ULUSLARARASI BANKACILIK DERS SUNUSU DOÇ.DR.İSMAİL YILDIRIM

ULUSLARARASI BANKACILIK KONU BAŞLIKLARI ULUSLARARARASI BANKACILIK ULUSLARARSI BANKACLIKTA HİZMET BİRİMLERİ ULUSLARARASI BANKALARIN SUNDUKLARI HİZMETLER ULUSLARARASI BANKACILIK VE DIŞ TİCARETİN FİNANSMANI ULUSLARARASI BANKACILIK VE TİCARİ AKREDİTİFLER

ÜNİTE-2 ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Bir bankanın uluslararası hizmetleri sunmada atacağı ilk adım, uluslararası işlemleri yapabilmek için bankanın merkez şubesinde bir departmanın oluşturulmasıdır. Bu departmanın boyutu ve organizasyonu bankanın özel ihtiyaçlarına cevap verebilecek yapıda olmalıdır. Dış işlemler önemli boyutlara ulaşıncaya dek, işlemlerin çoğu genellikle bankanın ulusal örgütü tarafından yapılır. Bununla birlikte, iş hacmi belirli bir boyutu aştığında önce yeni bir departmanın ayrılması gerekir.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Uluslararası Bankaların Dış Dünya ve Uluslararası Piyasalarla Bağlantı Türleri Muhabir Bankalar Temsilcilik Büroları Şube Bankalar Bağımlı yada Bağlı Bankalar İlişkili Bankalar Konsorsiyum Bankaları Kıyı Ötesi Bankacılık (Off-Shore Banking)

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Muhabir Bankacılığı “Muhabir” terimi, bankaların müşteri hesaplarının mahsubunda kullandıkları posta yada telgraf mesajlarından kaynaklanmıştır. Büyük bankaların çoğunluğu, dünyanın önemli kentlerindeki yerel bankalarla muhabirlik ilişkileri sürdürmektedirler. Özellikle belirli bir yabancı ülkede şubesi olmayan ana ülke bankaları, söz konusu yabancı ülke ile olan ilişkilerini muhabir bankalar aracılığıyla yürütme yoluna gitmektedir.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Muhabir Bankacılığı Karşılıklı anlaşma ile birbiri üzerinde hesapları tutan farklı ülke bankaları, muhabirlik ilişkilerine girmiş olmaktadır. Muhabir hesapları bankanın yerel ülke parası cinsinden ya Euro, dolar, sterlin, vs. gibi uluslararası ödemelerde kullanılan paralarla tutulmaktadır. Hesapların kullanılması, tarafların birbirlerine faks, teleks, telefon, telgraf yada normal posta ile gönderecekleri mesajlarla gerçekleştirilir.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Muhabir Bankacılığı Muhabir banka, karşı taraf adına kendi ülkesindeki alıcılara ödeme yapar ve borçlulardan tahsilatta bulunur. Taraflar birbirlerine finansman da sağlayabilirler. Muhabirlik ilişkisi ayrıca karşı taraf adına poliçe kabulü, akreditif açma ve şirketlerin güvenilirliği konusunda bilgi araştırma gibi hizmetleri de kapsayabilir. Ancak muhabirlik işlevi, ithalat ve ihracat işlemleri dolayısıyla borçların ödenmesi ve alacakların tahsil edilmesine dayanır.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Temsilcilik Büroları Temel işlevleri, ana bankanın müşterilerine yerel ülke hakkında bilgi vermek, önerilerde bulunmak, yerel ülkeyle ilgili işleri yürütmek ve ana ülkenin hizmetleri konusunda yerel işadamlarını aydınlatmak şeklinde özetlenebilir. Ayrıca, yerel ülkeyi ziyaret eden banka yöneticileri, o ülkedeki bankalarla tanıştırır ve muhabir ilişkilerindeki uygulamayı izlerler. Ayrıca, mal ve hizmet alımlarıyla ilgilenen müşterileri, yerel işletme ya da yerel hükümet yetkilileri ile tanıştırmak için girişimlerde bulunurlar, yerel firmaların kredi analizlerini yaparlar, ülkenin ekonomik ve siyasal durumu hakkında bili sağlarlar.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Temsilcilik Büroları Temsilciliklerin ana banka açısından taşıdığı dezavantajlar ise Yerel banka kuruluşlarıyla sınırlı düzeyde ilişki ve bankacılık işlemlerinin yapılamaması, Ayrıca örgütsel ve donanım olarak yeterli büyüklükte olmadıkları için yeterli piyasa araştırması yapılamaması.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Şube Bankalar Uluslararası bankaların, dış dünya veya uluslararası piyasalarda aktif olarak faaliyette bulunmak için seçtikleri yollardan birisi de, yerel piyasada şube açmaktır. Yerel piyasada açılan şube, şubeyi açan ana bankanın bir bankacılık koludur ve ana ülkedeki bankaya bağımlı bir yapısı vardır. Bu nedenle, şubelerin aktif ve pasifleri, politikaları vb. hususları ana bankaya aittir. Şube bankası, yasal ve fiili açıdan bankanın bir parçasıdır. Gerisinde tüm kaynakları ile ana bankanın mali desteği vardır. Ama kendi özel kuruluş sözleşmesi, bir yönetim kurulu, pay sahipleri ve öz sermayesi bulunmaz.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Bağımlı ya da Bağlı Bankalar Bağımlı bir banka adına kendi adına kurulmuş bir banka olmakla birlikte, ancak kısmen ya da tamamen yabancı bankanın mülkiyetindedir. Büyük bankalar , yabancı piyasalarda kendilerine bağımlı bankalar kurdurmak yoluyla o piyasalarda genel bankacılık işlemleri yapma yoluna gidebilirler.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ İlişkili Bankalar İlişkili banka, yerel ülke yasalarıyla göre kurulan, kısmen yabancı ülkedeki ana bankanın mülkiyetinde olan, ancak mutlaka onun denetimi altında bulunması gerekmeyen bir banka türüdür.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Konsorsiyum Bankaları Konsorsiyum bankaları, bankalar konsorsiyumdan farklı bir kavramdır. Konsorsiyum bankaları, genellikle çeşitli ülkelere mensup iki yada daha fazla bankanın mülkiyetinde olan ve bağımsız olarak kurulan işletmelerdir. Ortak sayısı bir düzine, hatta fazla olabilmektedir.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Konsorsiyum Bankaları Konsorsiyum bankalarını ilgi alanlarını temelde yatırımlar oluşturur, mevduat kabul etmezler. Bir bankanın tek başına verebileceğinden daha büyük hacimlerde ve uzun vadeli krediler sağlar ya da kredi Sendikasyonlarının oluşturulmasında öncülük rolü oynarlar. Ayrıca şirketlerin çıkarttıkları tahvillere yüklenim hizmeti sağlamak, Euro para piyasası işlemleri yapmak, şirketler arası birleşimleri organize etmek, vs. gibi faaliyetlerle de ilgilenirler. Müşterileri arasında büyük şirketler kadar hükümet kuruluşları da yer alır.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Kıyı Ötesi Bankacılık (Off-Shore Banking) Off-shore ne demek? Off-shore İngilizce bir kelimedir. Türkçe karşılığı kıyıdan uzak anlamına gelmektedir. Fakat bu kelime ekonomide vergiden uzak ya da vergi cenneti gibi farklı bir anlam taşıyor. Sebebi de Off-shore sisteminin daha çok Virgin Adaları, Bahamalar, Bermuda Adası, Cayman Adaları gibi ülkelerde konuşlanıyor olmasıdır.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Kıyı Ötesi Bankacılık (Off-Shore Banking) Off-shore Banking, Türkçede Kıyı Bankacılığı; ilgili ülke dışında sağlanan fonların, yine ilgili ülke dışında bankacılık sektörüyle ilgili herhangi bir yasa ve yönetmeliğin dışında kullandırılmasını amaçlayan serbest bankacılık şeklinde tanımlanır. Söz gelimi, Kıyı bankaları mevduat sahiplerinin bulunduğu ülkelerin dışında kurulmuş ve diğer bankalara kıyasla yerleşik ülkede bankacılık sektörü için düzenlenmiş olan her türlü yasa ve yönetmeliklerin dışında kalan bir bankacılık sistemidir.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Kıyı Ötesi Bankacılık (Off-Shore Banking) Kıyı Bankacılığı nasıl hizmet verir? Kıyı bankaları; mevduat hesabı açma, kredi veya banka kartı verme, kredi ürünleri kullandırma gibi herhangi bir bankanın sağladığı tüm hizmetleri sağlamaktadır. Kıyı bankaları bu hizmetleri diğer bankalardan farklı olarak müşterilerinin yerleşik olduğu ülkelerdeki yasa ve yönetmeliklerin dışında, düşük vergi, yüksek faiz ve bürokratik işlemleri daha da kolaylaştıran avantajlarla sağlamaktadır.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Kıyı Ötesi Bankacılık (Off-Shore Banking) Kıyı ötesi bankacılık işlemlerinin temel özelliği şudur; Ana ülkedeki banka, bu hesaplar çerçevesinde, yabancılardan mevduat fonları toplar ve yine diğer yabancılara bu fonlardan kredi açar. Mevduat ve kredi işlemlerine konu olan para ise ülkenin parası olmayıp bir yabancı ülke parasıdır. Böylece bir yabancı tasarrufçunun ana ülke bankasına dövizle yatırdığı fonlar, banka tarafından, hesaplar üzerinde kıyı ötesi ofise aktarılır. Daha sonra bu fonlar ülkedeki bir yabancıya kredi biçiminde verildiğinde işlem yine kıyı ötesi ofisin hesapları üzerinden gerçekleştirilir.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Kıyı Bankacılığının ilgili ülke, karşı ülke, bankalar ve yatırımcılar açısından çeşitli avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Avantajlar, Yatırımcılar mevduatları karşılığında, merkez bankasına sıfır faizle karşılık yatırmaktan kurtulurlar. Tasarruf mevduat sigorta fonuna prim ödemezler. Bu tür bankalar daha yüksek faiz vadettikleri için mevduat çekerler. Hesaplar yurtdışında gösterildiğinden, resmi denetimden kaçarlar ancak parayı ülke içinde kullanabilirler. Yükümlülükleri az olduğu için de bilanço karlarını arttırırlar.

ULUSLARARASI BANKACILIKTA HİZMET BİRİMLERİ Buna karşılık milli devletler kıyı bankalarına yatırılan fonlar için büyük kayıplarla karşılaşmaktadırlar. Bu kayıpları da şu şekilde sıralamak mümkündür: Ülke vergi kaybı ile karşılaşır. Merkez bankası kanuni karşılık toplayamaz, tasarruf mevduatı sigorta fonuna prim alamaz, bunun sonucunda da para politikası araçları etkisizleşerek istenilen sonuçları veremez hale gelir. Merkez bankası otoritesini ve güvenini, denetim organları denetim imkanlarını, hazine de tam rekabeti sağlayamadığı için hem etkinliğini hem de denetim yollarını kaybeder.