ÇOCUK HUKUKU VE ÇOCUK HAKLARININ ÖNEMİ, KONUSU VE KAYNAKLARI ÇOCUK HAKLARININ ÖNEMİ VE ANLAMI ÇOCUK HAKLARININ KONUSU ÇOCUK HAKLARININ ÖZELLİKLERİ ÇOCUK HAKLARININ KAYNAKLARI

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı 1990 yılında Dünya Çocuk Zirvesi’nde belirtildiği gibi, çocuk masum, duyarlı ve bağımlı bir varlıktır. Ayrıca meraklı, canlı ve umut doludur. Bu dönemi mutlu ve huzurlu şekilde yeni şeyler öğrenerek ve gelişerek geçirirse ileride hem kendisini mutlu kılar hem de toplumun mutluluğuna katkıda bulunur.

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Bir toplumda çocuklar örselenmekte, ihmal ve istismar edilmekte ise o toplumun kültürü geri kalmış bir kültür olarak değerlendirilebilir. Çocuklara değer veren sağlıklı büyüme ve gelişme olanakları sağlayan toplumlar da ilerlemekte olan bir kültür olarak değerlendirilebilir.

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuğun bedensel, düşünsel, ruhsal, sosyal ve ahlaksal gelişimi sevgi dolu sıcak bir ortamda yetişmesine, eğitimi ile ilgili önemlerin alınmasına ve çocuğun aile ve toplum içindeki yerini düzenleyen hukuk kurallarına bağlıdır. Bu kuralların çocuğun onuruna, saygınlığına ve özgürlüklerine uygun olması çocuğun olduğu kadar toplumun da yararınadır.

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk Hukuku anne babanın çocuğa karşı görevlerini, çocuğun da anne babaya karşı haklarını düzenleyen kuralları kapsar. Bu kurallar aynı zamanda çocuğun topluma uyum sağlamasının hukuksal temelini oluşturur. Devletin görevi, yalnızca çocuğun güvenliğine yönelik anne babayı desteklemek ve denetlemek değil aynı zamanda çocukların yetenekleri doğrultusunda gelişmelerini güvence altına almak, onların ekonomik ve sosyal refahını da sağlamaktır.

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hukukunun konusuna çocuğun topluma karşı haklarını düzenleyen kurallar da girer. Çocuk Hukuku, özel hukuk , ceza hukuku ve kamu hukuku ile uluslararası sözleşmelerde bulunan ve çocukların haklarını düzenleyen kuralların bütününden oluşur.

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hakları ise; özel hukuk, kamu hukuku ve uluslararası hukukta yer alan kuralların çocuklara tanıdığı yetkileri kapsar. Çocuk hakları çocuğun bedensel, zihinsel, duygusal , sosyal ve ahlaki bakımlardan özgürlük ve saygınlık içinde sağlıklı ve normal biçimde gelişebilmesi için hukuk kuralları ile korunan yararlarıdır. Çocuk hakları İnsan Hakları Hukuku’nun bir parçasıdır.

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hakları, çocukların gelişme gereksinimleri nedeniyle özel olarak düzenlenmiş insan haklarıdır. Bu haklar, doğal hukuk ve pozitif hukuk olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Doğal hukuka göre; çocuğun hem insan olmasından hem de bakıma, korunmaya ve yetiştirilmeye muhtaç olmasından kaynaklanan haklardır. Pozitif hukuka göre ise; belli bir dönemde belli bir toplumda planlanmış, fiilen uygulanan hukuktur.

Çocuk Haklarının Konusu Çocuk hakları felsefi ve hukuksal olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Felsefi yaklaşımla; çocuk hakları: 1.Refah Hakları: Çocukların beslenme, tıbbi hizmet, barınma ve eğitim gereksinimlerini sağlar. 2.Korumacı Haklar: Çocuğu yetersiz ilgiden, ev içindeki ihmal, fiziksel duygusal kötü muameleden ya da başka bir tehlikeden koruyan haklardır. 3.Yetişkin Hakları: Yetişkinlerin sahip olduğu hakların çocuklar içinde geçerli olmasıdır. 4.Anne Babalara Karşı Haklar: Çocukların ergenlikten önce ana babaları karşısında bağımsızlıklarını sağlayan haklar olarak söylenir.

Çocuk Haklarının Konusu 20 Kasım 1989 tarihli Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’de çocuk haklarına yer verilmiştir. Bu sözleşme pek çok ülke yönetimi, Birleşmiş Milletlere bağlı örgütler ve hükümet dışı kuruluşların çocukların ihmal, örselenme ve istismara karşı korunmaları için evrensel standartlar yerleştirme çabalarının bir ürünüdür. Bu sözleşmedeki çocuk hakları: 1.Yaşamsal Haklar: Çocuğun temel gereksinimlerinin karşılanmasını öngören haklardır.

Çocuk Haklarının Konusu 2.Gelişme Hakları: Eğitim hakkı, oyun ve dinlenme, bilgi edinme hakkı, din, vicdan ve düşünce özgürlüğü gibi haklardır. 3.Korunma Hakları: Her türlü ihmal, istismar ve sömürüye karşı çocukların korunmasını sağlayan haklardır. 4.Katılma Hakları: Çocuğun ailede ve toplumda aktif bir rol kazanmasına yönelik haklardır.

Çocuk Haklarının Özellikleri 1.Çocuk Yararının Önceliği: Toplumun elinde bulunan kaynaklar açısından, gelişmekte olan çocukların beden ve zihinlerinin korunması ile yararlarının gözetilmesi her zaman ve koşulda öncelik taşır. 2.Kamusallık: Çocuk Hukuku’nun konusu olan ilişkileri düzenleyen hukuk kuralları çoğunlukla emredici kurallardır. İçeriği ve şekli değiştirilemez. Çocuk Hukuku yalnızca anne baba ve çocuklar arasındaki ilişkileri değil devletin çocuğa karşı olan yükümlülüklerini de kapsar.

Çocuk Haklarının Özellikleri 3.Düzenleme Serbestliğinin Bulunmaması Ve Şekilcilik: Anne baba ve çocuklar arasındaki soy bağının hangi usul ve koşullarla kurulacağı emredici kurallarla belirlenmiştir. Çocuklar gelişi güzel nüfusa kayıt edilemezler. Ayrıca anne babanın iradesi ile evlatlıktan reddedilemez, hakim kararı olmaksızın soy bağı reddedilemezler. Çocuk belli bir yaştan önce çalıştırılamaz. 4.Güçsüz Durumda Olanların Korunması: Çocuklar güçsüzlerin sınıflandırılması içinde özel bir gruptur. Doğumdan önce ve sonra bakıma ve korunmaya muhtaçtır.

Çocuk Haklarının Kaynakları 1.Ulusal Hukuk: Çocuk hakları ve çocukların korunmasına ilişkin çerçeve 1982 Anayasası ile oluşturulmuştur. Anayasa’nın bazı maddelerinde çocuk ve çocuk haklarını özel olarak koruyan hükümler bulunmakta ve anayasanın “Kişinin Hakları ve Ödevleri” bölümünde yer alan kişi haklarından “herkes” kavramı içerisinde çocuklar da yararlanmaktadır. Bununla birlikte Ceza ve Ceza Muhakemesi Kanunları, Çocuk Koruma Kanunu gibi kanunlarda çocukları koruyucu hükümler yer almaktadır.

Çocuk Haklarının Kaynakları 2.Uluslararası Hukuk: Çocuk haklarını koruyan temel yasal metin 20 Kasım 1989 tarihli “ Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi”dir. Bu sözleşme öncesinde Uluslararası Çocukları Koruma Birliği, Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi, 1959 Çocuk Hakları Bildirgesi gibi bildirgeler yayınlanmıştır.

Çocuk Haklarının Kaynakları 23 Haziran 1963 tarihinde UNESCO ( BM Eğitim Bilim Ve Kültür Örgütü ) Türkiye Milli Komisyonu Genel Kurulu Türk Çocuk Hakları Bildirgesi, Türkiye’nin eğitim bilim ve kültür alanında çalışmalarının ve değerlerinin başka ülkelerde tanınması için çeşitli kurslar sağlamakta ve yayınlar ile bilimsel toplantılar yapmaktadır. UNESCO Türk Milli Komisyonu Yönetim Kurulunca çeşitli çocuk hakları beyannamelerinden faydalanılarak bir çocuk hakları kanun tasarısı hazırlanmış ve bu çalışma Türk Çocuk Hakları Beyannamesi olarak kabul edilmiştir.

Çocuk Haklarının Kaynakları Çocuk haklarına dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nde şu temel ilkeler yer alır: 1. Ayrımcılığın önlenmesi 2.Çocuğun yüksek yararı 3.Yaşama ve gelişme hakkı 4. Çocuğun görüşlerinin dikkate alınması

Çocuk Haklarının Kaynakları Başlıca Uluslararası Kaynaklar: 1-Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 2- Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne Ek Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisiyle ilgili İhtiyari Protokol 3- Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne Ek Çocukların Silahlı Çatışmalara Dahil Olmamaları İle İlgili İhtiyari Protokol 4-Çocuk Hakları’nın Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi, Strazbourg, 1998. 5-Küçüklerin Korunması Konusunda Uygulanacak Kanun’a Dair Sözleşme 6-Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuksal Yönlerine Dair Avrupa Sözleşmesi, Strazbourg, 1998. 7-Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi İle Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisi Hakkında Avrupa Sözleşmesi, Lüksembourg, 20.05.1980. 8-Çocukların Evlat Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi, Starzbourg, 24.04.1967. 9-Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi, 1993. 10-Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Çalıştırılmada Asgari Yaşa İlişkin 138 Sayılı Sözleşme. 11-Uluslararası Çalışma Örgütü’nün En Kötü Biçimdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanmasına İlişkin 182 Sayılı Sözleşme.

Çocuk Haklarının Kaynakları Çocuk haklarına dair sözleşmenin Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabulünden yaklaşık bir yıl sonra 1990 tarihinde New York’ta çocuklar için dünya zirvesi gerçekleştirilmiştir. Zirve sonucunda çocukların yaşatılmaları, korunmaları ve geliştirilmelerini ilişkin dünya bildirgesi ile dünya bildirgesinin uygulanması için faaliyet planı benimsenmiştir. Bu plan ülke yönetimlerine, uluslararası kuruluşlara ve toplumun diğer bütün kesimlerine yol göstermesi için hazırlanmıştır.

Çocuk Haklarının Kaynakları Türkiye 1993 yılında ilgili tüm sektörlerin katılımı ile çocukların yaşatılması, geliştirilmesi, korunmasına ilişkin “ Çocuklara İlişkin Ulusal Faaliyet Programı” hazırlamış ve ulusal düzeyde uygulamaya konulmuştur. Daha sonra bu program 1995 yılında ülke koşul ve gereksinimlerine göre güncelleştirilmiştir.