ELEKTRONİK TİCARET Öğr. Gör. Canan ASLANYÜREK

BÖLÜM 2 ELEKTRONİK TİCARET GENEL BİLGİLER

2.1 Elektronik Ticaretin Türleri Elektronik ticaret değişik kişi ve gruplar arasında yapılabilmektedir. Elektronik ticarette tarafları esas alan bir sınıflama yapıldığında karşımıza dört farklı elektronik ticaret türü vardır. Bunlar; firmalar arası, firmalar ve tüketiciler arası, firmalar ve kamu arasındaki elektronik ticaret, kişiler ve kamu kurumları arasındaki elektronik ticaret, işletme içi elektronik ticarettir. Genel olarak beş kapsamda ele alınan bu sınıflamaya altıncı olarak eğitim kurumları ve öğrencileri arasındaki elektronik ticareti eklemenin doğru olacağı düşünülmektedir.

Üç Tane İş Modeli Var Çalışma Şekline Göre E-Ticaret Platforma göre e-ticaret *E Ticaretin yapıldığı ortam İş modeline göre e- ticaret *Satışı kimler yapıyor ve kimlere satış yapıyor Birbirinden bağımsız farklı kategorilerdeki ürün veya hizmeti satışa sunan e-ticaret sitelerine yatay e-ticaret sitesi denir.  Belirli bir kategoride ürün veya hizmet satışı yapan e-ticaret sitelerine dikey e-ticaret sitesi denir.(çiçeksepeti.com)

Yeni Ve Az Bilinen E-Ticaret Modelleri Çalışma Şekline Göre B2B ( Business To Business) [Firma dan Firmaya Alışveriş Modeli ] B2C ( Business To Consumer ) [ Firmadan Müşteriye Alışveriş Modeli ] C2C (Consumer To Consumer ) [ Tüketiciden Tüketiciye Alışveriş Modeli ] C2B (Consumer To Consumer ) [ Tüketiciden Firmaya Alışveriş Modeli ] Yeni Ve Az Bilinen E-Ticaret Modelleri B2E (Business To Employee ) [ Firmadan Çalışana Alışveriş Modeli ] B2G (Business To Government ) [ İşletmeden Devlete Alışveriş Modeli ] G2B (Government To Business) [ Devletten İşletmeye Alışveriş Modeli ] G2G (Government To Government) [ Devletten Devlete Alışveriş Modeli ] G2C (Government To Citizen) [ Devletten Vatandaşa Alışveriş Modeli ] C2G (Citizen To Government) [ Vatandaştan Devlete Alışveriş Modeli ]

2.1.1 B2C E-Ticaret Modeli İngilizcede "Business to Consumer", Türkçede ise "İşletmeden Tüketiciye" olarak adlandırılan, işletmelerin kataloglar oluşturarak ürünlerini ve hizmetlerini tüketicilere satması üzerine kurulu olan e-ticaret modelidir. www.hepsiburada.com, idefix, biletix, yemeksepeti...

2.1.2 B2B E-Ticaret Modeli İngilizcede "Business to Business", Türkçede ise "İşletmeden İşletmeye" olarak adlandırılan, işletmelerin kataloglar oluşturarak ürünlerini ve hizmetlerini diğer işletmelere satması üzerine kurulu olan e-ticaret modelidir.

2.1.3 C2B E-Ticaret Modeli İngilizcede "Consumer to Business", Türkçede ise "Tüketiciden İşletmeye" olarak adlandırılan, bireysel kullanıcıları aracı bir site (portal) üzerinde satacakları ürünleri girerek işletmelere ürün satması üzerine kurulu olan e-ticaret modelidir. Bu eticaret modeli daha çok freelance çalışanlar tarafından kullanılmaktadır. En bilinen C2B modellerinden bir tanesi freelancer.com ‘dur.

2.1.4 C2C E-Ticaret Modeli İngilizcede "Consumer to Consumer", Türkçede ise "Tüketiciden Tüketiciye" olarak adlandırılan, bireysel kullanıcıları aracı bir site (portal) üzerinde satacakları ürünleri girerek diğer tüketicilere ürün satması üzerine kurulu olan e-ticaret modelidir.

2.1.5 B2E (Business to Employee - İşletmeden Çalışanına) Firmaların kendi bünyelerinde bulunan bilgisayar ağlarına kurdukları siteler yardımıyla işletme çalışanlarına bilgi sağladıkları sitelerdir. Bazen bu bilgisayar ağları dışarıya açılarak firmanın çalışanları kullanıcı adı ve şifre ile girerek de işlemlerini yapabilmektedir.

2.1.6 B2G (Busines to Government - İşletmeden Devlete) B2A (Business to Administration-İşletmeden yönetime) olarak da bilinen bu e-ticaret modelinde ticari işlemler firmalar ile devlet kurumları arasında olmaktadır

2.1.7 G2B (Government to Business- Devletten İşletmeye Devlet kurumları ile firmaların yaptıkları ticaretin şeklidir. Devlet kurumları şirketlere satış yapmak istediklerinde  G2B E-Ticaret Sistemini kullanırlar. Örnek: ihale.gov.tr

2.1.8 G2G (Government to Government- Devletten Devlete) İki devlet arasında yapılan elektronik ticaret modelidir.

2.1.9 G2C (Government to Citizen- Devletten Vatandaşa) Devlet ile vatandaşı arasında yapılan işleri kapsamaktadır.

2.1.10 C2G (Citizen To Government- Vatandaştan Devlete) C2A (Citizen to Administration) olarakda bilinen bu e-ticaret modeli, vatandaşın devlet kurumları ile yapmış olduğu işlemleri kapsamaktadır.

2.2 Mobil Ticaret (M-Ticaret) Ülkemizde Mobil E-Ticaret Her gün biraz daha hızlı gelişen teknoloji beraberinde hayatımıza yeni yeni kavramlar getirmektedir.

2.2.1 Mobil Ticaretin Tarihçesi Mobil ticaretin başlangıcı 1990'lı yıllara dayanmaktadır. 1997 yılında Coca-Cola firmasının Finlandiya'nın Helsinki şehrinde SMS mesajları ile ödeme kabulünü yapan dağıtım makinalarını kullanması mobil ticaretin hayatımızda yer almaya başlayacağı ilk milat tarihi olmuştur.

2.2.2 Mobil Ticaretin Ülkemizdeki Durumu Büyük e-ticaret siteleri farklı akıllı cihazlarda sitelerini görüntüleyebilmek ve müşterilerine alışveriş imkânı sunmak için mobil uyumlu programlar hazırlamışlardır. Mobil versiyonu olmayan siteler ise bütçelerine göre hazırlatmak için programlarını yapmaktadırlar.

2.2.3 Mobil E-Ticaret Aşağıdaki işlemleri m-ticarete örnek olarak verebiliriz: a. Mobil internet bankacılığı, b. Mobil bilet sistemleri, c. Mobil pazarlama, d. Mikro ödeme sistemleri, e. Bilgilendirme sistemleri.

2.2.4 Mobil E-Ticaretin Avantajları Mobil ticaret esnasında kullanılan cihazlar kişisel bilgisayarlara göre kullanım yaygınlığının daha fazla olmasından ve daha kolay taşınabilmesinden dolayı daha avantajlıdırlar.

2.2.5 Mobil E-Ticaret Modelleri E-ticaret modelleri ise kısaca şunlardır: a. B2C (Firmadan tüketiciye), b. B2B (Firmadan firmaya), c. C2B (Tüketiciden firmaya), d. C2C (Tüketiciden tüketiciye), e. B2E (Firmadan çalışanına), f. B2G (Firmadan devlete), g. G2B (Devletten firmaya), h. G2G (Devletten devlete), ı. G2C (Devletten vatandaşa), j. C2G (Vatandaştan devlete).

2.2.6 Mobil E-Ticaret Sitesi Tasarımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Örneğin; a. Her mobil cihazda flash desteği yoktur. b. Her mobil cihazda java desteği bulunmamaktadır. c. Mobil cihazların veri giriş metodları farklıdır. Parmakla dokunarak veri girişi ve site üzerinde gezinme yapıldığından arayüzler parmakla dokunmaya uygun şekilde tasarlanmalıdır.

2.2.7 Mobil Site Tasarımında Kullanılan Yaklaşımlar Mobil ticaretin artışına bağlı olarak mobil uyumlu versiyonu hazırlanan site sayısı da artmaktadır. Bir site sahibi olarak bu değişime katılmak ve sitenizin mobil versiyonunu hazırlamak istiyorsunuz. Peki ne yapmalısınız?

2.2.7 Mobil Site Tasarımında Kullanılan Yaklaşımlar Mevcut siteyi ince ayarlarla biçimlendirmek Uyarlanabilir yerleşim kullanmak Ayrı bir mobil site tasarlamak Özel mobil uygulama geliştirmek Mobil site için genel yaklaşım

KAYNAK Gazanfer Erbaşlar, Şükrü Dokur, Elektronik Ticaret E-Ticaret http://eticaretmag.com