Mantık 3 Prof. Dr. Şadi Eren

Sokrat, peygamber olabilir mi?

Cins Nev (tür) Fasl (ayrım) Hassa Araz

Cins – (hayvan) Nev – (insan) Fasl – (konuşmak) Hassa – (gülmek) Araz – (hastalık)

Cevher ve araz Cevher, bir şeyin özü Araz, fertlerde geçici olarak bulunan özellik

Mutlak ve izafi Varlığı için bir başka nesneye ihtiyaç duymayan kavramlar mutlak, duyanlar ise izafidir. Dede Baba Oğul

Tarif (Kavl-i şarih) Objeyi aynı cinsen olanlarla bir araya getirmek veya onu farklı olduğu şeylerden ayırarak yapılır. Analiz: Çözümleme, tahlil Sentez: Çeşitli ögeleri bir araya getirme, bir bütün içinde birleştirme. Analiz efradını cami, sentez ağyarını mani olmalıdır.

Lafzi tarif: Beşer kelimesini «insan» ile karşılamak gibi. Hakiki tarif: Önceden zihinde olmayıp yeni bir bilgi veren. Mantık, bununla meşgul olur.

Had ve resim ile tarif Eğer tarif yalnız özden yapılırsa hadd, yalnız arazdan veya öz ile arazdan yapılırsa resm’dir. Hadd-i tam - İnsan konuşan canlıdır. Hadd-i nakıs - İnsan konuşan cisimdir. Resm-i tam - İnsan gülücü bir canlıdır. Resm-i nakıs - İnsan gülücü bir cisimdir.

Kısır döngü -Öğretmenleriniz daha iyi yetiştirip göndersinler fasid daire olmamalıdır. Tarifde Şeriat nedir? Dindir. Peki din nedir? Şeriattir. -Öğretmenleriniz daha iyi yetiştirip göndersinler -Sizin yetiştirdikleriniz öğretmen oluyor.

Tarif ne çok uzun olmalı, ne de çok kısa…

Bazı şeyler tarif edilemez Zaman Aşk

Bölme, bir bütünün bölümlere ayrılması Ya küllün cüzlere taksimiyle olur. Suyun, oksijen ve hidrojenden meydana gelmesi gibi. Veya küllinin cüzilere taksimiyle olur. Çizginin doğru çizgi ve eğri çizgi olarak ikiye ayrılması gibi.

Sebr ve taksim Olası seçenekleri belirleyip sonra da eleyerek bire indirme “Âlem ya hâdis veya kadîmdir; kadîm olmadığı ispat edildiğinde zorunlu olarak hâdis olduğu anlaşılır.”

Bediüzzamana göre mevcudun var oluşunu açıklayan yolların tahlili 1. Sebepler Meydana Getirdi 2. Kendi Kendine Oldu 3. Tabiat Yaptı 4. Allah Yarattı

Kur’an ya Allah kelamıdır veya değildir Kur’an ya Allah kelamıdır veya değildir. Allah kelamı değilse, -haşa- bir insanın uydurmasıdır.

Sun’i: Manavın sebzeleri dizmesi gibi. Tasnif Sun’i: Manavın sebzeleri dizmesi gibi. Tabii: Hayvanları «sürüngen, iki ayaklı, dört ayaklı» gibi karakterlerine göre sınıflandırma gibi.

Mantıka olan ihtiyaç bedihidir Mantıka olan ihtiyaç bedihidir. «İhtiyaç yok» diyen de mantık kullanarak isbat etmek zorundadır. Mantıka olan ihtiyaç