Konu 8: Reasürans Türleri: Eksedan (Surplus – Aşkın Paylı)

Risk verme ve kabul esasları Reasürör açısından Risk alınması zorunlu Risk alınması serbest Sigortacı Açısından Risk devredilmesi zorunlu Zorunlu (otomatik) reasürans Zorunlu – ihtiyari reasürans Risk devredilmesi serbest İhtiyari – zorunlu reasürans İhtiyari reasürans

Reasürans sözleşmesi türleri Reasürans sözleşmeleri İhtiyari Reasürans Bölüşmeli Bölüşmesiz Trete reasüransı Bölüşmeli (Proportional) Kotpar (Quota share) Eksedan Bölüşmesiz (Non-proportional) Hasar Fazlası (Excess of Loss – XoL) Risk Başına Hasar Fazlası Olay Başına Hasar Fazlası Toplam Hasar Fazlası (Stop Loss)

Trete reasüransının genel özellikleri Otomatiktir: Sedanın trete kapsamındaki tüm riskleri trete şartlarında reasüröre devredilir. Reasürör de bu riskleri almak zorundadır. Tek bir trete yeterli olup her risk için ayrı belge düzenlenmez. Risk grubu ile ilgili bilgiler sözleşme öncesi reasürörle paylaşılır. Reasürör her bir tekil riski incelemek yerine risk grubu teknik açıdan incelenir.

Eksedan (surplus – aşkın paylı) treteleri Eksedan tretelerinde sedan ile reasürör arasında oransal paylaşım vardır. Ancak bu oransal paylaşımın belirlenmesi kotpar’a göre farklıdır. Örnek: Sigorta şirketinin 100.000 TL riski saklama payında tuttuğu eksedan tretesinin kapasitesi 9 dilim (plen) ise reasüröre devredilen risk 900.000 TL’dir. Bu durumda sedanın saklama payı %10 olur. Yukarıdaki eksedan tretesi kapsamında 800.000 TL poliçe limitli teminat verilirse, sedanın saklama payı 100.000/800.000 = %12,5 olur. Yukarıdaki eksedan tretesi kapsamında 1.500.000 TL poliçe limitli teminat verilirse, 500.000 TL trete teminatı dışında kalacaktır. 900.000 TL reasürörün payı, 100.000 TL sedanın trete kapsamında saklama payı olacaktır. Oransal olarak ifade edildiğinde 500.000/1.500.000 = %33,3 trete teminatı dışında kalır. 900.000/1.500.000 = %60 reaürör payıdır. 100.000/1.500.000 = %6,7 sedanın saklama payıdır.

Örnek: Eksedan tretelerde prim ve hasarların paylaşılması Yukarıdaki eksedan tretesi kapsamında 100.000 TL hasar aşağıdaki şekilde paylaştırılır: Poliçe teminat limiti ile trete kapasitesi uyumlu olduğunda 100.000*%10 = 10.000 TL sedanın payı, 90.000 TL reasürörün payıdır. Poliçe teminat limiti trete kapasitesinin altında kaldığında 100.000*%12,5 = 12.500 TL sedanın payı, 87.500 TL reasürörün payıdır. Poliçe teminat limiti trete kapasitesinin üstünde kaldığında 100.000*%6,7 = 6.700 TL sedanın trete kapsamında saklamasında kalan payı, 100.000*%60= 60.000 TL trete kapsamında reasürörün payı, 33.300 TL ise trete koruması dışındadır.

Eksedan tretelerinin avantajları Sedan her riski reasüröre devretmek zorunda değildir. Sedan sadece saklama payında kalan miktarın üzerindeki riskleri devreder. Sigorta şirketi küçük riskleri üzerinde tutup büyük riskleri devrettiği için daha tekdüze ve homojen hasar portföyüne sahip olabilir. Sigortacının büyük riskleri devretmesini sağlayarak, büyük riskleri yazabilmesi kapsamında iş kabul kapasitesini artımasına yardımcı olur. Büyük riskler için sedanın saklama payını azaltmasına imkan sağlar.

Eksedan tretelerin dezavantajları Her riskin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğinden ve muhtemelen birden fazla reasürör bulunacağından, sedan şirket için yönetim giderleri çok yüksektir. Reasürör ise yüksek miktarlı risklere yüksek oranda katıldığı için daha dengesiz ve dalgalı hasar portföyü taşıyacaktır.

Eksedan ile Kotpar Tretelerin Farkı Eksedan, sedan şirketin daha düşük miktarlı riskleri üzerinde tutmasına imkan sağlarken kotparda tüm risk aynı oranda paylaşılır. Eksedan tretelerde her risk ayrı değerlendirmeye tabi tutulmak zorundadır. Kotpar tretelerde ise trete şartları her riske aynı şekilde tatbik edilir. Kotpar tretelerinin yönetimi daha kolaydır. Eksedan uygulamasında sedanın tecrübeli olması gerekir.