İzaha Davet Uygulaması SMMM Selçuk GÜLTEN

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI İdari Aşamada Çözüm Yolları Yargı Aşamasında Çözüm Yolları Uzlaşma Dava Açma Hataların Düzeltilmesi Cezalarda İndirim Pişmanlık ve Islah İzaha Davet 2

İzaha Davet Gerekçesi Pişmanlık hükmüne alternatif yeni müessese getirilmiştir. Pişmanlık hükmünde mükellefler idarenin bilgisine giren olaylarda pişmanlık hükümlerinde yararlanma hakkı bulunmamaktadır. Bununla bu olumsuzluk giderilmeye çalışılmıştır. Karineler esas alınmaktadır. Vergiye gönüllü uyumun artırılması amaçlanmıştır.

İzaha Davet Şartları ÖNCE…. Vergi incelemesine başlanılmadan veya Takdir komisyonuna sevk edilmeden ÖNCE…. verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilir.

İzaha Davet Bir nevi Nereden buldun açıkla demektir? Ön vergi incelemesi olarak da düşünebiliriz. Mükellef kendi durumunu en iyi kendisi bilir varsayımı vardır. Beyan esasının temelini bu varsayım oluşturmaktadır.

Emare Nedir? Kanun metninde «emare» denmesine rağmen tebliğde «karine» tabiri kullanılmıştır. Emare:Delil başlangıcı niteliğindedir. Bir olayın veya durumun anlaşılmasına yardım eden şey, alamet, nişan, nişane  Suçun, sanıkça işlendiği kanısını uyandıracak nitelikte olmakla birlikte, bağımsız biçimde ve kesin bir kanıt gücü olmayan ipucu.

Emare Nedir? Kanun metninde «emare» denmesine rağmen tebliğde «karine» tabiri kullanılmıştır. Karine, önceden bilinen ve varlığı tartışmasız olan bir olayın; ihtilaflı olan diğer bir olayın varlığının kanıtı olarak kabul edilmesi olarak tanımlanmaktadır. Karine emare ile aynı şey değildir.

Emare Nedir? Kanun metninde «emare» denmesine rağmen tebliğde «karine» tabiri kullanılmıştır. Karine de olsa emare de olsa kesin olmayan, delil niteliği bulunmayan bir husustan yola çıkılarak ceza kesilmek istenmektedir. VUK madde 3 ile çelişki bulunmaktadır.

Maliye Bakanlığı Yetkisi 1-Ön tespitin niteliğini, 2-İzaha davetin şeklini ve kapsamını, 3-Daveti yapacak ve yapılan izahı değerlendirecek mercii, 4-Davet yapılacakları, yapılan izahta kullanılacak bilgi ve belgeler ile 5-Uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

Maliye Bakanlığı Yetkisi Maliye Bakanlığı İzaha davetin usul ve esasları ile izaha davet konularını 25 Temmuz 2017 tarih ve 30134 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 482 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlemiştir. Tebliğ esasları uygulamayı yönlendireceğinden tebliği detaylı olarak ele alalım.

Ön Tespit Nedir? Vergi kanunlarının verdiği yetki kapsamında vergi incelemesi yapmaya ve/veya mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişilerden bilgi toplamaya yetkili kılınanlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak elde edilen bilgi, bulgu veya verilerin İzah Değerlendirme Komisyonuna intikal ettirilmesi neticesinde, mezkûr komisyon tarafından verginin ziyaa uğramış olabileceği ve mükellefin izaha davet edilebileceği yönünde yapılan tespiti ifade eder

Ön Tespiti Kim Yapacak? İZAH DEĞERLENDİRME KOMİSYONU Gelir İdaresi Başkanlığı veya Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde kurulacaktır.

İzah Değerlendirme Komisyonu Vergi Dairesi Başkanlığı Bünyesindeki Komisyon BAŞKAN ÜYE ÜYE Defterdar veya Defterdar Yardımcısı Vergi Dairesi Müdürü Gelir Müdürü

İzah Değerlendirme Komisyonu Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Bünyesindeki Komisyon BAŞKAN ÜYE ÜYE Vergi Müfettişi Vergi Müfettişi Vergi Müfettişi

İzaha Davet Komisyonu Görevleri Kendisine intikal ettirilen bilgi, bulgu veya verilerden hareketle verginin ziyaa uğramış olabileceğine ilişkin, maddede belirtilen ön tespiti yapar. İzaha davet yazısını, tebliğ edilmek üzere, haklarında ön tespit yapılanlara gönderir. Kendisine yapılacak izahları değerlendirip sonuçlandırır.

İzaha Davet Yazısında İzahatta bulunulmasını, izahta bulunulmaması halinde Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci maddesinde yer alan indirimli ceza uygulamasından yararlanılamayacağı ve mükellefin vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk edileceğini bildirecektir. Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ön tespitle ilgili olarak gerekli izahın yapılması istenir.

Mükellef Ne Yapabilir? Mükellefin 3 seçeneği bulunmaktadır? 1-Bilgi veya cevap hiç verilmez. 2-Komisyonun talebi 15 gün içinde yerine getirilerek beyanname verilir. 3-Talep reddedilir.

İzaha Cevap Verilecekse? Yazılı izahta, izaha davet yazısını gönderen merciiye; elden verilmişse bu tarihte, postayla taahhütlü veya acele posta servisi ile gönderilmişse zarfın üzerindeki damga tarihinde, postayla adi olarak veya özel kargo şirketleri aracılığıyla gönderilmişse izaha davet yazısının idarenin kayıtlarına girdiği tarih esas alınır. Sözlü izahta, izahı yapan ile komisyon tarafından imzalanacak bir tutanakla tespit olunur, bu durumda izah tarihi olarak tutanağın düzenlendiği tarih esastır.

İzaha Davet Ne Kazandırır? Uyuşmazlık başlangıçta çözüme kavuşma imkanı bulabilir. Yanlış anlamalar düzeltilebilir. Vergi Ziyaı cezası %20 gibi çok düşük oranda kesilir. (Hiç verilmemiş veya eksik verilmiş beyanların verilmesi ve düzeltilmesi, ödenmeyen veya eksik ödenen vergilerinde 6183 sayılı kanuna göre izah zammı (gecikme zammı) ile ödenmesi şartıyla)

İzaha Davet Komisyonu Kararı İzahın Komisyonca yeterli bulunmaması halinde, beyanname verilmesini gerektiren bir durumun bulunduğunun değerlendirilmesi durumunda, mükellefe yazı ile husus bildirilir. Bu bildirim üzerine, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 günlük süre sona ermeden mükellefçe; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesi şartlarıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir. Kesilecek Vergi Ziyaı Cezasının ödenmesi şartı bulunmamaktadır.

İzaha Davet Komisyonu Kararı İzahın Komisyonca yeterli bulunmaması halinde, beyanname verilmesini gerektiren bir durumun bulunduğunun değerlendirilmesi durumunda, mükellefe yazı ile husus bildirilir. Mükellef bu yazılı bildirime karşı hiçbir şey yapmazsa o zamanda konu incelemeye veya takdir komisyonuna sevk edilir. Çıkacak cezaya mükellef; dava açabilir, 376’ya göre cezada indirim talep edebilir.

İzaha Davet Komisyonu Kararı İzahın Komisyonca yeterli bulunması halinde, mükellef hakkında söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine ve takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmaz. Peki kendiliğinden inceleme yapılır ve aynı husus için vergi müfettişi tarafından ceza kesilirse ne olacak? Bu hususun cevabı kanunda bulunmaktadır.

İzaha Davet Konuları 1-) Ba-Bs bildirim formlarında yer alan bilgilerin analizi sonucunda mükelleflerin izaha davet edilmesi mümkündür. 5.000 TL (KDV hariç) üzeri fatura ve benzeri belgelere dayalı mal alım ve satımları BA-BS formları ile Maliye Bakanlığı’na bildirilmektedir. Bu bildirimlerde uyumsuzluklar varsa vergi idaresi ceza kesmeden önce mükellefleri izaha davet edecektir.

İzaha Davet Konuları 2-) Kredi kartı satış bilgileri ile katma değer vergisi (kdv) beyannamelerinin karşılaştırılması sonucunda mükelleflerin izaha davet edilmesi mümkündür. Kredi kartlı satışlarınız 10.000 TL iken o ay beyannamenizde bildirdiğiniz satış tutarı 7.000,00 TL ise aradaki 3.000,00 TL’nin nedenini açıklamanız istenecektir. Açıklamanız idare tarafından mantıklı görülürse hiçbir cezaya muhatap olmayacaksınız demektir.

İzaha Davet Konuları 3-) Yıllık beyannameler ile muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin karşılaştırılması sonucunda mükelleflerin izaha davet edilmesi mümkündür. Beyannameler arasındaki tutarsızlıklar Maliye Bakanlığı tarafından izaha davet nedeni kabul edilmektedir. Yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinde yapılan indirimleri, kanuni oranları aşan mükellefler de izaha davet edilecektir. Yine benzer şekilde geçmiş yıllar zararlarını beyannamelerinde fazla veya hatalı düşen mükelleflerde izah için çağırılacaktır.

İzaha Davet Konuları 4-) Çeşitli kurum ve kuruluşlardan elde edilen bilgiler ile asgari ücret tarifelerinin karşılaştırılması sonucunda mükelleflerin izaha davet edilmesi gerekmektedir. Avukat, Mali Müşavir gibi asgari ücret tarifesi bulunan işlerde bu ücret tarifelerinin altında ücret alındığının beyan edilip edilmediği izaha davet yöntemi ile mükelleflere sorulacaktır.

İzaha Davet Konuları 5-) Dağıttığı kâr üzerinden tevkifat yapmadığı tespit edilenlerin izaha davet edilmesi mümkündür. Atalarımız bir koyundan bir post çıkar demiş ama aynı gelir üzerinden birden çok kez vergi almayı seviyoruz. Kurumların kar dağıtımları üzerinden vergi kesintisi yapmaları da kanunlarımıza göre zorunludur.

İzaha Davet Konuları 6-) İştirak kazançlarını ilgili hesapta göstermeyen mükellefler de izaha davet edilecektir. Bir şirketin başka bir şirketin hisselerini alması mümkündür. Diğer şirketin hisseleri üzerinden elde edilen gelirlere iştirak kazançları denilmektedir. Bu kazançlar normalde istisna kapsamındadır.

İzaha Davet Konuları 7-) Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan, taşınmaz ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnasından faydalanan mükelleflerden; menkul kıymet ve taşınmaz ticareti ve kiralanması faaliyeti ile uğraşıldığı, istisnaya konu kazancın %75’lik kısmının özel fon hesabına alınmadığı veya beş yıllık süre içerisinde özel fon hesabından çekildiği ya da satışın yapıldığı yılı izleyen 5 yıl içinde şirketin tasfiye edildiği yönünde haklarında ön tespit bulunanlar izaha davet edilir.

İzaha Davet Konuları 8-) Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı örtülü sermaye kabul edilmektedir. Bu oranı aşan mükellefler izaha davet edilecektir.

İzaha Davet Konuları 9-) Dönem sonu bilançosunda “Ortaklardan Alacaklar” hesabında bakiye bulunmakla birlikte aynı döneme ilişkin gelir tablosunda faiz geliri beyan etmediği yönünde haklarında ön tespit bulunan mükellefler izaha davet edilecektir. Şirket patronları bazen, şirketin parasını diledikleri gibi kullanabileceklerini düşünebilmektedirler.

İzaha Davet Konuları 10-) Ortaklık hakları veya hisselerini elden çıkardıkları halde beyanda bulunmayan limited şirket ortakları izaha davet edilecektir. 11-) Gayrimenkul alım/satım bedelinin eksik beyan edilmiş olabileceğine dair haklarında tespit bulunanlar izaha davet edilecektir. Aynı şekilde gayrimenkul değer artışları, gayrımenkul kira gelirleri beyanlarında sorunlar olan mükelleflerde vergi idaresine açıklama vermeye davet edileceklerdir.

İzaha Davet Konuları 12-) Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair her bir ön tespit itibarıyla tüm belge tutarlarının vergiler hariç ayrı ayrı 50.000 TL ve altında olması ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5'ini aşmaması halinde mükellefler izaha davet edilecektir. (Belge tutarının tespiti ile mal ve hizmet alış tutarının hesaplanmasında vergiler (KDV) hariç tutarlar dikkate alınacaktır.)

İzaha Davet Konuları 50.000 TL’nin hesaplanması; Her biri 9.000 TL’lık aynı mükelleften alınan 10 adet belge var ise; 10 Ad*9.000= 90.000 TL İzahata Davet Edilebilecektir. Aynı mükelleften alınan 10 adet belgeden 9 tanesi 1.000 TL, bir adedi 81.000 TL ise; (9 Ad*1.000)+81.000= 90.000 TL İzaha Davet Edilemeyecektir. (Tek bir belge 50.000,00 TL’yi geçtiği için)

Teşekkür Ederim Dİnledİğİnİz İçİn teşekkür ederİm S.M.M.M. Selçuk GÜLTEN