amacıyla Halk sağlığı hemşire, Sosyal hizmet uzmanı, Mesleki terapist, Yemek ikramı Evde yardım Psikolojik danışmanlık El ve ayak hastalıkları hizmeti, Konuşma ve dil terapisi hizmeti, Geçici bakım ve Günlük bakımı gibi hizmetler verilmektedir.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 6-HUZUREVİNDE BAKIM-I 2016 yılı itibariyle İrlanda’da toplam 580 huzurevi bulunmaktadır. Huzurevlerinin yatak kapasitesi genel toplamı 26.000 civarında olup bu kapasitenin %80’i özel ve devlet destekli gönüllü kuruluşlarca sağlanmaktadır. Kaynak: İrlanda Sağlık Bilgilendirme ve Kalite Kurumu (HIQA)

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 6-HUZUREVİNDE BAKIM-II Huzurevleri Bakım Destekleme Programı Adil Fırsat (Fair Deal) olarak da adlandırılmaktadır. Program uzun süreli huzurevi bakımına muhtaç kişilere maddi destek sağlanmaktadır. Bakım maliyetinin bir bölümünü yaşlının kendisi, diğer kalan kısmı ise devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu program ruhsat onayı almış tüm huzurevlerini kapsamaktadır.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 6-HUZUREVİNDE BAKIM-III Tıbbi Gider Yardımı Programı Yaşlı Bakım Evleri Bu konutlar emeklilik evleri olarak da adlandırılmaktadır.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 7-KONUT-I Hareket kabiliyeti kısıtlanmış veya engelli olan yaşlılar, mevcut konutlarını daha uygun ve yaşanır hale getirecek değişiklikleri yaptırabilmesi için mali yardım ve destek alabilmektedir. Engelliler İçin Konut İyileştirme Hibesi Hareketlilik (Mobility) Yardımları Hibe Programı Bu program marifetiyle konutlarda asansör, yürüyen merdiven ve engelli rampaları gibi bir takım tadilatlar yaptırılabilmektedir. Yaşlılar İçin Konut Yardımı Programı Engellilerin kullandığı yardımcı alet ve cihazlarda KDV iadesi bulunmaktadır. Bu geri ödeme planı, kurulum ve tadilat işleri için yapılan harcamalar için de geçerlidir.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 7-KONUT-II Enerji Verimli Evler Programı Enerji Verimli Sıcak Evler Programı Konut Yenileme Teşvik Yerel Yönetim Konutları

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 7-KONUT-III Gönüllü Kuruluşlarca sağlanan konutlar Konut Yardım Ödemesi Sosyal konut desteğine hak kazanan ancak bulunduğu bölgede uygun bir sosyal konut bulamayan yaşlılar, Kira Katkısı Özel kiralık konutta oturup, kiranın tamamını ödeyemeyen kiracılara yapılan ödemedir. Kiralık Konut Programı Yaşlı Uyarı (Alarm) Programı

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 8-SEYAHAT Ücretsiz Seyahat Kartı 66 yaş üzeri yaşlılara ve 66 yaşın altı olup bir kısım engeli olan kişilere verilmektedir. Ücretsiz Seyahat Refakat Kartı Yaşlı ve Engelli Sürücüler ve Yolcu Vergi İndirimi Engelli Kişi Otopark Kartı Ücretsiz Geçiş Kartı Yaşlılara verilen sürücü belgelerinin geçerlilik süreleri yaş dilimlerine göre değişiklik arz etmektedir.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 9-VERGİLER-I Yaşlılık Vergi İndirimi Evrensel Genel Sosyal Vergisi (Universal social charges) Vefat/ölüm Yardımı ve Kira Vergi İndirimi

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 9-VERGİLER-II Evde Bakım Hizmeti Veren Kişi Vergi İndirimi Evde Bakıcı Çalıştıranlar Vergi İndirimi Bakıma Muhtaç Akraba Vergi İndirimi Vergi Tasarrufu Emanet Fonları Vergi Muafiyeti Mevduat Faizi Stopaj Vergisi Yaşlı kendisi veya yakını için ödediği doktor muayene ücreti, ilaç, cihaz ve aletler, hastane ile huzur ve yaşlı bakım evleri giderleri gibi tüm tıbbi ilaç, cihaz ve tedavi masrafları için vergi indirimi talep edilebilmektedir.

İRLANDA’DA 60 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERE TANINAN HAKLAR 10-DİĞER İMKANLAR Konser, Sinema ve tiyatro biletlerinde indirim Bazı semtlerde indirimli park etme imkânı Kitapçı ve mağazalarda %20’e varan indirimler Uçak ve gemi ücretlerinde indirimli tarifler Noel Bayramı vesilesiyle haftalık emekli maaşının % 85 kadar ikramiye ödemesi

“Yaşlı çocuktan daha çocuktur” TEŞEKKÜRLER cemalsangu@yahoo.com