Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Genel anlamda etik , kabul edilebilir bir çerçevede eylemde bulunmayı sağlayan temel kural ve parametrelerdir. Daha özel anlamda ise, iyi-kötü, doğru-yanlış arasındaki farklılıkları açıklayan davranışsal kodlardır. Girişimciler için etik, kimi zaman faaliyetlerinin hukuki boyutuyla ikilem yarattığı için önem arz etmektedir. Kanunlar, firmaların hukuki sınırını belirlerken, etik sorular için yanıtlayıcı olamayabilmektedirler.

Etik Sorumluluklar için Strateji Oluşturma GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Etik Sorumluluklar için Strateji Oluşturma Davranış ilkeleri (code of conduct), işletmelerin, uymakla yükümlü olduğu etik teamüller ve ana hatlarını belirleyen beyannamelerdir. Sektörel veya kurumsal düzeyde oluşturulabilen davranış ilkeleri; şirketin kaynaklarının kötüye kullanımı, çıkarların çatışması, şirket içi bilgilendirme… gibi farklı nitelikteki alanları kapsayabilmektedir.

Etik Sorumluluklar için Strateji Oluşturma GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Etik Sorumluluklar için Strateji Oluşturma Girişimcilerin, strateji oluştururken organizasyon yapılarında bulunan yönetimsel etik karakteristiklerini analiz etmeleri gerekmektedir. Yönetim yapıları, etik karakteristiklerine göre 3 farklı şekilde gruplanabilir: Ahlakdışı Yönetim; Etik kurallarla örtüşmeyen amaç ve stratejiler güden, sadece kendi çıkarlarını düşünen yönetimlerdir. Orta Ahlaklı Yönetim; Ahlaki davranışların açıkça kodlanmadığı, bu sebeple, tamamen ahlakdışı/ahlaklı olarak nitelenemeyecek yönetimlerdir. Ahlaklı Yönetim; Yönetimsel faaliyetlerin tam anlamıyla ahlaki bir standart üzerine kurulu olduğu yapılardır.

Etik Sorumluluklar için Strateji Oluşturma GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Etik Sorumluluklar için Strateji Oluşturma Girişimciler, organizasyonlarının ahlaki konumunu analiz ettikten sonra, aşağıdaki prensipleri benimseyebilirler: Doğru insanları istihdam etmek Kurallar yerine Standartlar belirlemek Olayların ve faaliyetlerin içinde bulunmak Kişisel davranışlarla ahlaklı yönetime örnek oluşturmak

Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Sosyal Sorumluluk, işletmelerin topluma olan yükümlülüklerinden oluşmaktadır. Firmaların bir kısmı var olan kuralları uyum göstererek sosyal itaat sağlarken, kimi firmalar daha aktif bir şekilde programlar oluşturarak sosyal sorumluluk sağlamaktadır. Bazı firmalar ise daha da proaktif davranarak sosyal duyarlı olarak nitelendirilmek istemektedirler.

Sosyal Sorumluluk Alanları GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimcilikte Etik ve Sosyal Sorumluluk Sosyal Sorumluluk Alanları Çevre; çevre kirliliğini önleme, çevreyi koruma, doğal kaynaklara sahip çıkma, geri dönüşümü sağlanması… Enerji; enerji sarfiyatını azaltma, enerji verimliliğini sağlayan ürünler geliştirilmesi… Adaletli Yönetim; kadınların ve azınlıkların istihdamı, engelli çalışanların önemsenmesi… İnsan Kaynakları; çalışan iş sağlığı ve güvenliği, eğitim, kariyer geliştirme olanakları, çalışan ebeveynler için çocuk bakımı olanakları… Toplumsal Katılım; bağış, sponsorluklar, kültür ve sanat destekleri… Ürünler; ürün güvenliğinin sağlanması, ürünlerin çevreye verdiği zararın azaltılması...

İşletmelerin Kuruluş Dönemleri GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimci İşletmelerin Kurulması İşletmelerin Kuruluş Dönemleri Yeni kurulan işletmelerin kuruluş dönemleri, “kuruluş öncesi”, “kuruluş”, “kuruluş sonrası” olmak üzere 3 farklı safhada incelenebilir. Kuruluş öncesi safhası, iş kurma fikrinin oluşmasından, işletmenin faaliyete geçtiği zamana kadarki dönemi kapsarken; kuruluş safhası ilk satışların başlaması, ürün teslimatlarının gerçekleştirilmesinden işletmenin artık kısa vadeli tehlikeleri atlattığı zamana kadar sürmektedir. Kuruluş sonrası safhası ise işletmenin artık girişimcinin kontrolünden çıkıp, kendi başına varlığını sürdürmeye başladığı dönemi göstermektedir.

İşletmelerin Kuruluşuna Etki Eden Kritik Faktörler GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimci İşletmelerin Kurulması İşletmelerin Kuruluşuna Etki Eden Kritik Faktörler 1. İşin Emsalsizliği; Kurulan işin yenilik kapasitesiyle orantılı olarak, ne kadar sıradan veya sıra dışı bir yapıda olduğu kuruluş öncesi dönemde oldukça önemlidir. 2. Yatırım; İşin niteliği ve sektörüne göre, yatırılacak sermayenin miktarı, gerekli fonlarını nereden ve hangi koşullarda sağlanacağı kritik faktörlerden bir diğeridir. 3. Satışların Büyümesi; Yeni işletmenin satış ve karlarında nasıl bir büyüme trendi izleyeceği, kuruluştan hemen sonra satış ve karlarda hızlı bir büyüme gerçekleşip gerçekleşmeyeceği önemli faktörlerdendir.

İşletmelerin Kuruluşuna Etki Eden Kritik Faktörler GİRİŞİMCİ YARATMA Girişimci İşletmelerin Kurulması İşletmelerin Kuruluşuna Etki Eden Kritik Faktörler 4. Ürünün Bulunabilirliği; İşletmenin kuruluşunun hemen sonrasında, hazırda mal veya hizmetin satılabilir durumda bulunması büyük önem taşımaktadır. 5. Müşterinin Bulunabilirliği; Sunulan mal veya hizmeti talep edecek ve buna gerekli parayı ödeyecek müşteri kitlesinin var olması işletmenin kuruluş aşamasında olması gerekli koşulların başında gelmektedir.

Yeni İşletmeler Neden Başarısız Olur ? GİRİŞİMCİ YARATMA Yeni İşletmeler Neden Başarısız Olur ? Her yıl milyonluk yatırımlarla kurulan firmaların bir çoğu başarısız olarak faaliyetlerine son vermektedirler. Yapılan araştırmalar başarısızlığın faktörleri olarak aşağıdaki sebepleri sıralamaktadır: Ürün/Pazar Kaynaklı Sorunlar Yanlış zamanlama Ürün dizayn problemleri Uygun olmayan dağıtım stratejileri Açık olmayan iş tanımları Az sayıda müşteriye bel bağlama Finansal Sorunlar Sermaye yetersizliği Erken borçlanma Risk sermayedarı ile oluşan problemler Yönetimsel Sorunlar Takım çalışmasında aksaklıklar İnsan kaynakları problemleri

Yeni İşletmeler Neden Başarısız Olur ? GİRİŞİMCİ YARATMA Yeni İşletmeler Neden Başarısız Olur ? Dışsal Nedenler İçsel Nedenler Kaynak: Dodge, H. R., Fullerton, S. , Robbins, J. E. “Stage of Organizational Life Cycle and Competition as Mediators of Problem Perception for Small Businesses”, Strategic Management Journal, 15, 1994.

İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri GİRİŞİMCİ YARATMA İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri İşletmenin kuruluşuna dair gerekli dair gerekli analiz ve değerlendirme yapıldıktan sonra, sıra amaca uygun hukuki bir yapının oluşturulmasına gelmektedir. Girişimci/Girişimciler, işletmelerini şahıs işletmesi veya şirket olarak yapılandırabilirler. Şahıs İşletmeleri İşletme faaliyetlerini yürüten ve sahibi olan tek kişidir. Karın ve zararın tamamı işletme sahibine aittir. Avantajları Kurulması kolay Yetkiler işletme sahibinde toplanmıştır. Esneklik Kar tek bir elde toplanır Dezavantajları Büyümeleri sınırlı Devamlılığı belirsiz Uzun vadeli finansman sağlama zorluğu Gelişmemiş örgütsel yapı

İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri GİRİŞİMCİ YARATMA İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri Şirketler İki veya daha çok kişinin bir araya gelerek, emek ve mallarını, müşterek bir amaca ulaşmak üzere bir sözleşme ile birleştirmeleri şirket (ortaklık) olarak tanımlanmaktadır. Adi Şirket Ticaret Şirketi Şahıs Şirketleri Kollektif Şirket Komandit Şirket Sermaye Şirketleri Anonim Şirket Limited Şirket Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket

İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri GİRİŞİMCİ YARATMA İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri Adi Şirket Ticari girişimi işletmek üzere, kanuna ahlaka aykırı olmamak ve “iktisadi amaç”, “kar elde etmek” üzere her türlü konuda kurulabilir. Ortaklığın tüzel kişiliği yoktur. Türk Ticaret Kanunu’nun şirketler için koyduğu hükümlere tabi değildir ve bu özellikleri taşımaz. Ticaret Şirketi Şahıs şirketlerinde kişisel emek, sermaye ve sorumluluk söz konusudur. En tipik özellikleri, risk faktörünün işletme sahip ve ortaklarının tüm varlıklarını kapsamış olmasıdır. Kollektif şirketler, şirket alacaklarına karşı ortakların tümünün sorumluluğu sınırsız ve zincirleme olan, hak ve ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketleridir. Komandit şirketlerinde ise şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu belli bir sermaye ile sınırlandırılmıştır.

İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri GİRİŞİMCİ YARATMA İşletmelerin Hukuki Yapısı ve Türleri Ticaret Şirketi Sermaye şirketleri şahıslardan çok sermaye üzerine bina edilmiştir. İşletmelere ortak olmak için, çıkarılmış pay senetlerinden almak yeterlidir. Kişi ve kurumların sorumlulukları koydukları sermaye payı ile sınırlıdır. Anonim şirket, En az 5 kişi ve 50.000 TL sermaye ile kurulabilen, aile içi veya halka açık faaliyet gösterebilen şirketlerdir. Limited şirketler en az iki, en fazla elli gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulabilen, borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile sorumlu ve ortaklarının sorumluluğu sınırlı bulunan ticaret şirketleridir. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, ortaklardan bir veya daha fazlası kollektif şirketlerde olduğu gibi şirket alacaklarına karşı sınırsız sorumlu, bir diğer kısmı ise şirket alacaklarına karşı anonim şirket ortaklığı gibi koyduğu sermaye ile sınırlı bir biçimde sorumludur.

GİRİŞİMCİ YARATMA Franchising Franchising bir mal veya hizmete ait, tescilli marka (trademark) veya telif hakkı (copyright) gibi hakların sahibinin, bu hakları üçüncü kişilerin kullanımına belli koşullar altında anlaşarak satmasıdır. Avantajları Eğitim ve danışmanlık; franchise veren şirketin deneyimlerinden, çeşitli eğitim ve danışmanlık yollarıyla yararlanmak Markanın cazibesi; bilinen bir markanın tüketiciler üzerinde yarattığı güven ve alışkanlık. İşletmenin süreçlerinin öngörülebilirliği; daha önce franchise alan diğer işletmelerin geçirdiği süreçlerdeki başarı ve hataları izleme olanağı.

GİRİŞİMCİ YARATMA Franchising Dezavantajları Franchise ücretleri; markanın büyüklüğü, firmanın dünya çapında yaygınlığı gibi faktörlere bağlı olarak ödenen ücretler değişkenlik gösterebilmektedir. Diğer yandan mağazalar belli standartlara altında kurulduğu için ek masraflar ortaya çıkmaktadır. Franchise verenin kontrolü; Hizmet ve kalitede tek tipliliğin sağlanması için franchise verenin işletmenin işleyişinde aşırı kontrolü söz konusu olabilmektedir. Franchise verenin sorumluluklarını yerine getirmemesi; çok fazla tanınmayan marka ve şirketlerde, yeterli destek sağlanmamaktadır.

GİRİŞİMCİ YARATMA Diğer Hukuki Konular Patentler Patent bir ürünle ilgili sahibine o ürünü tutma, satma, üretme veya lisanslama gibi hakları temin eden belgedir. Ürünün dizaynı ve içeriğine göre patent hakkına sahip olma süresi değişebilmektedir. Patent başvuru ve alma süreci, ülkelerdeki patent ofislerine göre farklılık göstermekte ve genelde kolay bir süreç değildir. İyi bir patent başvurusunda olması gereken özellikler şunlardır: Ticari açıdan önem taşıyan ve güçlü bir avantajı olması Maliyetleri, rekabet durumunu, diğer teknolojilerle yakınlığını içeren bir planla sunulmalı Patente öngörülen plana mümkün olduğunca uyulmalı Patent değerlendirme sürecini göz önünde bulunduran stratejik planların yapılması

GİRİŞİMCİ YARATMA Diğer Hukuki Konular Telif Hakkı / Copyright Copyright veya telif hakkı sanat ve edebiyat gibi yaratıcılık gerektiren işlerde bulunan kişilerin üretilen eserlerin kullanım hakkının sağlayan hukuki belgelerdir.. Copyright sahibi, Eserinin yeniden çoğaltılması Eserin türevi ürünler ortaya koyabilir (ör: eserin film olarak çekilmesi) Eserin kopyalarının çeşitli ortamlarda satılması Eserin kamuya duyurulması gibi haklara sahiptir.

GİRİŞİMCİ YARATMA Diğer Hukuki Konular Ticari Marka / Trademarks Ticari marka bir firmaya ait ürünün ayırıcı isim, marka, sembol veya sloganının Patent ve Tescilli Marka Ofis’lerinde kayıt altına alınmasıdır. Ticari marka olarak kabul edilme sürecindeki koşulları, ilgili patent ofisi belirlemektedir. Marka tescili öncesinde girişimciler tarafından dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: Öncelikle markanın başka biri tarafından kullanım durumunun araştırılması Markanın tescili edilip edilemeyeceğiyle ilgili hukuki danışmanlık alınması İlgi çekici bir marka adının bulunması Markayla uygun logonun hazırlanması Mümkün olduğunda kısaltmalardan uzak durulması

GİRİŞİMCİ YARATMA Diğer Hukuki Konular İflas İflas bir işletmenin borçlarının yükümlülüklerinin, varlıklarını aşması halinde ortaya çıkan durumdur. Hiçbir girişimci iflas etme niyetinde olmasa da, bazı koşullar iflasa yaklaşıldığının göstergesi olabilmektedir. Finansal yönetim zafiyetinin olması, kimsenin paranın nereye harcandığını bilmemesi Müşterilere yapılan iskontoların büyük ölçülerde ve devamlı hale gelmesi Bankaların açtıkları kredilerde artık teminat istemeye başlaması Kilit personelin aniden ayrılmaya başlaması Vergi ve diğer yükümlülüklerin ödenmemesi ve sürekli geciktirilmesi.

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme Planlama, bir işletmenin gelecekteki yönünü ve amaçlarını belirleyen ve başarıya ulaşmasında en önemli etkenlerden biridir. Başarılı planlamanın kritik faktörleri bulunmaktadır: Belirli, ölçülebilir ve gerçekçi hedefler İşletmenin tüm birimleri tarafından benimsenmiş olması Sürekliliğin ve ara değerlendirmelerin yapılabilmesi için alt hedeflerin belirlenmesi Olası engellere karşı alternatif planların oluşturulması

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme İş planı, girişilmek istenen işi detaylı olarak açıklayan yazılı belgelerdir. Neleri İçermeli? İşletmenin güncel durumu, ihtiyaçları ve geleceğe yönelik projeksiyonları Girişimcinin işletmenin hedefine ulaşmasındaki katkısının ne olacağı ve nasıl olacağı Pazarlama, ARGE, üretim, yönetim … gibi işletmenin her bir biriminin yönlerini Finansal yeterlilik, zaman çizelgesi, kritik riskler

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme İş Planı Hazırlamanın Yararları Girişimcinin işletmeyi eleştirel ve nesnel bir şekilde değerlendirmesine olanak sağlar. İş planında bulunan rekabet analizi, ekonomik ve finansal değerlendirmeler, girişimcinin işletmenin başarısına etki eden faktörleri daha iyi tahkik etmesini sağlar. Girişimcinin operasyonel stratejiler ve beklenen neticeler geliştirmesine imkan verir. İş planı sayesinde hedefler ölçülebilir ve gerçekleşen sonuçlarla karşılaştırılabilir hale gelir. Girişimcinin finansal kaynak bulmasında kullanabileceği en önemli araçlardan biridir.

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme İyi Tasarlanmış İş Planları Formatla İlgili Önemli Noktalar Görünüm: İş planın basım kalitesi ve cildi ilk intibaının oluşmasında önem taşımaktadır. Spiral cilt ve tek tip renk kullanımı görünümde avantaj sağlayabilir. Uzunluk: Genelde 40 sayfadan fazla uzun olmamalıdır Kapak ve Baş Sayfa: Kapakta, firmanın adı adres ve telefonu olmalı ve planın hazırlandığı ay ve yıl yer almalıdır. Baş sayfada ise kapakta yazılan bilgiler tekrarlanmalı ve girişimcinin planla ilgili bilgileri takip edebileceği “kopya numarası” bulunmalıdır. Yönetici Özeti: Planın özetinin sunulduğu yaklaşık 2 sayfalık bölümdür. Planın geri kalanını okuması için yatırımcıları teşvik etmesi gerekir. İçindekiler: Planın başlıkları ve sayfa numaralarını içermelidir.

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme İyi Tasarlanmış İş Planları için Kritik Noktalar Yeterli uzunlukta olmalı İyi bir şekilde organize edilmeli ve sunulmalı Geleceğe yöneltilmiş olmalı Abartılı bilgiler içermemeli Kritik risklerin altı çizilmeli Başarılı bir insan kaynağına sahip olunduğu gösterilmeli Birbirinden çok farklı ve çeşitli fırsatları içermemeli Hedeflenen pazarın ne olduğu belirlenmeli Girişimcinin şahsında kişiselleştirilmemeli, işletme 3. şahısmış gibi anlatılmalı Yatırımcının dikkatini çekmek için işletmenin emsalsizliğini göstermeli

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme Örnek Bir İş Planının Ana Hatları Yönetici Özeti İş Tanımı İşletmenin Genel Tanımı Sektörün Geçmişi İşletmenin Geçmişi İşletmenin Amaçları Ürün veya Hizmetin Emsalsizliği Pazarlama Araştırma ve Analiz Hedeflenen pazar veya müşteri kitlesi Pazarın büyüklüğü ve trendleri Rekabet durumu Hedeflenen pazar payı

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme Örnek Bir İş Planının Ana Hatları Pazarlama (devam) Pazarlama Planı Pazarlama stratejisi (satış ve dağıtım) Fiyatlama Reklam ve promosyon Araştırma-Geliştirme ve Dizayn Geliştirme ve Dizayn Planları Teknik Araştırma Sonuçları Araştırma Destek İhtiyaçları Maliyet Yapısı

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme Örnek Bir İş Planının Ana Hatları Üretim Üretim Yeri Analizi Üretim İhtiyaçları: makine ve teçhizat Tedarikçiler ve Ulaşım Faktörleri İşçi Arzı Üretim Maliyetleri ile İlgili Veriler Yönetim Kilit Yönetim Takımı Hukuki Yapı: hisse yapısı, istihdam şartları, mülkiyet yapısı Yönetim Kurulu, Danışmanlar vs.

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme Örnek Bir İş Planının Ana Hatları Kritik Riskler Potansiyel Problemler Engeller ve Riskler Alternatif Senaryolar Finansman Finansal Tahminler Kar veya zarar Nakit akışı Başabaş noktası analizi Maliyetler Fon Kaynaklar ve Kullanımı Bütçe Planları Finansman Aşamaları

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme Örnek Bir İş Planının Ana Hatları Önemli Tarihler Zamanlama ve Hedefler “Deadline”lar Önemli Tarihler Arasındaki Bağlantılar Ekler veya varsa Bibliyografya

GİRİŞİMCİ PLANLAR GELİŞTİRME Etkin İş Planları Geliştirme İş Planının Sunulması İş planının hazırlanmasından sonraki en önemli aşamadır. İş planının yatırımcılara satılmasında sözlü sunum kilit rol oynamaktadır. Sunum iyi bir şekilde planlanmış ve hazırlanmış olmalı, yatırımcının dikkatini çekecek unsurlar içermeli, ve esnek bir yapıda olmalıdır. Sunumda, iş planın ana hatlarını verilmekle birlikte gerektiğinde vurgulanmak istenen ek bilgiler eklenmelidir.