Koyun ve Keçilerde Abortus Sorunu Doç. Dr. Halit KANCA Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Küçük ruminantlarda yavru atmalar sürü fertilitesinin düşmesi ile önemli ekonomik kayba neden olmaktadır. yavruların kaybedilmesi, izleyen dönemde infertiliteye sebep olmaları, etkenlerin bir kısmının zoonoz nitelikte olmaları enfeksiyöz abortusların çoğunlukla annenin sağlığını da olumsuz etkilemesi söz konusudur. 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Fötusun ˂ 135 günlük yaşta atılmasıdır Fötusun ˂ 135 günlük yaşta atılmasıdır. ˂ % 5 kabul edilebilir ˂ % 2 mükemmel ˃ % 5 endemik hastalık varlığını düşündürür 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Çoğu enfeksiyöz karakterde olduğundan erken kontrol ve tanı "abort fırtınalarının" engellenmesi için çok önemlidir. Genel kural, kuzulama mevsiminde ilk 10 abortun detaylıca incelenmesidir. Daha sonra abortların %10'u detaylı incelenmelidir. Sorulacak sorular önemlidir; • Ölü doğumlar genellikle abortla karıştırılır. • Gebelik dönemi, hayvanların yaş grubu • Hayvanların yavru sayıları • Yeni hayvan girişi • Beslenme, aşılama, ilaçlama kayıtları • Analarda anormalikler var mı? 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Camphylobacter jejuni USA predominant koyun abort etkeni halini almıştır. Koyun ve keçilerde gastrointestinal sistem ve safra kesesinde resident halde kalır. Köpek, yabani kuşlar, tavuklarda da kalıcıdır. Leş yiyen kuşlar bulaşmada önemlidir. Zoonoz; diyare, abort, septisemi, artritis, Guillain Borre sendromunda rol oynar. Klasik olarak ≥ %25 abort ve sonrasında azalma karakteri gösterir. Klinik görünüm; orta şiddette plasentitis, kotiledonlarda ödem ve hiperemi vardır. Fötus enfekte olduktan, öldükten 3 gün sonra atılır. Karaciğer nekrozları görülür. Fötus canlı da doğabilir, genelde gebeliğin son döneminde etkilenir. İnkubasyon 8-60 gün genelde 14- 21 gün ise kısa inkubasyon, daha önce abort yapanlardan kapar. Abort salgınında antimikrobiyal kullanımı önerilir. tilmikosin, florfenikol, enrofloksasin ve tilasine (ancak %97) duyarlı 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Camphylobacter fetus sups fetus Genelde siklik abortlar 4-6 yılda bir gözlenir ancak aradaki yıllarda az sayıda abort gözlenebilir. Fazla sayıda hayvan etkilenir.Yani bağışıklık hastalıktan sonra artar peak yapar, yavaş yavaş düşer.Klinik görünüm camphylobacter jejuniden ayrılamaz.Farklı serotipler vardır.Aşı soyu izole edilenle uyumlu olması önemlidir.Korunma aşılama ile olur. 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Çoğu enfeksiyöz karakterde olduğundan erken kontrol ve tanı "abort fırtınalarının" engellenmesi için çok önemlidir. Genel kural, kuzulama mevsiminde ilk 10 abortun detaylıca incelenmesidir. Daha sonra abortların %10'u detaylı incelenmelidir. Sorulacak sorular önemlidir; • Ölü doğumlar genellikle abortla karıştırılır. • Gebelik dönemi, hayvanların yaş grubu • Hayvanların yavru sayıları • Yeni hayvan girişi • Beslenme, aşılama, ilaçlama kayıtları • Analarda anormalikler var mı? 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Küçük ruminantlarda yavru atmalar sürü fertilitesinin düşmesi ile önemli ekonomik kayba neden olmaktadır. yavruların kaybedilmesi, izleyen dönemde infertiliteye sebep olmaları, etkenlerin bir kısmının zoonoz nitelikte olmaları enfeksiyöz abortusların çoğunlukla annenin sağlığını da olumsuz etkilemesi söz konusudur. 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

Ulusal Brusella Eradikasyon Programı Sığırlarda 10 yıl, koyun ve keçilerde 6 yıl sürdürülecek "Brusellanın Konjuktival Aşı İle Kontrol ve Eradikasyonu Projesi 01/01/2012 tarihinden itibaren başlatılmıştır. Hedef: Proje ile sığır, koyun ve keçilerde Brusella sürü prevalansı öncelikle % 1 in altına çekilmesi, sonra test ve kesim metodu uygulanarak hastalığın eradikasyonu sağlanmasıdır 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA

TEMEL KONTROL STRATEJİSİ AŞILAMA Hastalığın yaygınlığının tespiti amacıyla 1998 yılında yapılan çalışmada Brusella fert prevalansı, sığırlarda % 1,43, koyunlarda ise % 1,97, sürü prevalansı ise sığırlarda % 11,4, koyunlarda % 15 olarak tespit edilmiştir. Tamamlanan bir önceki "Ulusal Brusella Kontrol ve Eradikasyon Projesi" sonrasında hastalığın sığır ve koyunlarda yaygınlığının tespiti amacıyla 2011 yılında yapılan çalışmanın ilk değerlendirmelerine göre sığırlarda Brusella sürü prevalansı %7,8 (fert prevalansı %2,7) ve koyunlarda Brusella sürü Brusella sürü prevalansı %22,5 (fert prevalansı %3,4) olarak tespit edilmiştir.

TEMEL KONTROL STRATEJİSİ AŞILAMA B.melitensis Rev.l konjuktival aşısı, 2012 yılında, genç Rev-1 subcutan aşı ile aşılanmış olanlar hariç, tüm dişi koyun ve keçiler ile damızlık erkek koyun ve keçilere uygulanmaya başlanmıştır. Yeterli bağışıklığın oluşması için her hayvanın hayatı boyunca bir kez aşılanması yeterlidir. Aşının uygulandığı ikinci yıl sadece 3-6 aylık yaşlardaki dişi kuzu ve oğlaklar ile bir önceki seneden aşılanmamış olarak kalan ergin dişi hayvanlar ile damızlık erkek hayvanlar aşılanmıştır.

TEMEL KONTROL STRATEJİSİ AŞILAMA 1 doz aşı (50µl) için Brucella abortus S19 5 – 10 X109 mikroorganizma (CFU) 1 doz aşı (40µl) için Brucella melitensis Rev.1 0.5 – 2 X109 mikroorganizma (CFU)

TEMEL KONTROL STRATEJİSİ AŞILAMA Kontraendikasyonlar: Gebe hayvanlarda uygulandığında bazen aşı suşu infeksiyonuna bağlı abortlar görülebilir ve etkenin süt ve vajinal akıntılar ile saçımı söz konusu olabilir. Bu nedenle gebe hayvanların aşılanmaması tavsiye olunur. Ancak bu yan etkiler çiftleşmeden en az iki ay önce, laktasyonda ve gebeliğin son ayında yapılan aşılamalar ile minimize edilebilir.

Metabolizma Hastalıkları Doç. Dr. Halit KANCA Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı 04.12.2013 Doç.Dr.Halit KANCA