Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi İkiz kuzu hastalığı, Gebelik Ketozisi Gebeliğin geç dönemindeki koyunları etkiler, yemi reddetme, nörolojik semptomlar, rekumbens ve ölümle seyreder Yaşlı koyunlarda ve çoğıl gebelerde gözlenir Epidemiyoloji ve Patogenez: Primer predispozisyon faktörü gebeliğin geç döneminde yetersiz beslenmedir 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi Zayıf VKS≤2.0 veya aşırı kilolu VKS≥4.0 ve >1 fetus risk grubu Sekonder etkenler; kötü hava, transport, kırkım, ilaç uygulaması, eş zamanlı hastalıklar (ayak çürüğü, pneumoni) Primer gebelik toksemisi (zayıf ve beslenemeyen koyunlar) Estate kotosis (yağlı koyunlar) Sekonder gebelik toksemisi (Eş zamanlı hastalık) 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi Yemliğe gitmez, özellikle tane yemde Sürüden izole durur Donuk bakar, depresedir Diş gıcırdatma Opistotonus Tremorlar Hastalık progresiftir Körlük Ataksi Başın bir yara dayanması Ölüm 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi Postmortem Lezyonlar: Değişik derecelerde karaciğer yağlanması, dekompoze çoğul yavru, Zayif koyunlarda açlık bulguları (börek ve kalp yağının seröz atrofisi). Aköz sıvısı veya serebrospinal sıvıda BHB sırasıyla >2,5 ve 0,5 mmol/l Laboratuvar bulguları: Hipoglisemi (<2 mmol/l) hipoglisemi tüm hayvanlarda gözlenmez., idrar keton artışı, BHB seviyelerinin artması (normal=<0,8 mmol/l; subklinik ketozis=>0,8 mmol/l; klinik hastalık >3,0 mmol/l). 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi Tedavi: başarı oranı düşük. Koyun komatöz haldeyse amaç sürüyü korumak olmalıdır. Tedavinin amacı; ketoasidoz ve hipoglisemiyi engellemek olmalı Tedaviye başlamadan önce yavruların canlılığı kontrol edilmelidir. Yavrular canlı ve gebeliğin son 3-4 gününde ise sezaryen operasyonu. Yavrular ölüyse veya canlı fakat sezaryen sonrası yaşama şansı yoksa (prematüre) doğumun uyarılması (10-20 mg dekzametazon IM, IV) Prolifaktik antibiyotik (prokain penisilin G 20.000 IU/kg) 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi Ketoasidozisn düzeltilmesi sodyum bikarbonat IV ve sonrasında dengeli elektrolit solüsyonu Hipoglisemi için 60-100 ml IV %50 dekstroz ve sonrasında %5 dekstroz ve dengeli elektrolit solüsyonu Düşük yoğunlukta dekstroz solüsyonlarının uzun sürede verilmesi daha faydalı ancak saha koşullarında pratik değil. İnsülin 20-40 IU IM koyunlarda gün aşırı verilmesi önerilir Serum biyokimyasına bakılmaksızın 50 ml Ca boroglukonat güvenle verilebilir Erken dönemde propilen glikol, 60 ml BID, 3 gün) Stres faktörlerinin ortadan kaldırılması 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyunlarda Gebelik Toksemisi Metabolizma Hastalıkları Koyunlarda Gebelik Toksemisi Korunma: Sürüdeki risk durumu bazı hayvanların kan BHB seviyeleri için örneklenmesi ile ortaya konulabilir. Genellikle 10- 20 hayvan (sürünün %3-20’si) Gebeliğin son 6 haftasında VKS <2,5 olmamalı Rasyona bu dönemde tane yem (ülkemizde arpa-buğday gibi tane yemler katılır) Ayrı beslenme grupları oluşturulmalı (Rutin uygulama olmalı) USG yavru sayısı belirlenip, gruplandırma yapılabilir Aşırı yağlı koyunlar, hobi sürüleri İonoforlar, Monensin 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Metabolizma Hastalıkları Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Parturient Paresis, Süt Humması Akut hipokalsemi, hiperekzibilite ve kas tremorlarını takiben paresis, depresyon, rekumbens, coma ve ölümle karakterizedir. İneklerden farklı olarak, doğumdan önce ve sonra şekillenebilir. Etiyoloji: Ca ihtiyacının karşılanamamasına bağlı gelişir Çoklu yavrusu olan ve/veya yüksek süt verimli koyunlar etkilenir Prepartum 6 postpartum 10 hafta arasında herhangi bir zamanda Fötal kemik gelişimine bağlı en çok prepartum 1-3. haftalarda Ca eksikliği olduğunda mobilizasyonun başlaması 24-72 saat alır 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Metabolizma Hastalıkları Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Klinik belirtiler ve tanı: Tipik olarak gebeliğin geç döneminde sürüde birden fazla hayvan etkilenir Genellikle insidans <%5 ama bazı sürülerde > %30 Yem değişikliği, havanın ani değişimleri, kırkım, transport gibi stresler sonucu gelişen açlığı takiben 24 saat içinde hızlı gelişir. Sallantılı yürüyüş, kas kasılmaları, konstipasyon, rumen hipomotilitesi, kalp atım sayısının artması, regurgitasyon, rekumbens ve ölüm görülür. Klinik belirtiler, toraksın oskültasyonu önemli tanı yöntemi Ayırıcı tanı gebelik toksemisi IV kalsiyuma yanıt ile ayrılır. (İki bozukluk birlikte de seyredebilir) 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Metabolizma Hastalıkları Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Metabolizma Hastalıkları Koyun ve Keçilerde Hipokalsemi Tedavi ve Korunma: Hızla tedaviye başlanmalıdır IV kalsiyum boroglukanat (%23 solüsyon 50-150 ml) Oral Ca jelleri, SC Ca solusyonları Ca solusyonlarının 1 L Dekstroz içinde verilmesi faydalı olur. İneklerdeki gibi katyonlardan zengin yemlerin verilmemesi (Yonca) Gebeliğin son döneminde stresin azaltılması (transport, kırkım, aşırı parazit yükü vb) 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA