COSPAS-SARSAT SİSTEMİ BİR DENİZ VEYA UÇAK KAZASINDA ARAMA VE KURTARMA FAALİYETLERİNİN MÜMKÜN OLAN EN KISA SÜRE İÇİNDE BAŞLATILMASI, KAZA MAHALLERİNİN BELİRLENMESİ VE GEREKLİ YARDIMIN ULAŞTIRILMASI CAN KAYBINI MİNİMUM SEVİYEYE İNDİRECEĞİ BİR GERÇEKTİR. BU GAYE İÇİN; KANADA, FRANSA VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ TARAFINDAN "SEARCH AND RESCUE SATELLITE (SARSAT) PROJESİ, BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU (SSCB) TARAFINDAN DA COSPAS (KOSMİÇİSKİY SPASATELNIY PAİSKOVIY SPUTNİK (UZAY KURTARMA ARAMA UYDUSU)) PROJESİ GELİŞTİRİLMİŞTİR.

COSPAS-SARSAT SİSTEMİ TEHLİKEDE BULUNAN DENİZ VASITASI VEYA UÇAĞIN YERİNİ BELİRLEMEK İÇİN GELİŞTİRİLEN COSPAS SİSTEMİ 1966 YILINDA TAMAMLANMIŞTIR. 1988 YILINDA YAPILAN ANLAŞMA İLE COSPAS VE SARSAT PROGRAMLARI BİRBİRİYLE KOORDİNELİ OLARAK ÇALIŞTIRILMASI KARARLAŞTIRILMIŞTIR. TÜRKİYE 17 OCAK 2006 TARİHİNDE COSPAS-SARSAT SİSTEMİNE ENTEGRE OLMUŞ VE İRAN,IRAK VE AFGANİSTAN’ NIN COSPAS SARSAT BÜNYESİNDE SAR İRTİBAT NOKTASI/SEARCH AND RESCUE POİNT OF CONTACT (SPOC) OLARAK BELİRLENMİŞTİR. GELİŞTİRİLMİŞ COSPAS SİSTEMİNDE; TEHLİKE VUKUUNDA EPIRB CİHAZINDAN GELECEK OLAN SİNYALLER DEĞERLENDİRİLEREK, TEHLİKE MEVKİİ BELİRLENİR.

LEOSAR VE GEOSAR UYDULARI

Low-altitude Earth Orbiting Search And Rescue (LEOSAR) ARAMA VE KURTARMA MAKSATLI KULLANILAN UYDULAR Low-altitude Earth Orbiting Search And Rescue (LEOSAR) Geostationary Orbiting Search And Rescue(GEOSAR)

LEOSAR (Low-altitude Earth Orbit System for Search And Rescue) (alçak seviyeli) UYDULARININ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ LEOSAR uyduları 1000 km. lik yükseklikte kutupsal yörüngeye yerleştirilen uydulardan oluşturulmuştur. LEOSAR uyduları 25000 km/saat hızla kuzey güney yönlü hareket ederler. Dünyada yaklaşık 6000 km karelik bir alanı kapsarlar. Sadece LEOSAR uyduları EPİRB’in mevkisini DOPPLER yöntemi ile yaklaşık 5 km karelik yanılma payı içinde belirleyebilir. Mevkii belirlemek için aynı uydu EPİRB ten 4 adet sinyal almak zorundadır. 406 MHz. EPIRB her 50 saniyede bir 0.5 saniyelik bir telsiz yayını yapar. SARSAT uyduları dünya etrafındaki bir turunu 100 dakikada, COSPAS uyduları 105 dakikada tamamlarlar.

Cospas-Sarsat System Durumu Aralık 2011 6 adet LEOSAR satellites in low-altitude polar orbits 6 adet GEOSAR satellites 58 adet LUTs receiving signals transmitted by LEOSAR satellites (LEOLUT) (2 tanesi ANKARA’da) 20 adet LUTs receiving signals transmitted by GEOSAR satellites (GEOLUT) (1 tanesi ANKARA’da) 30 adet Mission Control Centres for distributing distress alerts to SAR Services (Denizcilik Müsteşarlığı/ANKARA) More than 1,000,000 406 MHz beacons worldwide

Real Time (anlık ileti) yöntemi LEOSAR (Low-altitude Earth Orbit System for Search And Rescue) (alçak seviyeli) UYDULARININ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ Real Time (anlık ileti) yöntemi Global Covarage (sakla ve ilet) yöntemi Real Time yönteminde LEO uydusunun EPİRB ve LEOLUT’U aynı anda görmesi gerekir EPİRB den aldığı sinyali LEOLUT a gönderilir (Dünyanın tamamı anlık kapsama alanında değildir.) Global Covarage (sakla ve ilet) yönteminde LEO uyduları Epirb’ten aldığı sinyalleri hafızalarında tutarlar ve LEOLUT’un kapsama alanına girdiği anda hafızasındaki bilgiyi aktarırlar.

GEOSAR (Geostationary Earth Orbit) - Ekvatoral Yörüngeli Uydular Bu sistemin yapısı, ekvatorun yaklaşık 36000 km üstünde değişik boylamlar üzerinde yer alan ekvatoral yörüngeli uydulardan oluşur. LEOSAR dan farklı olarak GEOSAR Uyduları, Dünya’ya nazaran yerleri sabit olduğundan ve Doppler işlemlerini yapamadıklarından dolayı tehlike uyarısının mevkiini tespit edemezler .

LEOSAR İLE GEOSAR UYDULARININ KARŞILAŞTIRMASI Konum Bilgisi Doppler işleme teknikleri ile Yalnızca GPS li EPİRB lerde Konum Hassasiyeti +/- 5 km GPS den alınmışsa 10 m içinde Kapsama Alanı Dünya yüzeyinin tamamı 70° Kuzey ve 70° Güney arasında Dünyanın büyük bir kısmı Tehlikenin Tespiti Tespit için bekleme süresi ortalama 45 dakika Neredeyse hemen

DÜNYA ŞEBEKELERİ LUT (YEREL KULLANICI TERMİNALLERİ) : LEOSAR VE GEOSAR UYDULARINCA GÖNDERİLEN BİLGİYİ ALMAK, İŞLEMEK, DEĞERLENDİRMEK VE YAYINI YAPAN EPIRB CİHAZININ MEVKİİNİ BELİRLEMEKTİR. LUT’LAR BİLGİYİ, BAĞLISI MCC (GÖREV KONTROL MERKEZİ)'NE GÖNDERİLİR. HER BİR LUT İSTASYONU YER YÜZÜNDE YAKLAŞIK 2500 km. YARI ÇAPLI ALANI GÖZETLEYEBİLMEKTEDİR.

DÜNYA ŞEBEKELERİ MCC (GÖREV KONTROL MERKEZİ) : MCC'LER; COSPAS-SARSAT SİSTEMİNDE BİR ODAK NOKTASI OLUP, HER TÜRLÜ BİLGİ, AKIŞININ İLETİLDİĞİ VE SİSTEMİN VERİMLİ ÇALIŞMASINI SAĞLAYAN BİR BİRİMDİR. LUT'DA İŞLENEN BİLGİLER, MCC'DE SON BİR DEĞERLENDİRMEDEN GEÇİRİLEREK, ARAMA VE KURTARMA BİRİMLERİ İLE DİĞER GÖREV KONTROL MERKEZLERİNE İLETİLİR. BU DAĞITIM, DÜNYANIN HERHANGİ BİR YERİNDEN HEMEN ARAMA VE KURTARMAYA BAŞLAMAYI SAĞLAYACAK ŞEKİLDE VE ULUSLARARASI KURALLAR DAHİLİNDE YAPILIR.

UYDU EPIRB’I İLE YER BELİRLEME TEHLİKEDEKİ BİR DENİZ VASITASI ; EPIRB (EMERGENCY POSITION INDICATING RADIO BEACON-ACİL DURUM MEVKİİ GÖSTERİCİ TELSİZ VERİCİSİ), HAVA ARACI; ELT (EMERGENCY LOCATOR TRANSMITTER-ACİL KONUM GÖSTERME VERİCİSİ), KARADA ARAMA İŞLEMLERİNDE KULLANILAN; PLB (PERSONEL LOCATOR BEACON-KİŞİSEL YER GÖSTERME VERİCİSİ) TARAFINDAN YAYINLANAN TEHLİKE UYARILARINI ALAN COSPAS/SARSAT UYDULARI ALDIKLARI BU BİLGİLERİ LUT-MCC-RCC-SAR SIRASI İLE İLETEREK ARAMA VE KURTARMA FAALİYETLERİ BAŞLATILIR. DENİZ ARACI : EPIRB (406 MHz.) HAVA ARACI : ELT (406 MHz.) PERSONEL KARA ARACI : PLB (406 MHz.)

LUT (LOCAL USERS TERMINAL-YEREL KURTARMA UÇ BİRİMLERİ) LUT’LARIN GÖREVİ LEOSAR VE GEOSAR UYDULARINCA GÖNDERİLEN BİLGİYİ ALMAK, İŞLEMEK, DEĞERLENDİRMEK VE YAYINI YAPAN EPIRB CİHAZININ MEVKİİNİ BELİRLEMEKTİR. LUT’LARDA İNSAN BULUNMAZ. UYDULARDAN TEHLİKEDEKİ İSTASYONUN KONUM BİLGİLERİNİ ALIR. FREKANS KAYMASINI ÖLÇEREK TEHLİKEDEKİ BİRİMİN TAHMİNİ MEVKİİNİ HESAPLAR. ALDIĞI BİLGİLERİ MCC (MISSION CONTROL CENTRE-GÖREV DENETİM MERKEZİ)’NE AKTARIR. LUT’LARIN HER BİRİ YER YÜZÜNDE 2.500 KM. YARIÇAPLI ALANI GÖZETLEYEBİLMEKTEDİRLER.

UYDU EPIRB’I İLE YER BELİRLEME 406 MHz. VERİCİLERİ HER 50 SANİYEDE BİR 0.5 SANİYELİK BİR TELSİZ YAYINI YAPAR. BU 0.5 SANİYELİK SİNYAL YAYININDA TAM TEHLİKE MESAJI YAYINLANIR. BU MESAJDA; VERİCİNİN KODU, TEHLİKEDEKİ VASITANIN MMSI NUMARASI BULUNMAKTADIR.

EPIRB SİNYALLERİ ÖZELLİKLERİ EMERGENCY POSITION INDICATING RADIO BEACON KELİMELERİNİN İLK HARFLERİNİN ALINMASIYLA OLUŞTURULMUŞ BİR KELİME OLUP, ACİL DURUM MEVKİİ GÖSTERİCİ TELSİZ VERİCİSİ ANLAMINA GELMEKTEDİR. UYDU EPIRB CİHAZLARI, KISA BİR TEHLİKE ALARMININ GÖNDERİLMESİNİN MÜMKÜN OLMAYACAĞI, ÖRNEĞİN; GEMİNİN ANİ SU ALIP BATMASI YADA YANGIN SONUCU TELSİZ SİSTEMİNİN BÜYÜK BİR HASAR GÖRMESİ.vb. DURUMLARDA VEYA GEMİ MÜRETTEBATI VE YOLCULARIN CAN KURTARMA VASITALARINA ALINARAK TEHLİKEDEKİ GEMİYİ TERK ETME DURUMLARINDA KULLANILABİLİR.

EPIRB SİNYALLERİ ÖZELLİKLERİ BİR EPIRB İŞARETİ DUYULDUĞUNDA, SİNYALİ GÖNDEREN İSTASYONUN TEHLİKEDE VE TERK EDİLMİŞ OLDUĞU, YAPILACAK ÇAĞRILARA CEVAP VEREMEYECEĞİ ANLAŞILIR. COSPAS/SARSAT UYDULARI VASITASIYLA ÇALIŞAN UYDU EPIRB CİHAZLARI GENEL OLARAK GEMİLERDE KÖPRÜ ÜSTÜNE YAKIN BİR MAHALDE AÇIK GÜVERTEYE GEMİNİN BATMASI DURUMUNDA EPİRB İN RAHAT SU ÜZERİNE ÇIKABİLECEĞİ BİR YERE MONTE EDİLİRLER. İSTENDİĞİ TAKDİRDE, CANKURTARMA VASITALARINA, CAN SALLARINA DA MONTE EDİLEBİLİRLER.

EPIRB SİNYALLERİ ÖZELLİKLERİ BATAN BİR GEMİDE MONTE EDİLDİĞİ YERDEN AYRILABİLME VE SU ÜSTÜNDE KALABİLME ÖZELLİĞİNE SAHİP EPIRB CİHAZLARI OTOMATİK OLARAK GEMİDEN AYRILARAK TEHLİKEDEKİ GEMİNİN MİLLİYETİNİ İÇEREN KODLU SİNYALLER (MMSI - MARITIME MOBIL SERVICE IDENTITIES) GÖNDERMEK SURETİYLE GEMİNİN BULUNDUĞU MEVKİİ, GEMİNİN HAREKET HALİNDE OLUP OLMADIĞINI VE BUNA BAĞLI OLARAK YÖNÜ UYDUCA TESBİT EDİLEREK, SAHİLDEKİ ARAMA VE KURTARMA MERKEZLERİNİ VE CİVARDAKİ GEMİLERİ HAREKETE GEÇİREBİLİR.

EPIRB SİNYALLERİ ÖZELLİKLERİ BÖYLELİKLE, SAHİL/YER-UYDU İSTASYONU (LUT) VASITASIYLA GÖREV KONTROL MERKEZLERİNE (MCC - MISSION CONTROL CENTER) VE BURADAN DA KURTARMA KOORDİNASYON MERKEZİNE (RCC- RESCUE COORDINATING CENTER) ULAŞAN MESAJ, ARAMA VE KURTARMA ÇALIŞMALARININ DERHAL BAŞLATILMASINI SAĞLAYACAKTIR.

EPIRB SİNYALLERİ ÖZELLİKLERİ EPIRB CİHAZI, ÇALIŞTIRILDIKTAN KAPATILINCAYA VEYA BATARYASI BİTİNCEYE KADAR 406 MHZ. FREKANSINDA SİNYAL GÖNDERİR. ÇALIŞMA SÜRESİ; BATARYA ÇALIŞMA SAATİ SÜRESİ (48 SAATTİR). ÇALIŞMA SÜRESİNCE CİHAZIN GÖNDERDİĞİ SİNYALLER İLE TEHLİKEDEKİ İSTASYON (GEMİ, UÇAK), KURTARMA EKİP VE İSTASYONLARINA KENDİ MEVKİİLERİNİN BELİRLENMESİNDE BÜYÜK KOLAYLIK SAĞLAR.

EPIRB SİNYALLERİ ÖZELLİKLERİ EPIRB; TEHLİKE VUKUNDA GEMİ, UÇAK vb. TERK EDİLDİKTEN SONRA ÇALIŞTIRILIR. EPIRB SİNYALİ ALINDIĞINDA, BİR DENİZ VASITASI VEYA UÇAĞIN TEHLİKEDE OLDUĞU, KENDİSİNE YAPILACAK ÇAĞRILARA CEVAP VEREMEYECEĞİ ANLAŞILIR. EPIRB; TEST BUTONUNA BASILIR, ÜZERİNDE BULUNAN LAMBA ÇAKMAYA BAŞLAR. BÖYLECE CİHAZ TEST EDİLMİŞ OLUR. EPIRB CİHAZI YANLIŞLIKLA ÇALIŞTIRILDIĞINDA HEMEN DURDURULMAMALI, EN YAKIN SAHİL İSTASYONU ARANARAK YANLIŞLIK BİLDİRİLMELİ, BİLAHARE CİHAZ DURDURULMALIDIR.

ÇEŞİTLİ MARKA EPIRB CİHAZLARI

EPİRB CİHAZININ PERFORMANS VE STANDARTLARI 48 Saat süre ile sinyal gönderebilmeli. Kazayla çalışmasını önleyecek önlemler alınmış olmalı Suyun 4 metre altındaki basınçla su üzerine çıkıp sinyal göndermeye başlamalı. Su geçirmez olmalı, suya daldığında su geçirmezliğini korumalıdır. El ile çalıştırılabilmeli çalışıyor ise kapatılabilmeli 20 metreden suya düştüğünde hasar görmeden sağlam kalabilmeli. -20C ile +50C aralığında çalışabilmeli. Tecrübesiz personel tarafından rahatlıkla çalıştırılabilmeli Batarya 5 yılda bir yetkili servis tarafından değiştirilmeli. HRU (Hydrostatic Release Unit=Otomatik Serbest Bırakma Mekanizması) 2 yılda bir yetkili servis tarafından değiştirilmeli.

EPİRB CİHAZININ PERFORMANS VE STANDARTLARI Su, deniz suyu, petrol ürünlerinde etkilenmemeli Güneş ışığının uzun süreli zararlı etkisine dayanıklı olmalı. Her hava koşulunda dengesini koruyabilmeli. Pozisyonunu kazazedelere ve kurtarma ekiplerine göstermek için karanlıkta devreye giren düşük enerji harcamalı bir ışığa sahip olmalı. İnce bir iple donatılmalı Sarı, turuncu gibi denizde yüksek görünürlüğü olan renkte olmalıdır

EPIRB İN TEMEL BİRİMLERİ • Anten; yayın yaparken dikey duruma yakın bir konumda olmalıdır. • Deniz düğmesi (Sea switch); suya batınca EPIRB i otomatik olarak çalıştırır. • Çalıştırma düğmesi; EPIRB i elle çalıştırmak için kullanılır. • Test düğmesi, EPIRB in hazırlık durumunu saptamak için, kullanıcının AYLIK testleri yapmasına imkan sağlar. • Kısa el incesi (Lanyard); EPIRB i can salına bağlamak için kullanılır. • Elektrikli çakar ışık/flaş (Strobe light); SAR birimine görülebilen bir yardımcı olarak işlev görür. • Işık Yayan Diyot (LED) ve sesli uyarı (buzzer), EPIRB in hangi konumda çalıştığını ve EPIRB test sonuçlarını görmeye yarar. • Gönderme/yayın durumunda 48 saat süreyle dayanan dahili pil/batarya. Çıkış gücü 5 Watt. • Bütün modellerde olmamakla beraber, çoğu modelde bulunan GPS sistemi, Arama Kurtarma (SAR) harekatının yakın bir mevkide ve derhal başlamasını sağlar.

EPİRB ‘İN OTOMATİK ÇALIŞMASI EPIRB plastik bir muhafaza içindedir. Plastik muhafazadaki yaylı mekanizma, gemi batarsa iterek muhafaza kapağını açar ve EPIRB i otomatik olarak çalıştırır. Bu otomatik işlem, gemi 4-5 metre battığında EPIRB i otomatik olarak çalıştıran HRU (Hydrostatic Release Unit=Otomatik Serbest Bırakma Mekanizması) adındaki bir mekanizmayla kontrol edilir. Bu esnada cihaz su yüzüne çıkar ve deniz düğmesi çalışarak faal duruma geçer.

UYGUN BİR YERLEŞTİRME YERİ SEÇERKEN, ŞUNLAR DA DİKKATE ALINMALI • Acil durumda ulaşılabilme kolaylığı. • Herhangi bir pusula aletinden en az 1 metre uzakta olmalı. • Bir radar anteninden en az 2 metre uzakta olmalı. • Dalgaların doğrudan cihazın üzerine gelmesinden kaçınılmalı. • Kapağın açılmasını ve bakım-tutumu engelleyecek kadar dar yerlerde konumlandırmaktan kaçınılmalı.

Personal Locator Beacons (PLB) Genel Özellikleri Küçük ve hafif Manuel olarak aktif edilebilir. Su geçirmez transmiter, anten ve bataryası vardır. - GPS alıcısı (opsionel) 406.028 MHz. Transmisyon (24 saat süreli çalışma) 5 W çıkış gücü Uluslararası Test edilmiştir.