İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAFTASI SEMİNERLERİ Mesleki Risklerin Yönetimi 4 – 10 MAYIS 2011 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAFTASI SEMİNERLERİ Mesleki Risklerin Yönetimi Altan ÇETİNKAL MESS İSG Müdürü

4857 Sayılı İş Kanunu Madde 77: «…İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar…»

RİSKLER İşyeri dışında gelişen riskler İşyeri içinde gelişen riskler (Mesleki Riskler)

Mesleki risklerin sınıflandırılması İşçilerin davranışlarından kaynaklanan riskler Fiziksel iş çevresinden kaynaklanan riskler İşin organize edilme biçiminden kaynaklanan riskler İşletme sisteminden kaynaklanan riskler

1.İşçilerin davranışlarından kaynaklanan riskler Kadercilik Boş vermişlik İhmalkârlık Bilgisizlik Sorumsuzluk Kendine aşırı güven GÜVENSİZ HAREKETLER

2. Fiziksel iş çevresinden kaynaklanan riskler Ortam şartları Çalışma sahası ve çevresi Teknik alt yapı GÜVENSİZ HALLER

3.İşin organize edilme biçiminden kaynaklanan riskler Çalışma süreleri ve zamanı İşin akış hızı

4.İşletme sisteminden kaynaklanan riskler Politika eksikliği Planlama eksikliği Uygulama ve çalıştırma eksikliği Kontrol ve düzeltici faaliyet eksikliği

İSG alanındaki 3 temel görev Tehlikeleri tanımlamak, Her tehlike için riskin boyutunu tahmin etmek ve saptamak, Riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek ve riski kontrol altında tutmaktır.

“Mükemmel güvenlik, mükemmel insanda olduğu gibi ancak cennette olanaklı olabilir; dünya üzerinde buna ulaşabilme şansına sahip değiliz. Bu nedenle, kabul edilebilir düzeyde riski içeren güvenliği hedeflemek durumundayız.” Prof. Richard Goss

Risk Kaza sıklığı/olasılığı Sonucun şiddeti Faaliyet Tehlike Kaza Kaza sıklığı/olasılığı Sonucun şiddeti Risk = { Sıklık/olasılık , Şiddet } Riski nasıl yönetebiliriz ?

Risk ve karar verme Algılarımız kararlarımızı etkiliyor. İşin doğasında bulunan tehlikelerin, meydana gelebilecek istenmedik olayların, bunların sonuçlarının ve olasılığının yeterli biçimde anlaşılması sayesinde Algıların daha dengeli olması ve buna bağlı olarak, Söz konusu faaliyetin risklerini yönetirken daha iyi kararlar alınması mümkün olabilecektir.

Temel zorluk Risk çoğu insan tarafından kendi kişisel deneyimleri ile ifade edilir… «…yaşadıklarıma baktığımda, hakkında konuşmaya değer bir kaza yaşamadım. Bunca yıldır denizlerde gezerken sadece bir kez başı dertte olan bir gemiye şahit oldum…Ne bir gemi kazası gördüm, ne bir kaza yaptım, ne de sonucu bir afetle sonuçlanabilecek bir zorluk yaşadım.» Kaptan Edward J.Smith 1907, New York Press’te yayımlanan röportaj 15 Nisan 1913, 1500’den fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan kaza

Nedenler ve kontroller (Koruma katmanları) Riskin tanımı- Nedenler ve kontroller (Koruma katmanları) Risk Koruma Katmanları (Hazırlıklı olma, Zarar azaltma, Müdahale, Koruma Katmanları (Önleme) İstenmedik Olay Sonuç etkiler Var olan Tehlikeler Olayın Olma Olasılığı Sonuç Etkilerin Olasılığı Nedenler Olasılık, koruma katmanlarının miktarına ve kalitesine bağlıdır. Yönetmelik ve standartlar, korumanın, ilk önleme katmanlarından biridir.

Temel felsefe Risk kontrolüne domino yaklaşımı Kaza oluşumu, buzdağı örneğindeki senaryoyu temsil eder Tüm senaryoya odaklanma  Erken müdahale (Önleyici yaklaşım)  Kaza olasılığı/sıklığı ve sonucun etkilerini azaltmak

Risk yönetimi Tehlikelerin analiz edilmesi, riskin ortadan kaldırılması veya kabul edilebilir düzeye indirgenmesi için atılan adımların bütünü. Öz güvenlik (inherint safety): Güvenlik prensiplerinin fiziksel yapıların tasarımı ve yapımında, insanların düşünme ve çalışma biçimlerinde geçerli kılınması.

Azaltma, elimine etme, kontrol altında tutma Risk yönetimi RİSK DEĞERLENDİRMESİ Analiz + Yargılama + RİSK KONTROLÜ Azaltma, elimine etme, kontrol altında tutma

Risk değerlendirmesinde AB perspektifi Reaktif yaklaşım yerine önleyici yaklaşımı temel alır. Özellikle KOBİ’ler için bir fırsattır. Risk değerlendirmesi iyi bir yönetim yaklaşımının bir parçasıdır. Entegre risk değerlendirmesi, işyerlerinin değişen ihtiyaçlarını ve değişen iş görme biçimlerindeki gereksinimleri dikkate alır. Risk değerlendirmesi risk yönetimi sürecinin başlangıcıdır. Sistematik İSG yönetiminin ilk adımıdır.

En üst düzey risk yönetimini uygula Olasılık En üst düzey risk yönetimini uygula Riskleri izle ve yönet Riskleri kabul et Etki

Sürekli İyileştirme İçin Risk Yönetimi Prosesi 1.Başlangıç:Yönetilecek faaliyeti (yeni veya var olan) belirleyin, ilgili kişi ve kuruluşları / riskten etkilenebilecekleri belirleyin Öğrenme döngüsü 2.Sistem/Kapsam Tanımlama: Sistem kontrolleri ve sınırlarıyla tanımlayın, ilgili kişi ve kuruluşların (paydaş) ihtiyaçlarını anlayın Sürekli İyileştirme Döngüsü 7.İlgili kişi ve Kuruluşların (Paydaşların) Katılımı Riskleri görüşün Kararlarda ihtiyaçlarını/ risklerini/ masraflarını/ kazançlarını göz önünde bulundurun 4.Risk Kontrolü: Kontroller ekleyin/değiştirin (Yeni programlar/ iş prosesinin tekrar dizaynı/ eğitim, kaynak tahsisi, öncelik ayarlamaları) 6.Öğrenme: Diğer ilgili kişi ve kuruluşları ekleyin, kapsamı genişletin, belirsizliği azaltmak için detayları artırın 3.Risk Değerlendirme 3a.Risk Analizi (Nicel veya Nitel) Tehlikelerin belirlenmesi Sonuç Analizi Olasılık Analizi Risk Hesabı/Sıralama Derecelendirme 3b.Risk Kabul Edilebilirlik Yargılaması: Riski düşürmeye ihtiyacınız var mı? Karar verememe Daha fazla bilgi İhtiyacı Evet Hayır Kalite Yönetimi Döngüsü 5a.Var olan aktiviteye devam et veya yeni aktivite/ yeni kontrolleri planla ve gerçekleştir 5b.Kontrol edilen riskleri gözlem altında tut/yürütmeyi ve performansı denetle

Risk yönetim prosesi Önleme kültürü çerçevesinde oluşturulan hedef odaklı risk yönetim prosesi sayesinde; Mevzuata tam uygunluk sağlanması, İş sağlığı ve güvenliğindeki sorumluluk ve görevlerin tam olarak belirlenmesi, İş sağlığı ve güvenliği alanında katılımın artması, Sağlık ve güvenlik alanında sürekli gelişim sağlanması mümkün olabilecektir.

Bütün bunlar neden önemli? Yetersiz İSG koşulları İnsani boyut İşyeri boyutu Kayıp işgünü Görünür/görünmez maliyet Toplumsal boyut Önleyici yaklaşım, zararların azaltılmasından daha büyük fayda sağlar: İşyeri performansının iyileştirilmesinde yardımcı unsurdur.

İSG alanındaki dünyadaki son gelişmeler Bilgi paylaşımında yeni yaklaşım Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi İşyerinde sağlığın teşviki/geliştirilmesi Ulusal düzeyde önleyici sağlık ve güvenlik kültürünün teşvik edilmesi Kaynak: Emerging risks and new patterns of prevention in a changing world of work, ILO, 2010

Zihniyetleri değiştirmek…

MESS İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOMİSYONU 1 Nisan 2011 İyi uygulama örnekleri değerlendirildi.

Çalışanları bilgilendirmek…

Çalışanları bilgilendirmek… Yaşanmış kazalardan ders çıkarmak… İş güvenliği kartı…

Yönetici ve uygulayıcıları bilgilendirmek…

Tehlike Değerlendirmesi (Risk Değerlendirmesi) Serisi Metal İşleme Demir, Sac ve Metal Eşya İmalatı Haddehaneler Taşıt Kullanımı Yüzey Kaplama Galvaniz İdare, Ofisler (Ekranlı Araçlarla Çalışma) Makine İmalatı Depolama, Nakliye, Taşıma Tehlikelerle İlgili Bilgilendirme

Tehlike Değerlendirmesi (Risk Değerlendirmesi) Serisi Uygulama örnekleri Örnek formlar İşletme bütünü kapsayan sistemli bir çalışma Konular bazında kontrol listeleri İş güvenliğinde öncü Almanya uygulamaları

ZORUNLU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ 1. Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri 2. Risk Değerlendirmesi Eğitimi 3. Acil Durum Eğitimi 4. Yangın Güvenliği Eğitimi 5. İSG Kurul Üyeleri Eğitimi 6. Ergonomi Eğitimi 7. 5S Sistemi Eğitimi

TÜRKİYE METAL SANAYİCİLERİ Sağlıklı ve kazasız günler dileriz... SENDİKASI Sağlıklı ve kazasız günler dileriz...