GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ AD SOYAD : ismail hakki ozsoy ÖĞRENCİ NO : 101808018 DERSİN ADI : İNM-406 YALITIM TEKNİKLERİ ÖĞRETİM ÜYESİ : PROF. DR. H. YILMAZ ARUNTAŞ
YALITIM MALZEMESI DENINCE NE ANLAMALI INSANLARIN IHTIYACLARINI KARSILAMA AMACIYLA YAPILAN YAPILARIN CESITLI DIS ETKILERDEN KORUNMASINI SAGLAYAN MALZEMELERE YALITIM MALZEMESI DENIR.
TARIHCE Dünyada ilk yalıtım malzemesi patenti 19. yüzyılın başlarında alınmıştır. Yansıtıcı metal yüzeye sahip bu malzeme, günümüzün önemli sektörleri arasında yer alan yalıtım sektörünün başlangıcı demekti. Yalıtım sektörü ürün yelpazesine daha sonraları; 1910’lu yıllarda, levha ve rijit yalıtım ürünleri, 1920’li yıllarda elyaf yalıtım ürünleri, 1930’lu yıllarda cam lifi eklenmiştir.
İkinci dünya savaşı esnasında Amerikan ordularının nehirlerden kolay geçişini sağlamak üzere geliştirilen yüksek dirençli ekstrude polistiren (XPS), takip eden yıllarda önemli bir yalıtım malzemesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yine 1948 yılında Almanya’da ilk kez genleştirilmiş polistiren köpüğü üretilmiştir.
YALITIM MALZEME CESITLERI ISI YALITIM MALZEMELERI SES YALITIM MALZEMELERI SU YALITIM MALZEMELERI YANGIN YALITIM MALZEMELERI SISMIK YALITIM MALZEMELERI
YALITIM MALZEMELERI Taş Yünü Taş yünü, inorganik hammadde olan bazalt taşının 1350 °C - 1400 °C' de ergitilerek elyaf haline getirilmesi ile elde edilir.
Kullanım yeri ve amacına göre farklı boyut ve yoğunlukta, değişik kaplama malzemeleri ile şilte levha, boru ve dökme şeklinde üretilmektedir. Isı yalıtımı, ses yalıtımı, akustik düzenleme ve yangın yalıtım malzemesi olarak kullanılmaktadır. Kullanım sıcaklığı 750~1000 °C' dir. Sıcağa ve neme maruz kalması durumunda boyut değişikliği olmaz. Zamanla bozulmaz, çürümez, küf tutmaz, korozyon ve paslanma yapmaz. Böcek ve mikroorganizmalar tarafından tahrip edilemez.
Şilte halinde taş yünü: Taş yününün 750 – 1000 °C' lere kadar yanmazlık özelliği, bu malzemenin sanayide çok yüksek sıcaklıklarda kullanılmasını mümkün kılmaktadır Uygun boyda kesilen şilteler, yalıtım yapılacak yüzey üzerine sarılarak ek yerleri galvanizli tel ile taşıyıcı rabitz tel arasından geçirilerek dikilir
Kalınlık : 2-2,5-3-4-5-6-7-8-10 cm. Ebat : (40–60)x(120–270) cm. Levha halinde taş yünü: Her türlü duvar ve betonarme elemanının iç yüzeyinde, iç bölme duvarlarda, merdiven ve asansör boşluklarında, dış duvarların dıştan sıva altı uygulamalarında, dış duvarın içten yalıtım uygulamalarında, ahşap ve metal çatılarda, yapıların doğal zemine oturan döşemelerinde, giydirme cephe sistemlerinde; cam granit, mermer vb kaplamaların arkasında yangın güvenliği amacıyla kullanılmaktadır. Kalınlık : 2-2,5-3-4-5-6-7-8-10 cm. Ebat : (40–60)x(120–270) cm.
Boru şeklinde taş yünü: 10 - 250 °C' den yüksek sıcaklıktaki akışkanların taşındığı boruların yalıtımında, enerji tasarrufu ve yangın yalıtımı ile personelin korunması amaçlı olarak, proses ekipmanlarının ses ve titreşim yalıtımında kullanılır.
Dökme halde taş yünü: Kaya yünü şilte ve levha uygulamanın mümkün olmadığı yüksek sıcaklıktaki, şekilsiz yüzeylerin, çift cidarlı kapıların yalıtımında tıkma usulü uygulanan, bağlayıcısız ve formsuz kaya yünü elyafıdır. Uygulama yoğunluğunun sıkıştırmadan sonra 80 kg/m³ olması tavsiye edilir.
Diatomit Diatomit Madeni Türkiye Madenleri Arasında Zengin Bir İçeriğe Sahip olan Madenler Arasındadır. Diatomit Madeninin Zengin İçeriği: Diatomitin en önemli özellikleri diatome kavkısından aldığı yüksek gözeneklilik ile düşük özgül ağırlık ve beyazlıktır. Kuru halde özgül ağırlığı 0.15 – 0.40 g/cm3 arası değişir. Opal sertliği 4.5-6.0 arası olmakla birlikte, kayacın sertliği 1,5 dan fazla değildir. Genellikle gevşektir, elde un gibi dağılır. Renk beyaz, açık bej ve gri arası değişir. Organik materyal(gereç)ce zengin diatomitler; kahverengi, koyu yeşil hatta siyaha varabilir.
Diatomit, saf, kumlu, milli, killi, kireçli, marn(çok ince taneli kil minerallerinden ve kalsitin değişik oranlardaki karışımlarından oluşan tortul/kayaç)lı, tüflü tiplerde gelişebilir. Masif(ağır,çok fazla,bol) ola bilir veya lâmina(yaprak,levha,tabaka)lı tabakalanma da gös terebilir. Tane boyu dağılımı diatomelerin cinsine ve iriliğine, kavkıların tam veya kırık oluşuna, kil ve kum gibi katkıların varlığına ve oranına bağlı olarak değişir. Yüksek absorbsiyon(emilim) özelliği vardır. Ağırlığının 3 misline kadar su çekebilir. Isı iletkenliği düşüktür: 300°C de 0.08,800°C de 0.1Q,1200°C de ise 0.11 (kcal/mVC.h).
Erime noktası SK 8 ile 33 arası değişir Erime noktası SK 8 ile 33 arası değişir. Basınç direnci 3-18 kg/cm2 arasıdır. Kimyasal bileşim için bir standart verilemez. Genellikle % 70-90 arası SiO ile % 2 -10 AIOa ve % 1 – 8 Fe03. yine % 1 – 2 den az oranlarda TiO, CaO, MgO, Na.O, KsO ve POs kapsar. Nem kapsamı çeşitli değerlerde olabilir. Ateş kaybı organik madde, kil minerallerinin suyu, SOa ve CO ye göre değişir.
CAM YUNU FIZIKSEL OZELLIKLERI İnorganik ham madde olan silis kumunun 1200 – 1250 °C' de ergitilerek elyaf haline getirilmesiyle elde edilir. Kullanım yeri ve amacına göre farklı boyut ve yoğunlukta, değişik kaplama malzemeleri ile şilte, levha, boru ve dökme şeklinde üretilmektedir. Ancak dökme cam yünleri yalıtım işlerinde çok tercih edilen bir ürün değildir. Isı yalıtımı, ses yalıtımı ve akustik düzenleme malzemesi olarak kullanılmaktadır. Kullanım sıcaklığı -50~+250 °C' dir. Bağlayıcısız cam yünleri 500 °C' ye kadar kullanılabilmektedir.
Ayrıca -250~+450 °C aralığında kullanılan cam yünü ürünler de üretilmektedir. Sıcağa ve neme maruz kalması durumunda boyut değişikliği olmaz. Cam yünü, zamanla bozulmaz, çürümez, küf tutmaz, korozyon ve paslanma yapmaz. Böcek ve mikroorganizmalar tarafından tahrip edilemez.
CESITLERI Şilte halinde cam yünü: Her türlü ahşap oturtma, metal çatı ve sandviç çatılar, tavuk çiftliği ve hayvan barınaklarında yalıtım amacıyla kullanılır. Çıplak veya alüminyum kaplamalı olabilir. Kalınlık :8–10 –12–14 cm Ebat : (120)x(1000 – 800 – 750 – 600) cm
Levha halinde cam yünü: Levha özelliğine göre; iki duvar arasında, dış duvarlarda, hafif bölme duvarlarda ısı ses ve yangın yalıtımı amaçlı, giydirme cephe sistemlerinde, granit mermer, alüminyum vb. cephe kaplamalarının arkasında su itici özellikte yangın, ısı ve ses yalıtımı amacıyla kullanılır. Kalınlık : 2–2,5–3–5–6–7,5–8–10 cm Ebat : (40–60)x(120–270) cm
Boru şeklinde cam yünü: Özellikle tesisat yalıtımlarında kullanılır Boru şeklinde cam yünü: Özellikle tesisat yalıtımlarında kullanılır. Alüminyum kaplı ve çıplak olanları vardır KULLANIM YERLERI Sanayi boruları, kalorifer tesisatı ve merkezi ısıtma tesisatı, Güneş enerjisi tesisatı boruları, Boruların terlemeye karşı korunmasında, Boruların donmaya karşı korunmasında, Basınçlı su borularında titreşime ve sese karşı yalıtım uygulamalarında kullanılır.
KULLANIM YERLERI Cam yünü her türlü yapıda, dış ve iç duvarlarda, çatı katı döşemelerinde, çift cidarlı sandviç duvarlarda gerek ses gerekse ısı yalıtımı amacıyla kullanılmaktadır.
Kalsiyum Silikat plakalar ve Bloklar Kalsiyum silikat plakaları, mükemmel izolasyon özelliğine sahip, yüksek mukavemetli ve yüksek sıcaklığa dayanıklı ve hafif bir üründür. Maksimum 1100°C’ ye kadar mükemmel ısı izolasyonu sağlar. Standart boyuttaki plak inorganik kaplamalar yardımıyla suya dayanıklı duruma getirilebilir. Kalsiyum silikat plakalar el aletleri ile rahatlıkla kesilebilir ve şekillendirilebilir. Yangın yalıtımında kullanmak için kalsiyum silikat bloklar da üretilmiştir
Cam Köpüğü Mineral esaslı olmasından dolayı cam köpüğünden, yangın yalıtımında memnuniyet verici sonuçlara ulaşılmıştır. Cam köpüğü aynı zamanda ısı ve ses yalıtımında da kullanılmaktadır.
Özellikleri Su ve buhar difüzyonu geçirmez Çok yüksek basınç mukavemetine sahiptir Yanmaz Kimyasallara dayanıklıdır Anti bakteriyel olması sebebiyle küf ve hastalık yapmaz Haşere ve kemirgenler cam köpüğüne zarar veremezler Uygulama kolaylığına sahiptir.
CESITLERI Cam köpüğü değişik renk ve ebatlarda üretilebilir. Kendinden eğimli tipleri, ayrıca detaylarda düşünülerek, köşeler için değişik şekillerde profilli yapıda da üretilmiş tipleri bulunmaktadır. Yine tesisat elemanları için üretilmiş boru şeklindeki cam köpükleri de vardır. Cam köpüğü elemanların uygulandıkları yerdeki detaylandırmada kullanılmak üzere cam köpüğü şeritler üretilmiştir .
Kendinden eğimli plakların eğimleri : %1.1, 1.7, 2.2 Hazır pahlı ürünlerin: Ebatlar : 60/60 mm 80/80 mm 100/100 mm Uzunluk : 500 mm
Metal köpük Metal köpük, çeşitli gazların metal gövde içerisindedağılarak boşluk oluşturduğu yapıya denmektedir.Alüminyum, demir, nikel, kurşun, çinko vetitanyum, metal köpük yapımında kullanılan malzemelerdir.Ancak günümüzde alüminyum, düşük yoğunluğu, korozyondirenci ve düşük ergime sıcaklığı gibi özellikleri nedeniyle,metal köpük yapımında en çok kullanılan metaldir. Bir metalköpük hücresinde yaklaşık olarak 12 ile 14 yüzey mevcuttur.Yüzeyler pentagonal ve hegzagonal şekillerden oluşurlar.
Metal köpükler, açık hücreli ve kapalı hücreli olmak üzere iki yapı biçiminde üretilmektedir. Her iki yapı biçiminde de %80-95 oranına varan boşluk ve %5-20 oranında malzemeden oluşurlar. Eğer gözenekler birbiriyle bağlantılı bir halde bulunuyorsa, bu tür yapıya “açık hücreli”, hücrelerin her birinin içerisindegaz hapsedilmiş ve birbirinden sızdırmazlık derecesinde duvarlarla ayrılmış ise “kapalı hücreli” alüminyum köpükler olarak adlandırılır. açık hücreli,kapalı hücreli alüminyum köpüklerin hücre yapısı görülmektedir.
Vermikülit Hafif vermikulitin inorganik bağlayıcılarla birleşiminden oluşmaktadır. Boyut sabitlemesi mükemmel olan vermikülit paneller, düzgün bir yüzeye ve yüksek mukavemet / ağırlık oranına sahiptir. Günümüzde vermikülit yanmaz paneller, zararlı etkilerinden dolayı asbestsiz üretilmektedir. Çeşitli kalınlıklarda ve ebatlarda üretilebilen vermikülit paneller, ihtiyaca göre 1.5 saatten 4 saate kadar yangına dayanımlı olup sahada ahşap kadar kolay işlenebilmektedir. Vermikülit panellerin üzerine istenen renkte laminat kaplanabilmekte ve dekoratif olarak iç mekânlarda rahatlıkla kullanılabilmektedir. 1150°C’ ye kadar sıcak yüzey ve arka plan yangın izolasyonun da kullanılırlar.
Vermikülit izolasyon blokları, mükemmel izolasyon özelliğine sahip, yüksek sıcaklıkta yüksek mukavemet gösteren son derece hafif bir üründür. Maksimum 1100°C-1150°C ye kadar mükemmel ısı izolasyonu sağlar. Yüksek mukavemet ve düşük termal iletkenliğin bileşimi sayesinde termal şoklara karşı yüksek dayanımlıdır. Vermikülit bloklar, farklı yoğunluk, izolasyon özelliği ve basma dayanımları ile pek çok seçenek sunabilmektedir
Standart Boyutlar : Boyut Kalınlık 1000x610 25 mm 1000x305 100mm Bütün vermikülit bloklar el aletleri ile kolaylıkla şekillendirilebilir. Özel şekilli malzemeler için sipariş üzerine imalat yapılmaktadır. Basınçlı kalıplama sistemi ile farklı şekilli parçaların farklı yoğunluklarda imalatı mümkündür.
İşlevleri ve Kullanıldığı Yerler Asma tavanlar Bölme duvarlar Elektrik kablo kanalları Havalandırma kanalları Yangın kapıları Yangın damperleri Döşemeler Çelik konstrüksiyon üzeri yangın yalıtımında kullanılır.
İşlevleri ve Kullanıldığı Yerler Ofis binaları Konutlar Alışveriş merkezleri Gösteri merkezleri Sinemalar Tiyatrolar Gemiler
Özellikleri Kimyasal olarak nötrdür. Korozyona sebep olmaz ve boya, tutkal vb. malzemelerle uyumludur. Yapısında lif yoktur. Yapısal olarak hafif ama yüksek dayanımlıdır. Boyut stabilizesi yüksektir. Su emme kapasitesi sınırlı olduğundan suya batması durumunda kurutulup eski dayanımına sahip olabilecek yapıdadır. Tipik ahşap kakımlarla işlenebilir yapıdadır, uygulaması pratiktir. Üzeri boyanabileceği gibi laminat da kaplanabilir. Özel vidalarla veya özel tutkalla birleştirilir.
Genleştirilmiş Perlit Belirli nitelikte öğütülmüş perlit kayası parçacıklarının 1200 °C sıcaklıkta genleştirilmesi yöntemi ile üretilen, gerek yapı gerekse tesisat kısımlarında ısı ve ses izolasyonu sağlamak, yangına karşı koruyucu önlem almak gibi değişik maksatlar için kullanılan çok hafif, kum görünümünde, yapı sağlığı kurallarına son derece uygun, doğal bir yalıtım malzemesidir.
Şilte halinde genleştirilmiş perlit: İçi granül halinde özel katkılı genleştirilmiş perlit agregası ile doldurulmuş, deniz yatağı görünümünde, pratik-ekonomik, her bakımdan mükemmel bir ısı, ses ve yangın yalıtımı malzemesidir. Malzeme perlit esaslı olduğu için teknik özelliklerini hiçbir zaman kaybetmez.
Uygulandığı yerler Şiltelerin en büyük kullanım alanı tavan aralarının (kapalı çatıların) ve teras çatıların (açık çatıların) ısı yalıtımıdır. Ayrıca çift duvar arasının doldurulmasında, zemine oturan döşemelerin ısı yalıtımında ve katlar arasında ses geçmesini önlemek maksadıyla yüzer şap sisteminde de kullanılmaktadır. Yangına karşı korunması gereken yapı kısımları (örneğin ahşap binalar) için de perlit şilteler kullanılabilir.
Teknik Özellikleri Şilte boyutları : 50x100 cm Şilte kalınlığı : Yakla şık 7 cm Şilte ağırlığı : 3–4 kg Isı iletkenliği : 0.030 kcal/mh°C Yanıcılığı : Kesinlikle yanmaz-yangın önleyici olarak kullanılır. Depolama süresi : Kapalı ve nemsiz ortamda sınırsızdır. Ambalaj : 50x100 cm şilte
Alçı Panolar Alçı taşı, dünyanın var oluşundan bu yana bulunan düşük yoğunlukta bir taştır. Alçının her iki yüzünün karton ile kaplanmasıyla elde edilirler. Alçı, bugün dünyanın birçok ülkesinde ev ve işyerlerinin duvar ve tavan kaplama malzemesi olarak kullanılmaktadır. İç mekânlarda detaylara gösterilen özenle birlikte şekil, renk ve fonksiyon arasında kurulan uyum mekân içinde eşsiz bir görsel şölen yaratır (Resim 1.20).. Alçı, doğadaki en iyi hammadde olmasının dışında, sağladığı esneklik, akustik performans, yüksek dayanım, doğa dostu olma özellikleri ile pek çok tasarımcının fikir ve tasarımlarını zenginleştirerek görsel şölenlere dönüşür.
Alçının Sahip Olduğu Özellikler Yanmazlık Isı yalıtımı Hafiflik İşleme ve onarım kolaylığı Yüzeye nefes aldırma Bakteri üretmeme
Alçının Nem Düzenleyici Özelliği Kapalı bir hacimde bulunan su buharı, hacmi çevreleyen dış yapı elemanlarının yüzeylerine temas ettiğinde soğuyarak yoğuşur ve yapı elemanlarının ıslanmasına dolayısıyla da elemanın yüzeyinde su lekelerine ve çiçeklenmelere neden olur. Alçı ise ısı iletkenliğinin düşük olması dolayısıyla yalnız yoğuşmayı geciktirmekle kalmaz, aynı zamanda boşluklarında önemli bir oranda ortam nemini ve kondansasyon suyunu absorbe (emme) edip, iç hacimde bağıl nemin azalmasını sağlayarak yoğuşmayı azaltır. Buna ek olarak nem azaldığında alçı kendi bünyesindeki nemi ortama vererek ortamın yeterli derecede nemli kalmasını sağlar ve bu suretle kaloriferli evlerde yaşam koşullarının iyileştirilmesine katkıda bulunur.
Alçının Isı İletkenlik Özelliği Alçının ısı iletkenlik değerinin doğal malzemeler arasında ahşaba çok yakın olduğu ve diğer doğal malzemelerden daha az ısı ilettiği görülmüştür. Alçının ısı iletkenlik derecesi, alçı hamurunun birim hacim ağırlığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Birim hacim ağırlığı, hamura katılan alçı/su oranına bağlıdır. Alçı hamurundaki alçı oranı fazlalaşıp su oranı azaldıkça alçının birim hacim ağırlığı artar.
Avantajları Yangına dayanıklı oluşu, kolay ve hızlı montaj yapılabilmesi, ses, ısı ve yangın yalıtımı sağlaması, tesisat yerleştirilmesi, onarımının kolay olması, eksiz ve düzgün yüzeyler sunması, yer kazanımı ve hafiflik, kuru ve temiz uygulama imkânı, ekonomik çözüm sunması alçı panonun avantajlarındandır.
Seramik Yünü Seramik esaslı elyaf malzemeler farklı sektörlere ve farklı uygulama alanlarına yönelik olarak değişik kompozisyonlarda ve fiziksel yapılarda üretilmektedirler. Bu ürünler malzemenin uygulanacağı alana uygun ve kullanım şartlarına karşılık vermelidir. Bu sebeplerle üretilen farklı fiziksel yapılardaki elyaf malzemelerin uygulama sıcaklığı 1260 °C -1430 °C arasındadır.
İzolasyon malzemeleri arasında en düşük ısı iletim katsayısına sahiptir. Bu sayede daha hafif ve daha az hacimli tasarımlar yapılmasına olanak verir. Sağlığa zararlı malzemeler içermez. İçeriğinde organik kimyasallar ve asbest ürünler gibi insan sağlığına zararlı maddeler yoktur.
Avantajları Enerji kaybını en aza indirir. İzolasyon kalınlığını ve hacmini azaltır. Isı yalıtımını artırır.
Seramik yünü plakaların kullanıldığı diğer uygulama alanları Endüstriyel fırın uygulamalarında, Sıvı metal ve seramik taşıma potalarında, Yangından korunma donanımlarında, Elektronik sanayinde, Mühendislik uygulamalarında, Ölçme ve kontrol cihazlarında, Otomotiv endüstrisinde, Baca, sıcak su kanalları ve dizel egzozlarında kullanılırlar
SU YALITIM MALZEME CESITLERI Su yalıtım malzemeleri kendi içinde oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bunları genel olarak işlevlerine göre gruplandırmamız su yalıtımının önemini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Su yalıtım malzemeleri, sürme ve serme olmak üzere iki kısma ayrılırlar. Bu malzemeler de kendi aralarında uygulanış şekillerine göre kısımlara ayrılmaktadır.
Sürme Tip Su Yalıtım Malzemeleri Çimento esaslı su yalıtım malzemeleri: Adından da anlaşılabileceği gibi çimento esaslı olup su ile karıştırılarak ve sürülerek uygulanan malzemelerdir. Tek bileşenli olan tipleri; toz haldedir ve uygulamadan önce su ile karıştırılarak sürülebilir kıvama getirilirler. İki bileşenli olan tipleri ise, ayrı paketler halinde sıvı ve toz bileşenden oluşur. Üretici tavsiyesine göre gerekiyorsa su ile de karıştırılabilir. Çimento esaslı malzemeler uygulama şekline göre ikiye ayrılır:
Kristalize olan çimento esaslı malzemeler: Betonun içindeki kimyasallar ile reaksiyona girerek kristal üretirler. Bu kristaller betonun yapısına nüfuz ederek betondaki kapiler (kılcal) boşlukları tıkayarak su yalıtımı sağlar. Kristalize olarak betona işlemenin yanı sıra yüzeyde esnek ve dayanıklı bir katman oluşturarak iki aşamalı koruma sağlarlar. Hem negatif (içten) hem de pozitif (dış) taraftan uygulanabilirler. Tek veya iki bileşenli tipleri mevcuttur. Kristalize olmayan çimento esaslı malzemeler: Beton, şap ve benzeri yüzeylere kuvvetle yapışırlar, yüksek çatlak köprüleme (bağlama) özelliğine sahiptirler. Sadece pozitif taraftan uygulanırlar. Negatif taraftan kullanıma uygun değillerdir. Rijit, yarı elastik ve tam elastik tipleri vardır.
Bitüm esaslı malzemeler: Bu yalıtım malzemeleri; likit haldeki bitüm esaslı malzemeler ve pasta halindeki kauçuk/ bitüm esaslı malzemeler olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır:
Likit haldeki bitüm esaslı malzemeler: Normal sıcaklıkta akıcı halde olan asfaltlardır. Kendi aralarında üçe ayrılırlar:
Asfalt solüsyonları: Bir bitümlü malzemenin seyreltilerek sıvı hale gelmesiyle elde edilir. Özellikle astar amaçlı ve soğuk olarak uygulanır. TS’nın ilgili kısımlarında tekniğine uygun olarak nasıl yapılması gerektiği detaylı olarak verilmektedir. Buna göre astar beton, sıva, şap, gaz beton, ahşap, metal yüzeyler ve çimento yonga levhalar üzerine uygulanır. Ayrıca toprak altında kalan metal yüzeylerin korozyona karşı korunumu amacı içinde kullanılmaktadır. Zemin altındaki metal yüzeylere uygulanması durumunda 3 kat halinde en az 1 m3 suya 1 kg katılmak üzere malzeme yüzey üzerine uygulanmalıdır. Betonarme yüzeylerin sülfatlı zeminlerdeki korunumu içinse yine aynı miktardaki sarfiyat ile asfalt solüsyonu kullanılmalıdır.
Asfalt emülsiyonları: Bir bitümlü malzemenin su içinde disperse (dağılım) edilmesiyle elde edilir. Kullanımı sırasında su ile seyreltilerek soğuk olarak uygulanır. Beton ve gaz beton yüzeylerde astarlama amacıyla kullanılırlar. Asfalt emülsiyonlar metal yüzeylerde kullanılmazlar.
Kreozot: Metal ve ahşap yüzeylerin su yalıtımında, zift esaslı malzemeler kullanılması halinde astar olarak kreozot kullanılır. Kreozot, solüsyon tipinde bir malzemedir. Kömürden elde edilen ham katranın 2350 °C de kaynatılmasından elde edilir. Kahve-siyah renkli yakıcı kokulu bir sıvıdır.
Pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler: Bir veya iki komponentli ( karışımlı ) malzemelerdir. İki bileşenli tiplerinde ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak karışıma katılır. Kuru, hafif nemli, emici ve emici olmayan yüzeyler ile beton, sıva, şap, metal, tahta, gaz beton vb. yüzeyler üzerinde de oldukça etkilidir. Esnek olmaları ve bina hareketlerine dayanmaları nedeniyle yüzeye çok rahat uygulanırlar. Bunun yanında toprak altı ve üstü mekânlarda, balkon, bahçe, teras, ıslak hacimler veya eski bitümlü membran yüzeylere, zift, asfalt gibi yatayda ve düşeyde rahatlıkla kullanılabilmektedir
Poliüretan esaslı malzemeler: Beton yüzeye fırça, rulo ile sürülerek veya püskürtülerek uygulanan türleri mevcuttur. Kürlerini tamamladıktan sonra süreli olarak elastik kalırlar. Bu tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüsü kurabilme özelliğine sahiptirler. Binalarda dıştan temel yalıtımında, beton ve tuğla yapılarda su taşıyan çatlakların yalıtımında, teras ve otopark detaylarında, çatı yalıtımlarında kullanılabilirler. UV (ultra viyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan, tek veya çift bileşenli tipleri vardır.
Akrilik esaslı malzemeler: Akrilik esaslı bir malzeme olup kopolimer akrilik dispersiyon (dağılım) esaslı bir karışıma sahiptir. Beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır. Su ile seyreltilerek kullanılır. Birinci kat astar olmak üzere en az üç kat, gerektiğinde de taşıyıcı takviyesiyle uygulama yapılır. UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan tipleri vardır. Islak hacim, teras vb. yerlerde kullanılabilir. Çok çatlaklı yüzeylerde taşıyıcı takviyesiyle uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır.
Serme Tip Su Yalıtım Malzemeler Polimer bitümlü su yalıtım membranları: Termoplastik atactic polipropilen (APP) esaslı polimerik bitümle kaplanmış cam tülü taşıyıcı veya polyester keçe taşıyıcılı su yalıtım malzemesidir. Alt yüzü polietilen, üst yüzü polietilen ya da mineral kaplamalı olarak üretilmektedir. Rulo halinde piyasaya sürülmektedir.
Kiremit altı örtüleri: Kiremit altı örtüleri, eğimli çatıda çatı kaplamasının altında kullanılır ve polimer bitümden üretildiğinden çabuk oksidasyona uğramaz. Çekme dayanımı yüksektir, çatıda uzun süreli bir geçirimsizlik sağlar.
Fibrocam taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 50 g/m² ağırlıklı fibrocam kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP (Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür. Kraft kâğıt taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 140 g/m² ağırlıklı kraft kağıt kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP (Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.
EPS Expanded Polistiren Sert Köpük Styropor® (EPS), bünyesindeki şişirici gazı organik bir bileşen pentan olan ve stren monomerin polimerizasyonu ile elde edilen termoplastik bir yalıtım malzemesidir. Bünyesinde çok sayıda (1m³ EPS’de 3-6 milyar) küçücük kapalı gözenekli hücrelerinde kuru ve durgun hava hapsolmuştur. Bilindiği gibi kuru ve durgun hava en iyi yalıtım malzemesidir ve EPS’nin mükemmel mantolamanın bu içlerinde durgun ve kuru hava hapsolmuş gözenekler sağlar. Malzemenin %98’i hava olduğundan hafiftir ve yapılara büyük ek yükler getirmez. Levha, boru ve form verilmiş elemanlar halinde yapıların mantolamada ve ambalaj sanayinde kullanılır.
EPS'nin Genel Özellikleri EPS’nin bir çok özelliği yoğunluğuna bağlı olarak değişir. EPS, yalıtım amaçlı olarak 15 ile 30kg/m³ yoğunluk değerleri arasında üretilir. En ekonomik yalıtım malzemesidir. Kırılgan değildir. Isı yalıtım malzemesi olarak yüksek bir esneme dayanımı vardır. Yüksek mantolama sağlar. Isı yalıtım özelliği yoğunlukla artar. DIN 4102’ye göre B1 Sınıfı “Zor Alev Alan, Alev Yürütmeyen bir malzemedir. Buhar geçirimsizliği yapılarda kullanmaya çok uygundur ve yoğunluğu arttıkça artar. Buhar difüzyon katsayısı (µ) yoğunluğa bağlı olarak 20-100 değerleri arasındadır.
Basınca çok dayanıklıdır. Yoğunluk arttıkça basınç dayanımı artar. Kapalı gözenekli olduğu için pratik olarak ıslanmaz. Kalınlığı zamanla incelmez, sabit kalır. Çevre dostu bir malzemedir. içinde ozon tabakasına zarar verici CFC, HCFC ve HFC yoktur. %100 Geri dönüşümlü (recycle) bir malzeme olup, üretim sonrası çevreyi kirletecek atık çıkarmaz. Sonsuz ömürlüdür. Bina durdukça yalıtım görevine devam eder. Yalıtım özelliği zamanla değişmez. Çok hafiftir, kolay taşınır, kolay uygulanır.
POLİETİLEN KÖPÜK Polietilen esaslı yalıtım malzemeleri; - Düşük yoğunluğu, elastikliği, düşük ısı iletkenliği, -Yüksek su buharı difüzyon direnci, - Bünyesine su almaması, - Yüksek darbe dayanımı vb. üstün özellikleri ve mekanik özellikleriyle yalıtım alanında aranılan bir üründür. Kapalı hücre yapılı, extrüzyon ile üretilmiş polietilen köpük, dayanıklı, güvenilir, ekonomik, kullanımı kolay bir yalıtım malzemesidir.
Polietilen malzemeler, ısı yalıtımında, döşemelerde, darbe sesi yalıtımında, su yalıtımında yardımcı malzeme olarak bir çok yalıtım alanında kullanılabileceği gibi , koruma amaçlı, ambalajlama veya yalıtımı tamamlayıcı ürün olarak gerek sanayi, gerek yan sanayide çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Zehirli gaz içermez, kimyasal olarak nötr ve kokusuzdur.
Alüminyum Folyo Kaplı PE Boru ve Levha; Polietilen boru ve levhaların dış yüzeyleri 65 mikron kalınlığında alüminyum folyo ile kaplanarak, Darbelere, dış etkenlere, UV’ye dayanım ve yüksek su buharı difüzyon direnci sağlanır. Alüminyum ve galvaniz sac kaplamaya göre malzeme maliyeti %40 daha düşüktür. Uygulaması pratiktir. Kaplama ihtiyacı olmadığından işçilik zamanından %70 tasarruf sağlar.
Crosslink Polietilen Levhalar; Kapalı gözenekli, 28 – 100 kg/m³ yoğunluklu, -100 - + 80 °C arası sıcaklık dayanımı, yumuşak ve pürüzsüz yüzey, kullanımı kolay, çürümez, dış ortamlarda rahatlıkla kullanılabilir. İnşaat ve dekorasyon, çift cam montajı, köpük yalıtım borularının yapıştırılması, prefabrik yapılar, otomotive ve beyaz eşya endüstrisi gibi bir çok alanda sızdırmazlık ürünü olarak kullanılır.
Teknik Özellikler Isı iletkenlik katsayısı λ=0,040 W/mK Subuharı difüzyon direnç katsayısı µ > 5740 Yangın anında dayanımı (DIN 4102) B1 Sıcaklık dayanımı -40 °C ile +100 ºC Optimum yoğunluk 35 kg/m³ Hacimce su emme <%0,25 (1 ay)
Kauçuk Esaslı Sismik İzolatörün Üretimi Kauçuk esaslı sismik izolatör üretimi, özel teknoloji gerektiren bir işlemdir. Bunlarınüretilerek nasıl yapıldığı konusunda deneyim kazanmak gerekir. Kauçuk esaslı izolatörüretim aşamalarını basitçe sıralarsak; Doğal kauçuktan yapılmaktadır. Kauçuğa; ozon dayanımı, mekanik dayanım, çekme dayanımı, rijitlik ve sönümartırıcı katkı maddeleri konur. Rijitlik ve sönüm artışı için doğal kauçuğa,karbon siyahı konulur ve karıştırılır.
(Burada, rijitlik; sertlik olarak tanımlanabilir.) Hazırlanan kauçuk rulo yapılır. Birkaç milimetre kalınlıkta daire biçiminde kesilir. Kauçuklar kat kat yerleştirilir. Aralarına yine bir kaç milimetre kalınlıkta çelik levhalar konulur. Levhaların iyiyapışması için, yüzeyleri parlatılır. Yüzeylere yapıştırıcı maddeler konulur. Bir kat kauçuk bir kat çelik, ağır çelik kalıba konur. Alt ve üst ile kalıpla arasınada kauçuk konur. 135 santigrat derece sıcaklıkta 14 saat bekletilir. Bu işlem sırasında kauçuk kalıptan taşabilir. İzolatörün etrafını saran kauçuk,çeliği korozyon ve yangından korur.
Kauçuk: Amerika, Asya ve Afrika’nın çeşitli ağaçlarından, özellikle de lastik ağacından elde edilen, dayanıklı ve esnek maddedir (Resim 2.2). Kauçuk kükürtle karıştırılarak daha iyi işlenir, daha çok dayanır ve esnek bir hâle gelir. Kauçuk, saf lastik olarak da tanınır. Zira lastik ağacından elde edilen lastik, ancak %90 oranında saftır.
Kauçuk Esaslı İzolatörlerin Genel Özellikleri Bu başlıkta; basit anlamda yastık (takoz) olarak da nitelendirebileceğimiz bir kauçuk izolatörün, teknik anlamda hangi özelliklere sahip olduğunu inceleyeğiz. Kauçuk özelliği ve alanı değişmedikçe, her bir kauçuk tabakasının kalınlığı azaltıldıkça; düşey yük taşıma gücü artar. Kauçuk tabaka sayısı arttıkça, yatay ötelenme ve dönme hareketlerine karşı dayanım azalır. Düşey basınç altında kauçuk yastık, dışarı doğru şişer. Yatay yük etkisinde kalan yastık ötelenir. Yük etkisi ortadan kalktığında, eski hâline döner.
Yastıkların arasına konulan çelik plakalar, düşey rijitliği artırır Yastıkların arasına konulan çelik plakalar, düşey rijitliği artırır. Yüksek düşey rijitlik, üst yapının ağırlığını taşıyabilmek ve ara kauçuk tabakaların düşey yükler altında yanal şişmesini engellemek için gereklidir. Düşey yönde yastığın davranışını değiştiren çelik plakalar, yastığın yatay yöndeki hareketini hemen hemen hiç etkilemez. Bir kauçuk izolatör, imalat ölçüsüne göre 450 tona kadar yük taşıyabilir. Bir kauçuk izolatör imalat ölçüsüne göre 1 metreye kadar yer değiştirebilme özelliğine sahiptir. Daire yada kare en kesitli üretilirler. Daire kesitlilerin çap ölçüsü 300- 1000 mm dir.
Çok düşük ya da yüksek sıcaklıklarda, kendisinden beklenilen davranışı gösterebilme özelliğine sahiptir. Kauçuk malzeme zaman içinde eskime deneyine tabi tutulur. 70 santigrat derecede 4 gün fırında tutulduktan sonra, azalma ölçümlemesi yapılır. Rijitlikte % 10 civarında azalma olmaktadır. Isı dayanımı için 800 santigrat derecede 100 dakika bekletilen yastığın, daha sonra yük deformasyonu ölçülür. Isıtma öncesiyle karşılaştırılır. Ortalama bir yastığın servis ömrü 50 yıldan fazladır. Uygulaması basittir. Güvenilir ve emniyetlidir. Bakım gerektirmez. Deprem sonrası hasar gören kauçuk yastıklar,kolaylıkla yenileriyle değiştirilebilir. Bir kauçuk izolatörün kalınlığı ortalama 250-450 mm olup, değişik ölçülerde üretilir.
Yastıklar; bir kat ince kauçuk, bir tabakada çelik hâlinde kat kat hazırlandıklarından, buradan esinlenilerek “lamine edilmiş (tabakalanmış) kauçuk” adı da denir. Bazı yastıklar rijitliği artırmak, kayma deformasyonunu sınırlamak amacıyla “kurşun çekirdekli” olarak üretilirler. Kauçuk yastığın ortasında genelde kurşun malzemeden bir çekirdek ilavesi yapılır. Bunlara da “Kurşun çekirdekli kauçuk izolatörler” denir
Sürtünme Esaslı Sismik İzolatörler Özel metaller kullanılarak iç bükey küresel yüzey üzerinde kayabilen mesnet elemanı, bu yatay hareket sırasında binayı yükselten bir özelliği olduğundan gelen enerjiyi sönümler. Böylece deprem etkisi %80 oranında azalır Deprem enerjisi, içbükey kısmın sarkaç prensibine dayanarak yapı ağırlığının kullanılmasıyla sönümlenmiş olur.
KAYNAKCA http://www.tbyalitim.com.tr/TR/belge/1-168/su-yalitim--mebrani- btm-polibit.html?vurgu=polibit http://www.tbyalitim.com.tr/TR/belge/1-167/su-yalitim--mebrani- btm-plastobit.html http://www.unar.com/index.asp?islem=18 http://acare2.tripod.com/academic/uyg/MEB2006YANGIN.pdf http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/insaa t/moduller/SuYalitimi.pdf http://www.diatomit.org/diatomit-icerigi-ve-mineralleri.html