ÜSTÜN ZEKALI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLAR

Zeka Nedir? Zeka; bireyin sözcük dağarcığını, soyutlama yeteneğini, sayıları ve simgeleri anlama ve kullanma yeteneğini, problem çözme, kavramlar icat etme, eleştirme gibi yetenekleri kapsayan öğrenmenin ölçüsü olarak tanımlanmaktadır.

Üstün Zeka Nedir? Üstün zekalı çocuklar geçerli ve güvenilir zeka testlerinde sürekli olarak 130 ve daha yukarı zeka bölümü sağlayan, kendi akranlarından rastgele seçilen bir grubun % 98’inden üstün olan çocuklar şeklinde tanımlanmaktadır

Üstün Yetenek Nedir? I. Özel Eğitim Konseyi’nde üstün yetenekliler, genel veya özel yetenekliler açsından yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösterdiği, konunun uzmanları tarafından belirlenmiş ve üstün yeteneklerini geliştirmede normal eğitim programlarının yetersiz kaldığı, kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda farklılaşmış programa ihtiyaç duyan kişiler şeklinde tanımlanmıştır.

Üstün Zekalı ve Özel Yetenekli Çocukların Özellikleri Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklar motor, zihinsel, dil, sosyal, duygusal ve kişilik özellikleri açısından akranlarından farklı özellik göstermektedir. Fiziksel ve Motor Gelişim Zihinsel Gelişim Dil Gelişimi Sosyal ve Duygusal Gelişim Yaratıcı ve Üretici Düşünme Yeteneği

ÜSTÜN ZEKALI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARIN SINIFLANDIRILMASI Bir ya da birden çok yetenek alanında ya da zeka özelliğinde akranlarından çok üstün performans gösteren çocuktur. Üstün özel yetenekli çocuk Belirli bir alanda, olağanüstü yetenek ya da başarı gösteren diğer alanlarda ise ortalama yeteneği olan çocuktur.

Performans ya da gizilgüç olarak özgün düşünme biçimi olan çocuktur. Yaratıcılık Yeteneği Ayrıcalıklı olan Çocuk Performans ya da gizilgüç olarak özgün düşünme biçimi olan çocuktur. Liderlik Gizilgücü Ayrıcalıklı olan Çocuk Diğer kişileri etkileyerek onları yönlendirebilme gizilgücü olan çocuktur.

Olağanüstü Yetenekli Çocuklar Müzik, bale, drama, tiyatro gibi performans alanlarından birinde olağanüstü yetenek gösteren çocuk. Psikomotor alanlarda olağanüstü yetenek gösteren çocuk Hız, güç, koordinasyon, top kontrol vb. spor alanlarında üstünlük gösteren çocuk

Üstün Zekalılara ve Yeteneklilere Sunulan Eğitim Hizmetleri Üstün zekalı ve yetenekli bireyin tanılanıp değerlendirildikten ve potansiyeli belirlendikten sonra gereksinimlerini en iyi şekilde karşılayacak eğitim programına ve hizmetine verilmelidir. Hızlandırma Gruplama Zenginleştirme

TANILAMA YÖNTEMLERİ Çocuğun gelişim profilleri Aile bilgileri Akran bilgileri Öğretmen gözlem ve kanaati Kontrol listeleri ve değerlendirme ölçekleri Aday gösterme Gözlem Tarama testleri

TANILAMA YÖNTEMLERİ Çocuğun gelişim profilleri Grup zeka testleri Bireysel zeka testleri Başarı testleri Yaratıcı davranışı

Üstün Zekalı ve Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Her şeyden önce öğretmen sınıfında üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukla karşılaştığında paniğe kapılmamalı, bu çocuklara kaynaklık ve önderlik yapmalıdır. Öğretmen sınıfındaki üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklara daha zor sorular sorarak ve yeni fikirler geliştirilmesini isteyerek, onların zekalarını özellikle yaratıcı yanlarını geliştirmelerine olanak sağlamalıdır.

Her çocuğa kazandırılması beklenen hedefler doğrultusunda çocuğun öğrenme hızına uygun olarak hazırlanan ve katı kurallara bağlı olmayan bir program hazırlanmalıdır. Bu program; her konunun bağlantılı olduğu yan konuları işleme, çocuğa deneyimlerinin sonuçlarını öğretmeni ile birlikte değerlendirme fırsatı vermelidir.

Üstün Zekalı ve Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Derslerle ilgili olarak bu çocuklara araştırma ağırlıklı ek ev ödevleri verilmelidir. Öğretmen bu çocukların ilgilendikleri alanlarda proje çalışmaları yapmalarına ve bunu sınıfta paylaşmalarına olanak tanımalıdır. Öğretmen okul ve çevrenin olanaklarını üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklar için kullanma yollarını aramalıdır. Öğretmen sınıfın düzeyini temel almaksızın çocukların konularda kendi hızlarına göre ilerlemelerine olanak tanımalıdır

Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların gereksinimlerini karşılarken, bu çocukların anlık yeteneklerinin büyük farklılık göstermesi gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Sınıf düzeyi yükseldikçe söz konusu değişiklikler artabilmektedir. Bu nedenle öğretmenin dikkatli olması gerekmektedir

Öğretmenlerin yapmaması gerekenler ise şu şekilde sıralanabilir: Aynı konuda çok uzun ödevler verme Söz hakkı vermeme Tek düze, tekrarlayan görevler verme Alışılmışın dışındaki görüşlerini reddetme Zamanlarının boşa harcanmasına neden olma Angarya niteliğinde görevler verme

Kaynağından alınmıştır. Bu bölüm; Aral, N. ve Gürsoy, F. 2007. Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Kaynağından alınmıştır.