Rasyonel Beklentiler: Para Politikası Bölüm 28 Rasyonel Beklentiler: Para Politikası

Yeni Klasikler 1970-1980→ Lucas- Sargent , aktivist politikaların başarısızlığını açıklamak için rasyonel beklentiler teorisini kullandılar. Lucas Eleştirisi: Lucas geleneksel ekonometrik modeller politika değişikliklerinin değerlendirilmesinde kullanılamaz. Beklentiler değişir, dolaysıyla değişkenler arasındaki ilişkilerde değişir. Örnek: Uzun vadeli faizler kısa vadeli faizlerin ortalaması ile doğrudan ilişkilidir. Kısa vadeli faiz oranlarındaki geçici olduğuna inanılan artışlar uzun vadeli faiz oranlarını etkilemez. Ama piyasada MB’nın kısa vadeli faizleri kalıcı olarak arttırdığı dolayısıyla ileride kısa vadeli faizlerin düşmeyeceği şeklinde bir beklenti oluşursa uzun vadeli faizler de artar.

Yeni Klasik Ekonomik Model Varsayımlar: 1. Rasyonel Beklentiler 2. Ücret ve fiyatlar beklenen fiyat düzeyi değişiklikleri karşısında esnektir. Çıkarımlar: 1. Politika Etkinsizliği Önerisi: Beklenen politikalar toplam hasıla üzerinde etkili olamaz. İşçiler genel fiyat düzeyinde artış beklemeleri durumunda reel ücretlerin düşmesine engel olur. Konjonktür açısından beklenmeyen politika önemlidir. 2. Beklenmeyen Genişlemeci Politikanın Sonuçları: MB beklenmedik şekilde para arzını arttırarak toplam hasılayı arttırabilir. 3. Müdahaleci politikaların genel olarak hasıla üzerine etkili olmadığına inandıkları için müdahaleci olmayan politikaları savunurlar.

Yeni Klasik Modelde Beklenmeyen Genişlemeci Politikanın Sonuçları LRAS 1. M , AD →AD2 2. M  beklenmediği için, fiyatlarda artış beklenmemektedir, AS AS1’de kalır. 3. Denge noktası: 2' 4. Y , P 

Yeni Klasik Modelde Beklenen Genişlemeci Politikanın Sonuçları LRAS 1. M , AD → AD2 2. M  beklenmektedir, beklenen fiyat seviyesi P2’ye yükselir, ücret talebi artar AS→AS2 3. Denge noktası 2: Y sabit, P .

Yeni Klasik Modelde Beklenenden Daha Az Genişlemeci Bir Politikanın Sonuçları AD1’den AD2’ye kadar para arzının genişletileceği düşünülmektedir. Dolayısıyla ücret talebi P1-P2 kadar artar. AS1-AS2. Ne var ki, parasal genişleme AD1- AD2' seviyesinde gerçekleşir. Reel ücretler arttığı için ekonomi daralır.

Yeni Keynezyen Model Varsayımlar: 1. Rasyonel Beklentiler 2. Tam esnek ücret-fiyat yaklaşımını reddederler,nedenleri: -Toplu sözleşme - Firmalar işçi ücretlerini değiştirmekte isteksizdir (düşük ücret-düşük performans) - Satılan mallarda uzun vadeli sözleşmeler yapılırken ücretlerde artış karı azaltır. - Satın alımlarda yapılan sabit fiyatlı sözleşmeler fiyat yapışkanlığı. Beklenen fiyatlardaki artış aynı oranda ücret ve fiyatlara yansımaz. Çıkarımlar: 1. Beklenmeyen genişlemeci politikanın etkisi Yeni Klasiklerdeki ile aynı ve beklenen politikalara göre daha etkindir. 2. Yeni Klasiklerin aksine beklenen politikalar hasıla üzerinde etkilidir 3. Müdahaleci politikaların etkinliğini kabul eder, ama beklentiler müdahalelerin etkinlik seviyesi açısından önem taşır.

Yeni Keynezyen Modelde Genişlemeci Politikanın Sonuçları M , AD →AD2 a) M  beklenmemektedir, AS AS1 olarak kalır.. Denge: 1→U, Y  P  b) M  beklenmektedir, AS sola kayar →ASA (ama ücret ve fiyat yapışkanlığı nedeniyle ücret ve fiyatların tam esnek olduğu Yeni Klasik Modeldekinden (AS2) daha az. Denge: 1→ A, Y beklenmeyen politikaya göre daha az artar, YA<YU. P ise daha fazla artar, PA>PU. Yeni Keynezyenlere göre beklenen genişlemeci politikalarla dahi istihdamı arttırmak mümkündür. Rasyonel beklentiler geçerlidir. Fiyat beklentileri yükselmesine rağmen yapışkanlık nedeniyle kısa vadede aynı miktarda cari fiyatlara yansımamaktadır.

Üç Modelde Genişlemeci Politikalar M , AD →AD2 a) Geleneksel (Keynezyen) model M  beklense de beklenmese de AS AS1’de sabit. Denge: 1‘. Y  P . Müdahaleci (aktivist) politika etkili. b) Yeni Klasik Model M  beklenmediğinde: AS AS1’de sabit. Denge: 1‘. Y  P . Müdahale etkili. M  beklendiğinde, AS →AS2 Denge: 2, Y sabit, P (beklenmeyene göre) daha fazla . Müdahale etkisiz, sadece enflasyon yaratır. c) Yeni Keynezyen Model M  beklenmediğinde: AS AS1’de sabit. Denge: 1‘. Y  P . Müdahale etkili. M  beklendiğinde: AS →AS2‘ Denge: 2‘. (Beklenmeyene göre) Y daha az , P daha fazla . Müdahale kısmen etkili ama daha fazla enflasyon daha az istihdam yaratır.

Üç Modelde Anti-Enflasyonist Politikalar AD her yıl %10 sağa kaymaktadır AD1→ AD2 →  beklentisi ile sürekli AS1 →AS2, Denge:1→ 2 Anti- politika AD’yi AD1’de sabitler. Ya AS? a) Geleneksel (Keynezyen) model Beklentiler politika değişikliğine uyum sağlamaz. Anti- politika beklense de beklenmese de alışıldığı üzere AS→ AS2 Denge:2', Y ,  . Politika kısmen etkili ama maliyetlidir (Y ). b) Yeni Klasik Model Anti- politika beklenmediğinde: AS → AS2; Denge: 2'. Y ,  . Aynı geleneksel modelde olduğu gibi politika kısmen etkili ama maliyetlidir Beklendiğinde : AS AS1’de kalır. Y değişmez,   sıfır olur. Politika tam etkili ve maliyetsizdir. Beklentinin oluşması (kredibilite önemli) c) Yeni Keynezyen Model Beklenmediğinde: AS → AS2; Denge:1→2‘, Y ,  , diğerlerinde olduğu gibi politika kısmen etkili ama maliyetlidir Beklendiğinde : AS → AS2''; Denge: 1→2'', Y beklenmediği duruma oranla daha az ,  ise daha fazla  (kredibilite önemli). Yeni klasiklere göre ise ücret- fiyat yapışkanlığı nedeniyle daha az etkili ve daha maliyetli (üretim doğal seviyenin altına düşer).

Özet: Üç Model

Kredibilite ve Reagan Dönemi Bütçe Açıkları Enflasyonla mücadelede kredibilite önemli: Osmanlı→ kaime enflasyonu . Reagan dönemi bütçe açıkları Fed’in anti- politikaları ile birleşince 1981–82 resesyonunu şiddetlendirmiştir. 1. Anti- politika AD’yi AD1’de sabitledi. 2. Bütçe açıkları yüzünden Fed’in anti- politikasının kredibilitesi düşük kaldı, dolayısıyla AS →AS2 3. Kredibilite düşük olunca denge 2' noktasında belirlendi Y azaldı.