BEDEN EĞİTİMİNDE YÖNETİM VE ORGANİZASYON Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Liderlik Yaklaşımları 1. ÖZELLİK YAKLAŞIMLARI 2.DAVRANIŞSAL YAKLAŞIMLAR - OHIO STATE ARAŞTIRMALARI - MİCHIGAN ARAŞTIRMALARI 3. DURUMSAL YAKLAŞIMLAR Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Durumsal Yaklaşımlar Durumsal liderlik kuramları liderin ortaya çıkmasını sağlayan çevresel faktörleri ön plana çıkarmıştır. Durumsal faktörler bir kişinin belirli bir durumda veya çevrede lider; başka bir çevre veya durumda ise izleyici olabileceğini konu edinir. Durumsal yaklaşıma göre kişinin lider olmasını sağlayan çevresel faktörlerdir. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Fiedler’in Kuramı Liderin kişilik özellikleri ve içinde bulunulan durumu, hem de tüm bunların liderin etkililiğini nasıl etkilediği belirlemeye çalışmıştır. Böylece liderliğe ilişkin iki önemli soruya cevap aranmıştır. niçin belirli bir durumda benzer, hatta hemen hemen aynı özelliklere sahip liderlerden biri etkiliyken; diğeri etkili olamamaktadır? niçin belirli bir durumda etkili olan lider, bir başka durumda etkili olamamaktadır? Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Liderlik Biçimi Fiedler, iş ve ilişki merkezle olmak üzere iki türlü liderlik biçimi belirlemiştir. Fiedler liderlik biçiminin süreklilik arz ettiğini belirterek, liderlik biçiminin kolaylıkla değiştirilemeyeceğini söylemiştir. Göreve (iş) yönelik liderlik davranışı gösteren yöneticiler kişisel ilişkiler ve sorunlarla pek fazla ilgilenmezler. İlişkilere yönelik yöneticiler için kişisel kalite ve grup iklimi verimlilikten daha önemlidir. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Durumsal Faktörler Başarıyı etkileyen durumsal değişkenler ise üç grup altında incelenmektedir: (1) grup atmosferi (lider-izleyen ilişkisi), (2) görevin niteliği (3) liderin sahip olduğu yetkiler (makam gücü). Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Grup Atmosferi Grup atmosferi liderin grup tarafından kabul edilmesidir. Lideri kabul eden ve ona sadık olan üyeler kendilerini görevlerine vererek işlerini en iyi bir şekilde gerçekleştirmeye çalışırlar. Liderle üyeler birbiriyle iyi geçinirlerse bölünme ve çatışmalar azalır. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Görevin niteliği Görevin içeriğine göre bir iş, rutin nitelikte veya karmaşık niteliktedir. Basitlik veya karmaşıklık görevin yapılanma derecesini gösterir. Basit işler açık bir biçimde kolaylıkla tanımlanabilen hedeflere sahiptir. Diğer taraftan karmaşık işlerin prosedürleri ayrıntılı ve değişkendir. Lider bu işlerin nasıl yapılacağını ve yapılması gerektiğini tam olarak bilmeyebilir. Bu işler için somut hedef ve amaçlar belirlemek zordur. Belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için birden fazla yol ve yöntem var olabilir. Görevin başarılması sadece ‘rakamsal’ bir olay değildir. Kalite veya nitelik çok farklı olabilir. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Pozisyonun Gücü Pozisyonun gücü, lidere verilen yetkinin şeklini tanımlar. Bu yetki müdür veya genel müdür olarak atanmak suretiyle veriler ‘resmi bir yetki’ midir? Yoksa liderin kendisini üyelere sevdirerek elde ettiği informal bir güç müdür? Veya liderin kendi alanında çok bilgili ve yetenekli olmasıyla elde ettiği bir güç müdür? Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Kavramsal Yetenek Kuramı Fiedler liderin zeka düzeyinin belirli koşullar altında farklılaşabileceği savını ileri sürdürmüş. Bu koşullar; grubu yönetmesi grubun desteğini sağlamış olması stressiz bir ortamda çalışması görevin entelektüel bir çabayı gerektirmesidir. Yukarıdaki koşullarda zeki liderler çok daha iyi eylem planları etkili stratejiler geliştirebilirler. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

4. Paul Hersey ve Kenneth Blanchard’ın Koşulsallık Yaklaşımı yüksek M4 Katılan Kabiliyeti var ve aynı zamanda istekli. Görevi yöneticisinin istediği gibi yapmak istiyor M4 M2 Satan Kabiliyeti var fakat sorumluluk üstlenmek istemiyor M3 Devreden :Kabiliyeti yok, fakat sorumluluk üstlenmek istiyor M1 Söyleyen: Kabiliyeti yok ve sorumluluk üstlenmek istemiyor M1 düşük yüksek Göreve duyulan ilgi Lidere bağlılık Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Lider ne yapmalı? Söyleyen: Bu tür astlarla ilgilenmek için direktif verici liderlik modeli uygundur. Lider rolü ve işi tanımlar ve üyeye ne yapacağını, nasıl yapacağı talimatını verir. Satan: Bu tür astlara karşı liderin yönlendirici ve destekleyici bir tutum takınması gerekir. Katılan: Kararlar üyelerle paylaşılır. İşleri kolaylaştırma ve iletişim çok önemlidir. Devreden: Göreve olan ilgisi ve yöneticiye olan bağlılığı düşük olan kişilere çok az yönlendirme ve çok az destek verilir. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

4.Yol-Amaç Kuramı (Robert House Bu yaklaşımda liderin astları amaçlarına ulaştırması önemlidir. Astlar, liderin ortaya koyduğu amacı yakın zamanda veya gelecekte gerçekleştireceğine inanırlarsa benimserler. Lider astlara amaca ulaşmak için yol göstermeli astların önünü açmalıdır. Liderin başlıca fonksiyonu üyelerin beklentilerini yükseltmek, beklentilerine ulaşabilmeleri için uygun araçlar sağlamaktır. Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL Lider üyeleri veya astlarını isteklendirme işlevini aşağıdaki şekillerde gerçekleştirebilir: Amaca ulaşan personelin kazançlarını artırma Kazanca giden yolları açıklığa kavuşturma Amaca ulaşılmasını engelleyen pürüzleri, aksaklıkları ortadan kaldırma, Astların tatminini artıracak fırsatlar yaratma ve bu fırsatları artırma, Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL

Liderlik kuramlarının karşılaştırılması Karşılaştırma ölçütleri Fiedler'in Yaklaşımı House'un Hersey & Blanchard'ın Yaklaşımı İlgi Duruma gore kontrol Duruma gore nitelik ve özellikler Odaklaşma Görevin yapısı Güç ve yetki, Lider üye ilişkileri Astların özellikleri Görevin niteliği İzleyicilerin hazır olması Liderlik tarzı Görev yönelimli İlişki yönelimli Dikte edici Destekleyici Katılımcı Başarı yönelimli Söyleyen, Satan Katılım sağlayan Yetki göçeren Yönetsel Sonuçlar Etkin lider Duruma uygun tarzın benimsenmesi Etkin lider duruma uygun tarzı benimseyen liderdir Liderlik kuramlarının karşılaştırılması Dr. Semiyha Dolaşır TUNCEL