Kanıta Dayalı Tıp Prof Dr Süheyla Ünal

Tıbbın amacı “Önce zarar verme” Izdırabı önlemek/gidermek, Ümidi devam ettirmek/sağlamak, Hastalıkları önlemek/tedavi etmek “Önce zarar verme”

Kanıta dayalı tıp Tıp bilimi: hastalıkları tedavi etmenin en iyi yollarını bulmak Tıp sanatı: hangi hastaların neye ihtiyacı olduğunu duyuları, sezgileri, tecrübesi ve bilgisini kullanarak belirlemek KDT: bilim ve sanatı birleştirerek yayınlanmış literatürü hastanın tedavisinde etkili bir biçimde kullanmak

Bilgi nedir? bir gerçeğin veya durumun deneyimiyle kazanılan farkındalık veya aşinalık belli bir alanda veya toplamda bilinen gerçekler kişinin sorun çözmede ihtiyaç duyduğu uzmanlık ve yetenekler

Bilme yolları Gelenekler (önceki uygulamalar, kültür) Otorite (anne, baba, öğretmen, din, medya vs) Bireysel deneyimler Ortak duyu, gündelik bilgi Bilim “sorun çözmek için izlenen düzenli yol”

X Bilimsel bilgi Bilim Gerçek Fakat bilim değil Olgusal Güvenilir Kanıtlar birbirini destekler Geçerli İşlevsel tanımlar öngörür kontrol eder sentezler açıklar Gerçek Fakat bilim değil

KDT Geçerli ve güvenilir kanıtlar + Kişisel hekimlik bilgi ve deneyimlerimiz Hastanın tercihleri

KDT’de 5 basamak yaklaşımı Günlük uygulamalardan doğan ve çözülmesi ile hastanın yarar göreceği sorunu açık, odaklanmış, tanımlanmış bir klinik soruya dönüştürmek Uygun kaynaklardan soruyu yanıtlayabilecek en yararlı kanıtı sistematik olarak araştırmak Elde edilen kanıtın geçerliliğini (gerçeğe yakınlığını) ve uygulanabilirliğini eleştirel olarak değerlendirmek

KDT’de 5 basamak yaklaşımı 4. Kanıt değeri olan yanıtları klinik deneyim ve hastanın tercihleri ile birleştirilerek uygulanıp uygulanmayacağına karar verip, uygulamaya geçmek 5. Performansı değerlendirmek, sonucu gözden geçirmek

? Kanıtı ara Soruyu belirle Uygulamayı değerlendir Uygulamayı düzelt Pratiğe uygula Kanıtı değerlendir Kanıtı ara ?

Öncelikle soru!.... Niçin? Neden? Nasıl? .?. ?. ?. İyi yapılandırılmış bir soru hekimi en çok ilgilendiği probleme odaklar ve sorunun yanıtını aramada ona rehberlik eder Düzenli olarak klinik soru sormayı öğrenme kişiyi aktif öğrenci olmasını ve kendine ulaşan klinik bilgilerin pasif alıcısı olmamasını sağlar

Uygun yanıtı bulmak için Açık fikirli olmak Karşı görüşlerde mantık arayabilmek Kuşkucu olmak Düşünce ve gözlemlerinde bağımsız kalabilmek

Uygun yanıtı bulmak için Kanıt için kararı erteleyebilmek Ölçütlü düşünüp karar verebilmek Çalışmalarında sebatlı ve özenli olmak Bağıntılı düşünebilmek Yanılabileceğini düşünerek alçakgönüllü olmak ve yargılarında olasılığa yer vermek (Karasar, 1998)

Her makale doğru bilgi taşır mı? Geçerli Araştırma Bilme Kabul etme Hedef belirle- me Yapıla- bilir olması Hatır- lama Uygun görme Yapma Her aşamada %80 başarı olsa: 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 = 0.21 Glasziou, Haynes, ACP Journal Club 2005 / 37

yanıt olabilecek en kaliteli kanıtı aramak Makaleyi OKUMAK Sorulan klinik soruya Eleştirel Sistematik Bilimsel yaklaşımla yanıt olabilecek en kaliteli kanıtı aramak

Araştırma Keşfetme Merak Zevk alma Yeni araştırmalar Tekrarlama Güvence Uzmanlık Özsaygı Yeni yetenekler Özgüven * Bruce Duncan Perry, M.D., Ph.D. 16

KDT alternatifleri Güce dayalı tıp — Kanıt yerine gücün kullanılması Kanıtın yokluğunda çalışan klinisyen için çok sayıda alternatif vardır: Güce dayalı tıp — Kanıt yerine gücün kullanılması Zerafete dayalı tıp —Şıklık ve etkileyici konuşma kanıtın yerini alabilir Kadere dayalı tıp —Bazen kararı tanrıya bırakmak en iyisidir. Çekingenliğe dayalı tıp — Bazı doktorlar üzülmekten başka bir şey yapmazlar. Bu da aslında hiç bir şey yapmamaktan iyidir. Asabiyete bağlı tıp — Dava fobisi fazla tetkik ve fazla tedavi için kuvvetli bir uyarandır. Kendine güvene dayalı tıp —........ Reprezanta dayalı tıp- Reprezantın sunduğu ilgi/bilgiye dayalı tıp BMJ 1999; 319:1618-1618