ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış kısa bilgiler içermektedir.
Çek, çekin iktisadi fonksiyonu, TTK ile Çek Kanunu'nun ilişkisi Kambiyo senetlerinden olan çek, tıpkı diğer kambiyo senetleri (poliçe ve bono) gibi Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmektedir. Bunun yanı sıra, çek kurumu, 5941 sayılı Çek Kanunu’nda da özel olarak düzenlenmektedir. Çek Kanunu (ÇekK), özellikle, defterlerinin içeriklerine, çek düzenlenmesine, kullanımına, çek hamillerinin korunmalarına ve kayıtdışı ekonominin denetim altına alınması önlemlerine katkıda bulunmaya ilişkin esaslar ile çekin karşılıksız çıkması ve belirlenen diğer yükümlülüklere aykırılık hallerinde ilgililer hakkında uygulanacak yaptırımları belirlemektedir
Çek, hukuki niteliği itibarıyla poliçeye benzerlik göstermekte; tıpkı poliçe gibi, çifte yetki veren havale niteliği taşımaktadır. Çeke de poliçede olduğu gibi muhatap – keşideci – lehtardan oluşan bir hukuki yapı temel teşkil etmektedir. Ancak çekin poliçeden bazı temel farklılıkları bulunmaktadır: • Poliçelerde muhatabın banka olma zorunluluğu yoktur; herhangi bir gerçek ya da tüzel kişi olabilir. Poliçeden farklı olarak çeklerde muhatap sadece bir banka olabilir. Diğer bir deyişle, çekler ancak banka üzerine çekilebilmektedir. • Poliçelerin iktisadi mahiyeti kredi aracıdır. Çekin iktisadi mahiyeti ise ödeme aracıdır. • Poliçelerde dört tür vadeden biri bulunmaktadır. Çeklerde ise vade değil ibraz süreleri söz konusudur. • Poliçelerde kabul kurumu söz konusudur. Çeklerde ise kabul yasaktır. • Poliçelerde ciro muhatap lehine veya muhatap tarafından yapılabilmektedir. Çeklerde ise muhataba yapılan ciro sadece makbuz hükmündedir; muhatabın yaptığı ciro ise batıldır. • Poliçeler nama ya da emre yazılı olarak düzenlenebilir. Çekler ise nama ve emre yazılı olarak düzenlenebilecekleri gibi, hamile yazılı olarak da düzenlenebilmektedir. • Poliçelerin rehin cirosu ile ciro edilebilmesi mümkünken; çeklerde rehin cirosuna izin verilmemektedir.