Türkiye’de Sigortacılık Faaliyetleri 16 Aralık 2016

Sigortacılık Muhasebe Sistemi Sigortacılık Tek Düzen Hesap Planı ve İzahnamesi Sigortacılık sektöründe tek tip finansal tablolar hazırlanmasına imkan tanınması, Şirketlerin yükümlülüklerini yerine getirebilmesinin ve mali güçlerinin izlenebilmesi, Sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketlerinin muhasebe kayıtlarında ve raporlamalarında tekdüzelik sağlanması, Sağlıklı ve mukayese edilebilir bilgi üretimi ve akımını sağlayacak bir alt yapı oluşturup gerek sigortacılık sektörünün, gerekse sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketlerinin mali durumunun ve gelişiminin mümkün olan en iyi şekilde izlenebilir ve değerlendirilebilir hale getirilebilmesinin sağlanması amacıyla 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Sigortacılık Muhasebe Sistemi Finansal Tablolar Sigorta ve Reasürans Şirketleri ile Emeklilik Şirketlerinin Finansal Raporlamaları Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince, şirketlerce hazırlanması gereken finansal tablolar şunlardır: 1) Bilanço 2) Gelir tablosu 3) Özsermaye değişim tablosu 4) Nakit akış tablosu 5) Kâr dağıtım tablosu

Sigortacılık Muhasebe Sistemi Sigortacılık Tek Düzen Hesap Planı Sınıf Kodları Sınıf Kodu Hesap Sınıfları 1 Cari Varlıklar 2 Cari Olmayan Varlıklar 3 Kısa Vadeli Yükümlülükler 4 Uzun Vadeli Yükümlülükler 5 Özsermaye 6 Gelir Tablosu Hesapları 7 Hayat Dışı Branşları Teknik Kısım Gelir Tablosu 9 Nazım Hesaplar

Sigortacılık Muhasebe Sistemi

Sigortacılık Muhasebe Sistemi

Sigortacılık Muhasebe Sistemi

Sigortacılık Muhasebe Sistemi Faaliyet Giderleri   Faaliyet giderleri hayat dalı ile hayat dışı dallar için ayrı gösterilmekte ve her ikiside kendi bölümüne ait teknik kısım altında yer almaktadır. Faaliyet giderleri hayat dışı ve hayat bölümü içerisinde içerisinde şu şekilde ayrılmıştır. 614/636 Faaliyet Giderleri (-) 614.01/ 636.01 Üretim Komisyonu Giderleri (-) 614.02/636.02 Personele İlişkin Giderler(-) 614.03/636.03 Yönetim Giderleri (-) 614.04/636.04 Araştırma Ve Geliştirme Giderleri (-) 614.05/ 636.05 Pazarlama Ve Satış Giderleri (-) 614.06/636.06 Dışarıdan Sağlanan Fayda Ve Hizmet Giderleri(-) 614.07/636.07 Reasürans Komisyonları (+) 614.08/636.99 Diğer Faaliyet Giderleri (-)

Sigorta Şirketi Mali Analizi Sigortacılık Genel Müdürlüğünün (SGM) sigortacılığa ilişkin yaptığı bütün düzenleme ve gözetim faaliyetleri, başta sigortalılar olmak üzere, sigorta sözleşmelerine doğrudan veya dolaylı olarak taraf olan kişilerin hak ve menfaatlerini korumayı amaçlamaktadır. Sigorta sözleşmesi ile kısaca, sigortacı belirli bir prim karşılığı rizikonun gerçekleşmesi halinde tazminat ödemesini garanti eder. Sigortacının bu yükümlülüğünü eksiksiz olarak yerine getirebilmesi için mali bünyesinin yeterince kuvvetli olması gerekmektedir. Bu nedenle, sigorta şirketlerinin mali bünyelerinin yakından takibi ve analizi büyük önemi bulunmaktadır.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Mali bünye analizi, gözetim ve denetim faaliyetlerinin vazgeçilmez bir unsurudur. Mali bünyeye ilişkin gözetim faaliyetleri ile mali analizin sağlıklı şekilde yapılabilmesi için aşağıdaki hususların bulunması gerekmektedir: Sigorta şirketlerinin muhasebe politikalarının yürülükteki mevzuata uygun olması. 2. Sigorta şirketlerinin bilgi işlem yapılarının gözetim ve denetime uygun olması. 3. Finansal tabloların gözetim amacıyla SGM’ye iletilmesine ilişkin yapıların kurulması. 4. Mali analize ilişkin yapıların kurulması.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Sigorta Denetleme Kurulu (SDK) Tarafından Yapılan Denetimler SDK tarafından çeşitli amaçlar doğrultusunda denetimler gerçekleştirmektedir. SGM’nin gözetim ve mali analize yönelik faaliyetleri açısından değerlendirildiğinde, SDK’nın yaptığı yerinde denetimlerle sigorta şirketlerinin muhasebe politikalarının yürülükteki mevzuata uygun olup olmadığı ve bilgi işlem sistemlerinin gözetim ve denetime uygun raporları üretip üretemediği hususları kontrol edilmektedir. Bu denetimler ve sonuçları yapılan denetimin kapsamına göre başta “mali bünye denetimi raporu” olmak üzere, teknik karşılıklar denetimi raporu, sermaye yeterliliği denetimi raporu, hasar iş ve işlemleri denetimi raporu, hayat iş ve işlemleri raporu, emeklilik iş ve işlemleri raporu, mevzuat raporu” gibi adlarla raporlaştırılarak SGM’ye gönderilmektedir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi SİGORTACILIK GÖZETİM SİSTEMİ (SGS) 2006 yılında kurulmaya başlanan SGS ile Hazine Müsteşarlığı Bilgi İşlem Alt Yapısı kullanılarak; Şirketlere ve Türkiye Sigorta Birliğine dosya gönderilebilmekte, Şirketlerin gönderdiği dosyalar alınabilmekte, Önceden tanımlanan hallerde şirketlere ve Sigortacılık Genel Müdürlüğüne otomatik e-postalar gönderilebilmekte, Alınan dosyaların veri tabanına gömülerek konsolide edilmesi sağlanabilmekte, Verilerin şirket türlerine, sermaye yapılarına ve faaliyet konularına göre alt ve ana branşlar ile toplamları üzerinden okuma kolaylığı sağlayacak şekilde esnekçe sorgulanabilmesi sağlanabilmektedir. SGS ile, şirketlerce analize uygun standart tabloların gönderilmesi sağlanmıştır. Ayrıca, bu sistem ile şirketlerin muhasebe sistemleri ile bilgi işlem yapılarının yeterli olup olmadığı hususu da kontrol edilmektedir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Sigortacılık Genel Müdürlüğü tarafından sigorta şirketlerinin mali analizi sermaye yeterliliği tablosu, finansal oran ve finansal tablo karşılaştırma analizi ile yapılmaktadır. Ayrıca Sigorta Denetleme Kurulunun hazırladığı raporlar üzerinden yapılacak işlemlerin sonuçlandırılması da Sigortacılık Genel Müdürlüğü görev alanına girmektedir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Sermaye Yeterliliği Tablosu Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik ile şirketlerin sermaye yeterliliği değerlendirilmektedir. Yönetmelikte yükümlülükten kaynaklanan risk esaslı (1. yöntem) ve bilanço kalemlerinden kaynaklanan risk esaslı (2. yöntem) olmak üzere iki yöntem öngörülmektedir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi 1. Yöntem 1. Yöntem yükümlülük karşılayabilme gücünü test eden bir yöntemdir. Yöntemde; Hayat dışı branşlar için prim ve hasar esasına göre, Hayat branşlar için yükümlülük ve risk esasına göre , Emeklilik dalı için katılımcıların hesaplarındaki birikimlere göre gerekli özsermaye hesaplanır. 2. Yöntem Yöntem bilanço kalemlerinin riskini bütün olarak ölçen bir modeldir. Yöntem; Hesaplama dönemi itibarıyla bilançoda yer alan aktif hesap kalemleri için aktif riskini, Reasüröre yapılan devirler nedeniyle reasürans riski, Hızlı büyük artışından kaynaklanan riski için aşırı prim artışı riski, Muallak hasarlar için muallak tazminat karşılığı riski, Net prim üretiminden kaynaklanan riski ölçmek için yazım riski, Şirketlerin tüm döviz varlıkları ve yükümlülükleri için kur riski hesaplaması yapılmaktadır. ve 2. Yöntem ile bulunan gerekli özsermaye tutarından büyük olanı şirketin faaliyetlerini sağlıklı olarak sürdürebilmesi için gerekli özsermaye tutarını verir. Şirketin mevcut özsermayesinin gerekli özsermayesinden küçük olması halinde, bu sermaye açığının şirket tarafından kapatılması gerekmektedir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Finansal Oran Analizi Özkaynak Gücünü Gösteren Oranlar Yazılan Primler / Özkaynaklar: Bu oran ile şirketin özkaynaklarının yazılan primlerden dolayı üstlenilen yükümlülüğü karşılayıp karşılayamadığı test edilir. Genel kabul oranın %400’ün altında olması gerektiği şeklindedir. Uygulamada sektör ortalamasının altında olması beklenmektedir. Özkaynaklar / Aktif Toplamı: Şirket varlıklarının ne kadarının iç kaynaklardan karşılandığını test etmek için kullanılır. Sektör ortalamalarının üstünde olması beklenir.   Likiditeyi Gösteren Oranlar Likidite Oranı: Şirketin likidite durumunu gösterir. Sektör ortalamalarının üstünde olması gerekmektedir. Cari Oran: Şirketin likidite durumunu gösterir. Likidite oranına göre daha az likit varlıkları da içerir. Sektör ortalamalarının üstünde olması gerekmektedir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Finansal Oran Analizi Aktif Kalitesini Gösteren Oranlar Likit Aktifler / Aktif Toplamı: Aktiflerin içindeki likit aktiflerin payını gösterir. Sektör ortalamalarının üstünde olması gerekmektedir. Menkul kıymetler / Aktif Toplamı: Aktiflerin içindeki likit aktiflerin payını gösterir. Sektör ortalamalarının üstünde olması gerekmektedir.   Teknik Karlılığa İlişkin Oranlar Hasar / Prim Oranı (Net): Hasarların primlerle karşılanabilme durumunu gösterir. Genel kabul %80 oranının altında olması şeklindedir. Uygulamada sektör ortalamasının altında kalması beklenmektedir. Teknik Kar / Yazılan Primler: Primlerin teknik kar oluşturabilme gücünü gösterir. Sektör ortalamalarının üstünde olması beklenir. Harcamalar / Net Primler: Teknik kısımda yer alan hasar dışı faaliyet giderlerinin seviyesini ölçer. Sektör ortalamasının altında olması beklenir. Bileşik Rasyo: Hasar prim oranı ile harcamalar oranının toplamıdır. Şirketin teknik kar seviyesini ölçer. %100’ün altında olması gerekmektedir. Sektör ortalamasının altında olması beklenir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Finansal Oran Analizi Mali Karlılılığa İlişkin Oranlar Mali Kar / Yazılan Primler: Şirketin iş hacmine oranla teknik olmayan gelir ve giderlerinin seviyesini ölçer. Ortalamanın üstünde olması beklenir.   Yükümlülük Karşılama Gücünü Gösteren Oranlar (Teknik karşılıklar + Özkaynaklar) / Net Primler: Şirketin aldığı primlerden kaynaklanan yükümlülüğüne ilişkin yeterli kaynağa sahip olup olmadığını ölçer. Sektör ortalamasının üstünde olması beklenir. Özkaynaklar / Teknik Karşılıklar (Net): Şirketin teknik karşılıklarının iç kaynaklardan karşılanabilme seviyesini ölçer. Sektör ortalamasının üstünde olması beklenir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Finansal Oran Analizi Hasar Ödemelerine İlişkin Oranlar Tazminat Tediye Oranı: Oluşan hasarların ödenme seviyesini gösterir. Sektör ortalamasının üstünde olması gerekir. Reasürans Politikalarına İlişkin Oranlar Net primler / Brüt primler: Şirketlerin saklama payını gösterir. Düşük olması beklenir. Hasar / Prim Oranı (Brüt): Saklama payı da dikkate alınarak net hasar prim oranı ile karşılaştırılır. Net hasar primden yüksek olması şirketin reasürans politikalarının şirket lehine olduğunu gösterir.   Acente Riskini Gösteren Oranlar Aracılardan Alacaklar / Özkaynaklar: Şirketin aracılardan alacak seviyesini ve acente portföyünün oluşturduğu riski gösterir. Düşük olması gerekir. Yukarıda yer alan oranlar birbiriyle ilişkili olarak sektörün genel durumuna göre şirketin finansal durumunu gösterir.

Sigorta Şirketi Mali Analizi Finansal Tablo Karşılaştırma Şirketin dönemler itibariyle mali tablolarında yer alan tutarlarının değişimlerinin incelenmesidir. Böylece şirket büyümesinin ne kadar sağlıklı olduğu anlaşılmaya çalışılır. Şirketlerin sektöre göre çok hızlı veya çok yavaş büyümesi bir olumsuzluğun işareti olabilmektedir. Ayrıca, büyümenin hangi kalemlerden kaynaklandığının ölçülmesi de önemlidir. Cari varlıklardaki artıştan kaynaklanan büyüme genel olarak olumlu bir büyümedir. Bununla birlikte, alacaklardaki artışın yüksek olması ise olumsuzluk göstergesidir. Finansal tablo karşılaştırmasında dikkat edilecek diğer husus ise büyümenin gelir tablosu ile desteklenip desteklenmediği hususunun kontrol edilmesi gerekmektedir. Prim üretimi başta olmak üzere gelir tablosu ile desteklenmeyen büyümede gerçekte olmayan fiktif bir büyüme söz konusu olacaktır. Üçüncü bir nokta nakit akışların ve nakit yeterliliğinin testidir. Likidite oranlarıyla ölçülen yeterlilik, ayrıca nakit akış tablosu ile de kontrol edilir. Ayrıca geçmişten gelen nakit akışlarıyla, geleceğe ilişkin nakit akış tahmini yapılması ve likidite seviyelerinin tespit edilmeye çalışılması yararlı olmaktadır.

Sigortacılık Sektöründe Kamu Güvencesi- Teminat Sistemi Teminat Yükümlüleri Sigorta şirketleri ile hayat ve ferdi kaza branşında faaliyet gösteren emeklilik şirketleri Türkiye’de akdetmiş oldukları sigorta sözleşmelerinden doğan taahhütleriyle orantılı olarak teminat tesis etmek zorundadır.   Teminatın Kullanımı Teminat, sigortalıların alacaklarına karşılık teşkil eder ve şirketlerin mali bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi hali ile tasfiyesi veya iflası halinde öncelikle tesis edildiği sigorta branşındaki sigortalıların alacaklarının ödenmesine tahsis edilir. Bir veya birkaç branşta veya bütün branşlarda sigortacılık faaliyetlerine son vermek isteyen şirketlerin ilgili branştaki teminatı, sigortalıların tüm alacaklarının ödenmiş olması şartıyla serbest bırakılır. Teminatlar, sigortalılaların tüm alacakları ödenmeden iflas veya tasfiye masasına dahil edilemez, haczolunamaz, üzerlerine ihtiyati tedbir ve haciz konulamaz. Ancak, Müsteşarlığın sigortalı alacaklarının korunması amacıyla teminatlar üzerinde ihtiyati tedbir koydurtma hakları saklıdır.