YER FOTOGRAMETRİSİ (2014) Doç. Dr. Eminnur Ayhan

Tanım Genel; “Fotogrametri; Fotoğrafik görüntülerin ve yayılan elektromanyetik enerji şekillerinin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri sonucu fiziksel cisimler ve çevre hakkında güvenilir bilgileri ortaya koyan bir bilim dalıdır” şeklinde ifade edilebilir. Bir başka anlatımla Fotogrametri; iki veya üç boyutlu cisimlerin fotoğraflar üzerinden ölçülmesi ve değerlendirilmesidir. Gelişen teknolojiye paralel olarak bugün artık fotoğraf yerine video veya CCD kameralarla veya tarayıcılarla elektronik olarak disk veya tapelere kaydedilmiş görüntüler kullanılabilmektedir.

Fotogrametri, Fotoğraf çekme noktasının konumuna göre; 1) Hava Fotogrametrisi, 2) Yer-Yersel Fotogrametri, olmak üzere ikiye ayrılır. Uygulama alanına göre bir sınıflama yapılacak olursa; 1) Fotogrametrinin topoğrafik olmayan uygulamaları, 2) Fotogrametrinin topoğrafik uygulamaları

Topoğrafik olmayan Fotogrametri kendi içerisinde, 1)Yakın Resim Fotogrametrisi a) Mimarlık Fotogrametrisi b) Biostereometri c) Endüstri Fotogrametrisi 2)Farklı Ortamlar Fotogrametrisi 3)Röntgen Fotogrametrisi alt başlıklarında sınıflandırılmıştır.

Yersel Fotogrametride yer yüzeyindeki sabit durak noktalarından çekilen ölçü resimleri kullanılır. Yersel Fotogrametri de durak noktasının uzay koordinatları ile çekim ekseninin doğrultusu bilinen jeodezik yöntemler ile istenilen doğrulukta belirtilebilir. Yersel Fotogrametride yeryüzü resim ölçmesi o anda ki durak noktasının görüş alanı ile kısıtlanmıştır.

Yakın Resim Fotogrametrisi Özellikle kısa mesafeli resim çekimlerini içeren uygulamaların dahil edildiği “Yakın Resim Fotogrametrisi” genel olarak topoğrafik olmayan uygulamaları kapsamaktadır.

Yakın Resim Fotogrametrisinin aşağıdaki özellikleri bulunmaktadır Yakın Resim Fotogrametrisinin aşağıdaki özellikleri bulunmaktadır. •Çalışma alanı, yaklaşık 100 m ile birkaç santimetre arasındadır. •Netleştirme donanımı bulunan metrik kameralar, yarı metrik kameralar ve amatör resim çekme makineleri kullanılmaktadır. •Bir cismin ikiden fazla resimde izdüşümü olabilir. •Resim çekme eksenleri dönük olabilir. •Ölçek değişken olup çoğu kez büyük ölçekli resimler ile çalışılabilir.

TARİHSEL GELİŞİMİYLE FOTOGRAMETRİ Fotogrametri bilimi tarihsel açıdan incelendiğinde dört ana başlık altında toplanmaktadır. -Plançete Fotogrametrisi -Analog Fotogrametri -Analitik Fotogrametri -Dijital Fotogrametri

Fotogrametrinin tarihsel gelişimi

Plançete Fotogrametrisi Yersel fotogrametride kullanım alanı bulmuştur. Kamera ile teodolitlerin birleştiği foto-teodolitler kullanılmıştır. Analog Fotogrametri Analog kameralarla çekilen fotoğraf çiftlerinin optik mekanik aletlerle yöneltilerek stereo-modelin oluşturulmasını, değerlendirilmesini ve bu aletlere bağ1anmış çizim masaları kullanılarak istenilen ölçekte çizim üretilmesini kapsar. Analog fotogrametride çizgisel ürün ile tek tek arazi noktalarının koordinatları elde edilebilir.

Analitik Fotogrametri Analitik fotogrametride de veri olarak analog resimler kullanılmaktadır. Optik mekanik aletler bilgisayarlarla desteklenmiş ve bu şekilde fotogrametnik hesap başlamıştır. Ayrıca ürün bilgisayarlarda elde edildiğinden, bu ürünlerin bilgisayar destekli tasarım (CAD) sistemlerine aktarılması ve görsel efektler eklenmesi mümkün olmuştur.

Dijital Fotogrametri Dijital fotogrametride, analog ve analitik fotogrametride üzerine görüntü aktarılan film veya emülsiyonlu kağıtlar yerine, elektronik aletler yardımı ile dijital bir ortamda saklanan görüntüler kullanılır. Bunun sonucu olarak dijital fotogrametride görüntü optik olarak değil dijital olarak işlenir. Elektronik araçlarla kaydedilen görüntü daha sonra insan gözü ve algılamasını taklit eden bilgisayar teknikleriyle devam eder. Bu yönteme Computer vision(bilgisayar görüşü), Image Understanding(görüntü anlama), Pattern Recognition(örnek tanıma), softcopy Photogrammetry veya Dijital(sayısal) Photogrammetry gibi isimler de verilmektedir. Dijital görüntüler, normal kameralardan alınmış film veya cam üzerine basılmış resimlerin yüksek ayırma gücüne sahip tarayıcılar yardımı ile dijital bir ortamda depolanabileceği gibi dijital kameralar ile de doğrudan depolanabilir. Dijital fotogrametrinin en önemli özelliği verilerin dijital ortamda saklanması ve işlenmesidir.