ANAKART EMRE KORKMAZ:162026032 MUHAMMET KARA:162026022

ANAKART NEDİR Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir. Fiberglastan (sert bir plastik türevi) yapılmış, üzerinde bakır yolların bulunduğu; genellikle koyu yeşil bir levhadır. Ana kart üzerinde, mikro işlemci yuvası , bellek, genişleme yuvaları, BIOS , diğer kartlar için genişletme yuvaları ve diğer yardımcı devreler (sistem saati, kontrol devreleri gibi) yer almaktadır.

Bir PC'nin hangi özelliklere sahip olabileceğini belirleyen en önemli bileşendir. Çünkü ana kart üzerindeki elektronik bileşenler; bu PC'ye hangi tür işlemciler takılabileceğini, maksimum bellek kapasitesinin ne kadar olabileceğini, bazı bileşenlerin hangi hızlara çıkabileceğini, hangi yeni donanım teknolojilerini destekleyebileceğini belirliyor

İLK ANAKART İlk anakart 1982 yılında IBM firmasının ürettiği PC’lerde kullanıldı. Büyük devre elemanlarından oluşan bu kartın üzerinde Intel 8088 işlemci, Bios, bellek ve çeşitli kartların takılabileceği yuvalar bulunuyordu. Eğer bu bilgisayara disket sürücü, paralel çıkış veya başka bir şey takılmak istenirse ona uygun bir kart alınıp anakarta takılması gerekiyordu. Bu yöntemde öncülüğü parçaların takılıp çıkarılmasını çok kolaylaştırarak Apple II yaptı. Anakartların değiştirilebilir parçalardan oluşması kullanıcıların kendilerine ve ihtiyaçlarına özgü bilgisayarlar oluşturmalarını sağlamıştır.

ANAKART ÇEŞİTLERİ..

XT ANAKARTLAR İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan ana kartlardır. 8086 veya 8088 mikroişlemcileri üzerinde sabit olarak taşır bu durumda işlemcinin değiştirilmesi için anakartın değiştirilmesi gerekiyordu ana kartın ek donanım birimi sadece 8 bit olmalıdır.

AT ANAKARTLAR XT anakartlardan sonra günümüzde kullanılan ATX anakartlara benzeyen ama sadece 5 ve 12 volt güç alan anakartlardır.PS/2 desteği yoktur. ISA, PCI ve AGP veri yolları ile değiştirilebilir işlemci desteği sunar. Anakart üreticileri yıllarca IBM uyumlu anakartlar ürettiler. Bu standartların başında gelen AT modeli 1982’den itibaren kullanılmaktadır.

ATX ANAKARTLAR Pentium2 işlemci ile birlikte ilk kez piyasaya sunulmuş ATX standardı da sürekli olarak geliştirilerek günümüzde hala popüler olarak kullanılan standartlardır.

BAŞLICA ANAKART ÜRETİCİLERİ Intel Dell Asus ECS MSI Gigabyte Foxcon Biostar EPoX Asrock

V 1 2 3 4 5 6

PS2 Klavye ve mouse bağlamak için kullanılan portlara PS/2 denir PS2 Klavye ve mouse bağlamak için kullanılan portlara PS/2 denir. ATX anakartlarda iki adet bulunur. Şekil ve pin sayıları aynıdır. Bu nedenle renkleri farklıdır. Mouse, yeşil olan PS/2 portuna, klavye mor olan PS/2 portuna takılır. Kabloların üzerinde mouse ve klavye sembolleri vardır.

PARALEL PORT Paralel port genellikle tarayıcı ve yazıcı bağlantısı için kullanılır. Eski tip anakartlarda kullanılmaktadır. Yeni anakartlarda bu port yerine USB portlar kullanılmaktadır.

Seri porta göre hızlı olmasına rağmen aynı stabiliteyi sağlayamaz Seri porta göre hızlı olmasına rağmen aynı stabiliteyi sağlayamaz. Bu baglantı noktasına aynı zamanda LPT (LinePrinTer) de denmektedir. Bu port bir seferde 8 bit veri gönderebilir. Gönderim ve alım pinleri ayrı olduğu için aynı anda 8 bit veri de alabilir. DB25 isimli portu kullanır. DB25 ismindeki 25 rakamı kablo girişindeki pin sayısını ifade etmektedir. Yazıcı ve tarayıcı bu portu kullanmaktadır. Paralel port, seri port gibi yerini USB'ye bırakmaya başlamıştır. Doğabilecek sorunlardan kaçınmak için uzunlukları 6 metreyi aşan kablolar kullanılmamalıdır. Hedef aygıt sadece PC tarafından gönderilen komutları işlemekle kalmaz PC'ye kendisi de veri gönderebilir.

1) COM(Communications) Portu: Fare ve harici modem bağlantıları için kullanılır. USB ve PS/2 portunun kullanılmaya başlamasıyla bu port önemini yitirmiştir. 2) Display Connector: Monitorü bağlamak için anakart üzerinde onboard olarak bulunan porttur. Genelde harici olanlar tercih edilir

Seri port hızları Seri bağlantı noktaları iki seviyeli (ikili) sinyalleme kullanırlar, böylece saniyede bit cinsinden veri hızı bauddaki sembol hızına eşit olur. Asenkron iletişim başlama / durması için kullanılan ortak, saniyede bit hızları 300, 1200, 2400, 9600, 19200 baud, v.s.dir. Bu hızlar elektromekanik teleprinterların hızlarının katları temel alınarak belirlenmiştir. Bağlantı noktasının ve cihazın hızlarının birbirine uygun olması gerekir. Bazı cihazlar bağlantı noktasının hızını otomatik olarak saptayabilmektedir. RS–232 standartı resmen 20.000 bit / saniye olarak sınırlandırılmış olmasına rağmen, popüler kişisel bilgisayarlarda kullanılan seri bağlantı noktaları 115.000 bit / saniye seviyelerine kadar ayarlanabilmektedir. Bit hızının bu seviyelere ayarlanmış olması çalışma bağlantısının aynı hızda gerçekleşeceği anlamına gelmemektedir. Her seri bağlantı noktasıyla belirtilen her bit hızına ulaşabilmek mümkün değildir. Müzik aletlerini kontrol etmek için kullanılan MIDI gibi bazı özel amaçlı protokollerde veya otomobillerde kullanılan OBD tanımlamalarda yukarıda belirtilen seri veri hızlarının dışında hızlar kullanılabilmektedir. Hız, çerçeveleme için bitleri de içerir (durma bitleri, eşlik, v.s.) ve böylece etkin veri hızı bit iletim hızından daha düşük gerçekleşir. Örneğin 8-N- 1 gösteriminde veri için bitlerin sadece %80’i kullanılabilir (her sekiz bitlik veri için, iki tane daha çerçeveleme biti gönderilir). Sıkça desteklenen veri hızları; 75, 110, 300, 1200, 2400, 4800, 9600, 19200, 38400, 57600 ve 115200 bit/s'dir. 1,843200 MHz frekansına sahip bir kristal osilatör özellikle bu amaç için kullanılır. Bu da, veri hızının 16 katıdır ve seri port devresi, bu hızı as katlarına doğru kolayca bölebilir.

USB (Universel Serial Bus-Evrensel Seri Veriyolu) USB; IBM, Intel, Microsoft, Compaq gibi birçok firma tarafından üretilen bir veri yoludur. Bu porta birçok aygıt bağlanılabilir ve sistemin yeniden başlatılmasına gerek kalmadan bu aygıtlar kullanılabilir. Yeni tip anakartlarda fare ve mouse da USB porta takılır

USB 1. 0 ve 1. 1 : Hız 12 Mbit/sn (1. 5 MByte/sn)USB 2 USB 1.0 ve 1.1 : Hız 12 Mbit/sn (1.5 MByte/sn)USB 2.0 : Hız 480 Mbit/sn (60 MByte/sn)USB 3.0 : Hız 4,80 Gbit/sn (600 MByte/sn) USB 2.0, 480 Mbps bant genişliği sunabilen USB sürümüdür. USB 1.1 de sunulabilen bant genişliği 12 Mbps ile sınırlıdır. USB 2.0, USB 1.1′in 40 katı kadar bant genişliği ile yüksek hız sağlar. Her iki sürümde de kablo yapısı ve bağlantı uçları aynıdır. USB 2.0, USB 1.1 ile uyumludur. Yüksek bağlantı hızı gerektiren harici CD/DVD yazıcı gibi cihazlar USB 2.0 standartını kullanırlar.

LAN (RJ-45) Port Yerel alan ağlarında ağa bağlanmak için kullanılır. 10 pinli olan bu konnektör telefon kablosunun uç yapısına benzemektedir.

Ses Girişi: Açık mavi renkte olan bu porta teyp, CD, DVD çalar ya da diğer ses kaynakları bağlanabilir. Ses Çıkışı: Açık yeşil renkte olan bu porta kulaklık, hoparlör takılabilir. Mikrofon Girişi: Pembe renkte olan bu porta mikrofon takılabilir.

SUNUCULAR DA ANAKART Birden fazla işlemci ve ram eklenebilir.

Cep telefonun’da anakart

Raspberry Pi nedir? Raspberry Pi kredi kartı boyutunda bir bilgisayardır. Televizyonunuza bağlayıp görüntü alabilir, bir klavye bağlayabilirsiniz. Yetenekli küçük bir bilgisayar diye adlandırdığımız Raspberry Pi ile normal masaüstü bilgisayarlarda yaptığınız işleri örneğin, sözcük işlemciler ve hesap programları (Word, Excel) ile çalışabilir çeşitli oyunlar oynayabilirsiniz. Ayrıca yüksek çözünürlüklü HD videolar oynatabilirsiniz. Ayrıca tüm dünyada çocukların alıp kullanabileceği, basit programlama yapabilecekleri hatta deneylerinde kullanabileceği uygun fiyatlı bir bilgisayar gibi düşünebilirsiniz.

Anakart üzerinde ki devre elemanları Direnç bobin ve kondansatör temel devre elemanlardır. Devrenin bölgelerinde harcanması istenen enerjiye göre bu elemanlar gerekli dengelemeyi yapar.  Örneğin hoparlörünüzün sesini açmak için düşmesini sağa çevirdiğinizde aslında oradaki ayarlı direncin değerini küçültürsünüz. Direnç azaldığında geçen akım artacağı için ses de artacaktır. Sesi kısmak için düğmeyi sola çevirdiğinizde ise gerçekte direncin değerini artırmış olursunuz. Geçen akım azalınca ses de azalmış olur. Kondansatör Kondansatörün depolama örneğini anlamak için tam dalga-yarım dalga doğrultucu devrelerini incelemeniz faydalı olur. Evlerdeki ısıtma sistemlerini de örnek alabilirsiniz. Kombi ateşleyip suyu belirli bir sıcaklığa ulaştırdıktan sonra ısıtmayı keser. Bunu kondansatörün şarj olup elektriği depolamasına benzetebilirsiniz. Peteklerde dolaşan suyun sıcaklığı belirlenen bir değere düştüğünde kombi tekrar çalışıp suyu ısıtır belirli bir aralıkta kalmasını sağlar. Bobin Bobin ise güç sabit olmak kaydıyla gerilim ve akımı azaltıp artırma, dengeleme gibi işlemlerde kullanılır.

Diyot: Kondansatör Transistör Bobin

AT - ATX anakartlar arasındaki farklar ATX anakartların yenilikleri şunlardır: 1. ATX kasaların geniş olması nedeniyle ATX anakartlar çok daha kolay monte edilebiliyorlar. 2. ATX anakartlarda bulunan seri ve paralel port kabloları artık yok, çünkü portların tümü ATX anakart üzerinde monteli halde geliyor. Bu durum da montajı kolaylaştıran başka bir etken. 3. ATX anakartlarda mikroişlemci soketi arka tarafa tam olarak güç kaynağının altına geliyor. Güç kaynağı fanı da mikroişlemciye üfleyecek şekilde monte edilmiştir. Bu da mikroişlemcinin ikinci bir fana ihtiyaç duymasını sağlıyor. Ayrıca, bu üflemeden bellek modülleri de yararlanıyor.

4. ATX anakartlar sadece ATX kasalarda kullanılabiliyorlar, çünkü güç kaynağı bağlantı soketleri de kendilerine özeldir. 5. ATX anakartlar, çok önemli bir yenilik daha getiriyor, güç kaynağı ve anakart arasındaki Power On/Off durumlarını, BIOS ve işletim sistemi ile birlikte yöneterek, işletim sistemini kapattığınızda bilgisayar da otomatik olarak kapanıyor. Bu seçeneği kullanabilmeniz için ATX kart üzerinde bulunan BIOS'ta Power Management seçeneğini açık tutmalısınız. 6. ATX anakart ve kasaların diğer bir yeniliği ise açma-kapama anahtarının eskisi gibi olmayışı. Anakart üzerinde bulunan bir sokete ön panelden gelen iki kabloyu takarak kasanın güç kaynağını kumanda ediyorsunuz. Yani anakart olmadan güç kaynağı çalışmıyor. Güç kaynağının bu şekilde çalışması da yine ATX standardı ile getirilen, anakart güç kablosundan geliyor. 7. ATX anakartlar enerji harcama konusunda da AT teknolojisinden ileridedir. 8. ATX anakartlar üzerindeki diğer farklılıklardan birisi de klavye ve fare konnektörlerini PS2 standardında olmasıdır. Ayrıca ATX anakart üzerinden bulunan PS2 fare girişi sayesinde, seri iletişim portlarından biri başka amaçlar için kullanılabiliyor.

1 2 3 4 5 6 7 11 8 9 10

PCI (Peripheral Component Interconnect –Çevresel Bileşen Ara Bağlantısı) Intel tarafından 1993 yılında geliştirilmiştir. 64 bitlik veri yolu olarak üretilmiştir fakat uyum sorunu nedeniyle 32 bit olarak kullanılmaktadır. 33 MHz veya 66 MHz veri aktarım hızı vardır. Beyaz renktedir. Bu portlara; ses kartı, TV kartı ve ethernet kartı bağlanmaktadır.

PCI Express Bu portlar PCI portunun yerini almak için tasarlanmıştır. Veri transfer hızları ve ergonomisi sebebiyle PCI ile kıyaslanamaz derecede güçlüdür. PCI serisinde max. 533 Mbps ve PCI-X serisinde max. 4266 Mbps seviyesine çıkan bant genişliği, PCI-e ile 8000 Mbps seviyesine ulaşmaktadır. Bu porta PCI portuna da takıldığı gibi ses kartı, TV kartı, Ethernet kartı takılmaktadır.

PCI Express X16 Portu Bu port ise AGP ye alternatif olarak üretilmiştir. Temelde PCI-e mantığını kullanmaktadır. Ekran kartı bu porta takılmaktadır.

AGP (Accelerated Graphics Port- Hızlandırılmış Grafik Yuvası) Intel tarafından 1997’de sadece ekran kartları için geliştirilmiş veri yoludur. Windows işletim sisteminin getirdiği grafik uygulamalarının ihtiyaç duyduğu yüksek hızı sunabilir. AGP kanalı 32 bit genişliğindedir ve 66 MHz hızında çalışır. AGP yuvası beyaz renkli ve PCI yuvalarından kısadır.

IDE- ATA Portu: IDE (Integrated Drive Electronics-Dahili Sürücü Elektroniği) portu bilgisayarımıza CD-ROM, CD-RW, DVD-ROM, IDE destekli hard diskleri bağlamak için kullanılmaktadır.

SATA ve SATA 2 Portları SATA (Serial Advanced Technology Attachment-Seri İleri Teknoloji Bağlantısı) portu bilgisayarımıza CD- ROM, DVD-ROM ve hard diskleri bağlamak için kullanılmaktadır. ATA’ nın yetersiz kalması üzerine geliştirilmiştir.

Disket Sürücü Bağlantı Portu Bu porta disket sürücüler bağlanılmaktadır. Son derece sınırlı bir transfer hızına sahiptir ve kullanışlı değildir. Yeni nesil bilgisayarlarda bu port artık kullanılmamaktadır.

Güç Bağlantı Portu: Kasada bulunan güç kaynağından anakarta gerekli olan gücü sağlamak için kullanılan porttur. Sağlam bir şekilde karta monteli olup kart için gerekli olan +5v, - 5v, +12v güçleri buradan sağlanmaktadır.

RAM (Random Access Memory-Rastgele Erişimli Bellek) Bilgisayarımızda o an çalışan programların, gerekli bilgilerinin saklandığı daha sonra gerektiğinde kullanım için geri çağırdığı bir alandır. Diğer bir deyişle geçici bellek görevindedir. Bilgisayar kapatıldığında bu bilgiler silinir. Bilgileri uzun ömürlü saklamak istiyorsak HDD’ye kaydederiz.

ROM (Read Only Memory-Sadece Okunabilir Bellek) Temel olarak sadece okunabilir bir bellek türü olan ROM’un üzerindeki bilgiler kalıcıdır ve genelde çok gerekli olan bilgiler saklanır. Bios gibi bilgisayar için önemli bilgilerin tutulduğu bir entegre bellek yapısında, ROM kullanılır. Merkezi işlemcinin bu tür belleklere doğrudan bilgi yazması söz konusu değildir.

CHIPSET (Yonga Seti) Anakartın beynini oluşturan entegre devrelere chipset denir. Bunlara bilgisayarın trafik polisleri diyebiliriz ; işlemci, önbellek, sistem veri yolları, çevre birimleri; kısaca donanımlar arasındaki veri akışını denetler. Günümüzde yonga seti Intel, AMD, VIA, SIS gibi belli başlı firmalar üretmektedir.

İşlemci İşlemci kendisine gelen komut ve bilgileri uygun şekilde işleyerek çıktıları ram ve diğer gereken parçalara aktarmaktadır. Bilgilerin büyük kısmı ram üzerinde toplanacağı için bu iki parça arasında çok fazla sayıda bağlantı vardır ve genellikle birbirine yakın pozisyonda tasarlanırlar.

BIOS Pili BIOS pili bilgisayarda BIOS’ta yapılan değişikliklerin hafızada kalmasını ve tarih- saat gibi olayların, bilgisayar kapatıldıktan sonra yeniden açılıncaya kadar hafızada kalmasını sağlar. Bilgisayarın gücü kesildiğinde saatin geri kalmamasının sebebi BIOS pilidir.

Kuzey Köprüsü İşlemci, bellekler ve AGP- PCI Ekspres slotlarına en yakın olan çiptir. Kuzey köprüsünün görevi bu üçlünün (RAM,AGP- PCI Ekspres ve işlemci) aralarında iletişimi sağlamak kontrol etmektir. Güney Köprüsü Görevi IDE, USB, LAN, PCI ve ses yani bilgisayarın diğer çevre birimlerini denetlemektir. Güney köprüsüde çevre birimlerinin olduğu bölüme yakındır.

ANAKART ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Anakart (MainBoard), bir bilgisayar için en önemli parçadır çünkü bütün bilgisayar bileşenleri anakartımız ile uyumlu olmak zorundadır. İşlemci (cpu), bellek (ram), sabit disk (harddisk), kasa (case) ve ekran kartı (graphic card) gibi parçalar anakartımızla uyumlu olmak zorundadır yoksa bilgisayarımız çalışmayabilir. 

1- Anakart - İşlemci Uyumu: Seçtiğimiz işlemci Intel ise Intel uyumlu bir anakart, seçtiğimiz işlemci AMD ise AMD uyumlu bir anakart almamız gerekir. Ayrıca işlemcilerin modelleri (serileri) birbirlerinden farklı olduğu için farklı "işlemci soket tipi 'nde olurlar. Özet olarak şu 2 ana maddeyi unutmamamız ve seçim yaparken MUTLAKA göz önünde bulundurmamız gerekmektedir; a. Anakartın hangi işlemci markasını desteklediği b. Anakartın desteklediği işlemcinin hangi işlemci soket tipini desteklediği."'

2- Anakart - Bellek (Ram) Uyumu: Alacağımız anakartın özelliklerinde kaç "Mhz hafıza bus hızı" desteklediği yazmaktadır. Bizim alacağımız anakartın minumum hafıza bus hızı 1333 Mhz olmalıdır. Buna göre de almamız gereken belleğin de (ram) minimum 1333 Mhz "hafıza bus hızı" desteklemesi gerekmektedir. Ayrıca; anakartımız hafıza (ram) tipi olarak DDR 2 destekliyorsa almamız gereken bellek (ram) DDR 2, eğer anakartımız DDR 3 hafıza (ram) tipi destekliyorsa almamız gereken bellek de (ram) DDR 3 olmalıdır.

3- Anakart - Sabit Disk (Harddisk) Uyumu: Şuan satılan bütün kalburüstü anakartlarda harddisk için SATA 2 ve SATA 3 desteği bulunmaktadır. Eğer alınan anakart sadece SATA 2 harddisk destekliyorsa SATA 2 bir harddisk almamız gerekir. Eğer hem SATA 2 hem de SATA 3 destekli bir anakartsa her iki tür harddisk de kullanılabilir. Ayrıca harddiskinizin 7200 RPM olmasına ve en az 32 Mb önbellek (cache) olmasına dikkat etmeliyiz. 4- Anakart - Kasa Uyumu: Kasa seçimi anakartımızın boyut özelliklerine bağlıdır. Eğer anakartımız ATX boyutta ise, kasamızın özelliği de ATX olmalıdır.

GÜNCEL ANAKART FİYATLARI 1-GIGABYTE H81M-S2PV Intel H81 Soket 1150 DDR3 1600MHz DVI&VGA Anakart(86TL) 2-ASUS ROG STRIX Z270H GAMING Intel Z270 Soket 1151 DDR4 3866MHz(OC)USB3.1 Anakart(850TL)

MSI X99A GODLIKE GAMING CARBON Intel X99 3400MHz(O. C MSI X99A GODLIKE GAMING CARBON Intel X99 3400MHz(O.C.) DDR4 Soket 2011-3 ATX Anakart(13.000TL)

SORULAR 1-Yerel alan ağlarında ağa bağlanmak için kullanılan port nedir? A-PS2 B-RJ45 C-PARALEL PORT D-USB 2-Sadece okunabilir belleğe ne denir? A-ram B-rom C-eprom D-eeprom

3-Tarih/saat ayarlarının güncel kalmasını sağlayan yapı A-agp B-sata C-ıde-ata D-bios pili 4-Anakartın beynini oluşturan entegre devrelere ne denir denir? A-güney köprüsü B-kuzey köprüsü C-chipset D-usb

5-İlk anakart 1982 yılında kim tarafından üretilmiştir? A-intel B-ıbm C-amd D-dell 6-Aşağıdakilerin hangisi anakart çeşiti değildir A-AT anakart B-XT anakart C-ATX anakart D-CR anakart

7-AGP portuna ne kartı takılır A-ethernet kartı B-tv kartı C-ses kartı D-ekran kartı

İZLEDİĞİNİZ VE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ..