Basketbol Oyun Kuralları ve Saha Ölçüleri

Basketbolda Oyun Kuralları

Tarihçe 1 Basketbol, ABD'nin Massachusetts eyaletinde, Springfield Genç Erkekler Hristiyan Birliği (YMCA) Eğitim Okulu'nda beden eğitimi öğretmeni olan James Naismith tarafından 1891'de yaratılmıştır. Atlet ve beyzbolculara kış antremanı yaptırmak amacıyla geliştirilen bu oyunda amaç, tahtadan yapılmış sepetlere topun sokulmasıydı. İlk oynayış şeklinde, 7 kişilik iki takım arasında 20'şer dakikalık üç devre üzerinden oynanmıştır. Oyunun asıl hedefini sepetler oluşturduğundan, Dr. Naismitih tarafından bu oyuna "sepet topu" anlamına gelen BASKETBOL adı verilmiştir.

Tarihçe 2 Hızla gelişme gösteren basketbol böylece Avrupa'da en gözde sporlar arasında yerini almıştır. Uluslararası Amatör Basketbol Federasyonu (FIBA), uluslararası karşılaşmaları yönetmek amacıyla, 20 Haziran 1932'de İsviçre'nin Cenevre şehrinde İsviçre, Yunanistan, İtalya, Portekiz, Arjantin, Romanya ve Çekoslovakya Basketbol Federasyonlarının işbirliği ile oluşturulmuştur. FIBA her dört yılda bir, Olimpiyat Oyunları'nın düzenlendiği şehirde toplanarak, basketbolu daha çekici hale getirmek için gerekli kural değişikliklerini yapmaktadır.

Tarihçe 3 Basketbol Türkiye’de ilk defa, 1904 yılında Amerikan Robert Koleji öğrencileri tarafından oynanmıştır. Basketbolün Türkiye’de bilinçli ve kapsamlı yayılmasını, 1911 yılında Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi Öğretmeni olan Ahmet Robenson sağlamıştır yılında ilk resmi spor teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı kurulması ve yine 1927 yılında Halkevlerinin kurulması, bu spor dalının bütün yurda yayılmasında etkili olmuştur. Türkiye Basketbol Federasyonu 1 Mart 1959 yılında resmen kurulmuştur. Türkiye Basketbol Federasyonu 1 Mart 1959 yılında resmen kurulmuştur.

Oyun Süresi Basketbol karşılaşması, genellikle 10’ar dakikadan oluşan 4 periyottan ve 2 devreden oluşur. İki devre arasında 15 dakika ara verilir. Beraberlik durumunda beşer dakikalık uzatma devreleri oynanır. Oyunun normal süresi berabere biter ise, süresi 5 dakika olan uzatma periyotu başlar. Uzatma periyotlarında sınır yoktur, müsabaka beraberlik bozulana dek sürer. Uzatma periyot araları 5 er dakikadır.

Hakemler Basketbol karşılaşmalarını, iki ya da üç orta hakem yönetir. Şu anki kurallar gereği Avrupa kupaları ile Türkiye Ulusal 1. lig erkek müsabakaları 3, diğer ulusal tüm müsabakalar 2 hakem ile yönetilmektedir Ayrıca 3 adet masa görevlisi de müsabakanın sürdürülmesinde gereklidir. Ayrıca 3 adet masa görevlisi de müsabakanın sürdürülmesinde gereklidir. 3 masa görevlisi; bir sayı görevlisi, bir 24 saniye görevlisi ve bir de skorbord görevlisi yönetir. Bazen sayı görevlisine, bir yardımcı eşlik eder.

Kurallar (Müsabakanın Başlaması) Misafir takım sahayı seçme hakkına sahiptir. Her devreden sonra saha değişimi yapılır. Oyun, orta saha çizgisinde her takımdan birer oyuncu arasında yapılan hava atışı ile başlar. Hava atışına çıkan oyuncular, topu tek elleri ile takım arkadaşlarına kazandırma hedefini taşır. Diğer periyotlar ise top kullanım hakkına sahip takım tarafından başlar.

Hücum eden takım, kendi sahasını 8 saniye içinde terk etmek, 24 saniye içinde de hücumunu tamamlamak zorundadır, aksi halde top kullanma hakkı rakip takıma geçer. Oyuncu topla birlikte, top sürme (dribbling), pas atma (passing), şut atma (shooting) aktivitelerini yapma şansına sahiptir. Bir oyuncu top sürerken, topu eline alarak durdurursa, tekrar top sürme şansına sahip değildir; topu istediği yöne ve kişiye pas ya da şut atmak zorundadır. Kurallar (Top kullanım hakkı)

Her takım 5 kişiden oluşur ve takımların sınırsız oyuncu değişikliği hakkı vardır. Eğer faul hakkını doldurmamışsa, her çıkan oyuncu tekrar oyuna dahil olabilir. Bir takımdaki beş oyuncudan genellikle biri post(orta), ikisi guard (point guard,shooting guard) ikisi de forvet (içeriye yardım eden power forvet ve small forvet) oyuncusudur. Ayrıca bu 5 linin değişik varyasyonları da görülebilir (1guard, 2forvet, 2uzun;) Kurallar (Oyuncu sayısı)

Her oyuncu beş faulle oyun dışında kalır, tekrar o maç için oyuna dahil olamaz. Her oyuncunun bireysel olarak yaptığı faul sayısının toplamı, takım faullerini de belirler. Toplamda dört takım faulüne ulaşan takımın daha sonra yaptığı her faul, karşı takıma serbest atış kullanma hakkı kazandırır. Kurallar (Fauller)

Hakem tarafından durdurulmadıkça, top potadan veya çemberden dönerse oyun devam eder. Ayrıca, oyuncu sahayı belirleyen çizgilerin dışına temas etmedikçe, top oyun çizgilerinin dışına değmeden havadan saha çizgisinin dışına çıksa dahi, oyuncu topu içeri çevirebilirse de oyun devam eder. Her sayı atışından sonra veya hakemin düdüğü çalmasının ardından, oyun ve oyun zamanı durur. Sayı yiyen takımın pota gerisindeki çizgi arkasından topu oyuna sokması ile hem zaman hem de oyun tekrar başlar. Kurallar (Oyunun Durması, ölü top)

Üç sayı çizgisi içinden yapılan her başarılı atış iki sayı, üç sayı çizgisi gerisinden yapılan her başarılı atış üç sayı olarak değerlendirilir. Faullerden veya kural ihlallerinden dolayı kazanılan başarılı serbest atışlar bir sayı olarak değerlendirilir. Kurallar (Sayının olması)

Oyuncular iki durumda cezalandırılır: 1- Bireysel kural ihlalleri 2- Faul yapılan durumlar. Kural ihlali veya hatası (hatalı yürüme, topun çizgi dışına çıkması, hücum oyuncusunun üç saniyeden fazla post içinde durması vb) top kullanma hakkını karşı takıma verir. Kurallar (Oyuncu Kural İhlalleri)

Yapılan bireysel fauller (itme, çekme, vurma, tutma vb) ise oyuncunun faul cezası almasını sağladığı gibi faulün yapıldığı yer göz önünde bulundurularak, rakip topu yandan oyuna sokar, ya da serbest atış yapma hakkı kazanır. Serbest atış hakkı adedi, faulün yapıldığı zaman, yer ve çeşidine göre değişir. Kurallar (faul cezaları)

Şut atışı sırasında faul yapılmış ve atış sayı olmamışsa, atışı yapan takıma iki serbest atış hakkı verilir. Eğer atış sayı olmuşsa, 1 serbest atış hakkı verilir. Bir takım, bir devredeki "takım faul" sınırını geçmiş ve atış hali dışında faul yapmışsa, o zaman rakip 2 serbest atış kullanır. Teknik faullerde (oyunu geciktirme, sportmenlik dışı davranışlar, hakeme itiraz, izinsiz oyuna girme v.b) iki serbest atış hakkı verilir. Kurallar (fauller ve cezaları)

 Basketbol oyun sahasının boyutları değişiklik göstermekle birlikte, olması gereken ideal boyutları 28 m x 15 m’ dir.  Basketbol sahasında tavan yüksekliği en az 7 m olmalıdır.  Sahanın tüm çizgileri aynı renk olmakla beraber, tercihan beyaz renkte ve 5 cm kalınlığında olmalıdır.  Oyun sahası çizgileri en yakın engelden 2 m uzakta olmalıdır. Oyun Alanı ve Sınır Çizgileri

Basketbolda Saha ve Malzeme Ölçüleri

Oyun Alanı ve Sınır Çizgileri  Oyun sahası, düz, sert ve engelsiz bir yüzeye sahip olmalıdır.  Sahaların boyutları yerel organizasyonlarda değiştirilebilir.  Standart ölçüler 28 metre uzunluk ve 15 metre genişliktir.  Saha, boy-en oranının sabit kalması koşuluyla, 26m x 14m boyutlarda olabilir.  Oyun alanı içindeki tüm çizgiler beyaz renkte ve 5 cm kalında olmalıdır.

  Serbest atış kulvarları, merkezleri serbest atış çizgilerinin orta noktaları olan 1.80 yarıçaplı daireler şeklinde oyun sahasına taşan kısıtlamalı alanlardır.   Serbest atış çizgileri dip çizgiden 5.80 m uzaklıkta ve 4.90 m uzunluğundadır.   Orta daire sahanın ortasına çizilir ve yarıçapı 1.80 m’dir. Kısıtlamalı Alanlar, Serbest Atış Koridoru ve çizgileri

Çember  Çember som çelikten aşağıdaki şekilde yapılmalıdır,  İç çapı minimum 450 mm ve maksimum 459 mm olacaktır,  Metal malzemesi minimum 16 mm ve maksimum 20 mm çapında olmalıdır,  Keskin köşesi veya aralığı olmamalı,  Parmakların girmesini önlemek için 8 mm den daha düşük aralığı olmalı,  Çemberin yerden yüksekliğinin mm olacağı şekilde ayarlanmalı ve bu yükseklik değişmemelidir.

File  File beyaz ipten yapılmalı ve çembere asılı olmalıdır.  Topu sepetten geçerken bir an için tutacaktır.  400 mm den kısa 450 mm den uzun olmayacaktır.  Her file çembere 12 halka ile bağlanacaktır,  Filenin üst kısmı yarı sert olacak ve bu sayede filenin çemberin üstünden yukarıya savrularak takılması,topun filenin içinde kalması veya tekrar üstten dışarı çıkması engellenecektir.

 Arkalıklar tek parça ve saydam maddeden (tercihen yumuşatılmış güvenli camdan) yapılmalıdır.  Arkalıkların boyutları yatay 1.80 m ve dikey 1.05 m'dir.  Arkalıklar saydam ise beyaz. Diğer bütün durumlarda siyah. 5 cm genişliğinde.  Arkalıkların ön yüzeyi düz olacak ve Şekil 5'teki gibi işaretlenecektir. Arkalıklar (Panyalar)

Basketbol Topları  Seviye 1 ve 2 için, dış yüzeyi deri veya suni-karışım sentetik deri den yapılmalıdır,  Seviye 3 için kauçuk malzemeden de yapılabilir,  Dış yüzey, zehirli ya da alerjiye yol açabilecek metaryeller içermemelidir,  Küre, siyah çizgili, turuncu yada FIBA tarafından renk kombinasyonu onaylanmış turuncu/açık kahverengi renkte olacaktır.  Enine Kesit, Sekiz (8) ya da on iki (12) çizgili, üzerindeki kanalların genişliği 6,35 mm yi aşmayacak şekilde olmalıdır

BASKETBOL TOPLARI  Hava basıncı; top alt hizası aşağı yukarı mm yükseklikten oyun sahasına bırakıldığında, topun üst hizası mm ile mm arasında sıçrayacak şekilde ayarlanacaktır.  Kendisine ait boyut numarası üzerinde yazacaktır.  Bütün kategorilerdeki erkek karşılaşmaları için, çevresi 749 mm den az 780 mm den fazla olmamalıdır (boyut 7) ve topun ağırlığı 567 g dan az 650 g dan fazla olmamalıdır.  Bütün kategorilerdeki bayan karşılaşmaları için, çevresi 724 mm den az 737 mm den fazla olmamalıdır (boyut 6) ve topun ağırlığı 510 g dan az 567 g dan fazla olmamalıdır.

Teşekkürler