Türkiye Emek Piyasaları ve İstihdam Politikaları Mehmet Rauf Kesici University of Duisburg-Essen Philipp Schwartz Initiative Fellow Kocaeli Dayanışma Akademisi Semineri 25/01/2017

Türkiye Emek Piyasasına İlişkin Göstergeler

Emek piyasası sorunları 1: İşgücüne katılma oranı (İKO) belirgin bir biçimde düşüktür, İstihdam oranı görece çok düşüktür, Kadın işsizlik ve genç işsizlik oranları oldukça yüksektir. Çalışmayan ve örgün/yaygın eğitim görmeyen gençlerin, genç nüfus içindeki oranı çok yüksektir. Tarım sektöründeki istihdamın toplam istihdam içindeki payı hala çok yüksektir.

Emek piyasası sorunları 2: Sendikalaşma oranları çok düşüktür. Grev hakkı ve örgütlenme özgürlüğü kısıtlanmaktadır. Fiili çalışma süreleri, süreç içinde azalıyor olmakla birlikte, hala çok uzundur. İş kazaları oldukça yaygındır.

Emek piyasası sorunları 3: Kayıt dışı ekonominin ekonomik faaliyet düzeyi içindeki ağırlığı çok yüksektir ve yaygın bir kayıt dışı istihdam söz konusudur. Emek piyasalarındaki katmanlaşma/tabakalaşma düzeyi artmaktadır. Yeni mağdur kesim göçmen işçilerdir.

Emek piyasalarındaki sorunların nedenleri 1: Genel olarak aktif nüfusa katılan genç işgücünün sayısının yüksek olması ve kadın İKO’sunda artış. Değişim sürecindeki tarım sektöründe çalışanların artan oranda işsiz kalması. Kamunun reel sektörde yatırım yapma rolünü özel sektöre devretmesi. Destekleme mekanizmalarının ve aktif emek piyasası politikalarının yetersiz kalması. İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması ya da yetersiz olması.

Emek piyasalarındaki sorunların nedenleri 2: Eğitim istihdam ilişkisinin kurulamaması. Türkiye’nin orta gelir tuzağı olarak nitelendirilen bir ekonomik evrede olduğu iddiası. Büyüme istihdam ilişkisinin, diğer bir deyişle büyümenin istihdam yaratma kabiliyetinin belirgin bir biçimde zayıflamış olması. Göç eğilimlerinde artış ve Suriye’de süren iç savaştan dolayı milyonlarca göçmenin Türkiye’ye sığınmak zorunda kalması.

Sorunların çözümü için 2000’li yıllarda alınan önlemler Yaygın iki ön kabul, Türkiye emek piyasaları katıdır ve işgücü maliyetleri yüksektir. Ekonomideki diğer göstergeler iyileşirse emek piyasalarındaki sorunlar da çözülür. Aktif emek piyasası tedbirleri: İstihdam paketleri ve Ulusal İstihdam Stratejisi 2014-2023 (http://www.uis.gov.tr/), Pasif emek piyasası tedbirleri, Kayıt dışılıkla mücadele.

Sorunların çözümü için alınması gereken önlemler: Meseleye bakışın değiş(tiril)mesi, Genel ekonomik önlemler, Pasif emek piyasası tedbirleri, Aktif emek piyasası tedbirleri: Açık iş ve işsiz nitelikleri arasındaki uyumsuzlukların azaltılması ve eğitim istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi, Planlı-programlı bir istihdam politikası,

Sorunların çözümü için alınması gereken önlemler: Kayıt dışılıkla mücadele, Kamunun reel sektörde bizzat iş alanı açacak girişimlerde bulunması ve tarım sektöründeki değişime kamunu müdahil olması, Büyüme istihdam etkileşiminin güçlendirilmesi, İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasının sağlanması için önlemler alınması.