HASAN YENİCE Sayıştay Başdenetçisi TASARRUF TEDBİRLERİ HASAN YENİCE Sayıştay Başdenetçisi

Tasarruf Tedbirleri: Kıt olan kaynaklar sonsuz olan ihtiyaçların tatmininde kullanılırken israf niteliği taşıyan harcamaların yapılmamasına özen gösterilmesidir. Tasarruf tedbirlerine ilişkin kararlar alınırken israf niteliği taşıyan veya sarf edilmemesi halinde üretimi, verimliliği ve kamu hizmetini olumsuz bir şekilde etkilemeyecek harcamaların neler olduğunun tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Anayasa'nın “Görev ve siyasî sorumluluk” başlıklı 112'nci maddesi, Dayanak Anayasa'nın “Görev ve siyasî sorumluluk” başlıklı 112'nci maddesi, 3056 Sayılı Başbakanlık Teşkilat Kanunun 1, 2 ve 4'üncü maddesi, hükümlerine dayanmaktadır.

Kapsam Tasarruf genelgeleri güvenlik, asayiş, istihbarat, doğal afetler, geri kalmışlıkla mücadele ve temel eğitim faaliyetleri gibi birtakım istisnalar dışında, kamu iktisadi teşebbüsleri dahil tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsamaktadır.

Tasarruf Genelgeleriyle; Bazı harcamalara yasaklama getirilebilmekte, Fonksiyonları Tasarruf Genelgeleriyle; Bazı harcamalara yasaklama getirilebilmekte, bazı harcamalar sınırlandırılabilmekte, bazı harcamalar ise Başbakanlık, bakanlıklar,veya ilgili birimlerin üst yöneticilerinin iznine bağlanabilmektedir.

Tasarruf Genelgelerinin Alınma Sebepleri (1)Bazı giderlerin disipline edilmesi Telefon, Gazete, uluslararası yayınlar Ödeneklerin aşılmaması, kalemler arası ödenek aktarılmaması vb.

(2)Muhtelif ödeneklerden tasarruf sağlanması Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde, Demirbaş alımı, Yatırımlar ve sair hususlarda, kurum bütçelerinde yer alan ödeneklerin harcanmasının kısıtlanması .

Tasarruf Tedbirlerine İlişkin Uygulamalar Genelgeler: Özellikle 1994 yılından itibaren çeşitli Tasarruf tedbirleri Genelgeleri yayınlanmakta ve kamu hizmeti yerine getirilirken kaynakların verimli kullanılması ile ilgili tedbirler geliştirilmektedir. En son 2007 yılında yayımlanmıştır.

Tasarrufla İlgili Yapılan Diğer Düzenlemeler 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu: «Mali kontrole ilişkin hükümler» başlıklı 8. maddesinin; 2.Bendinde; Taşıtların alımı, (‘T’ işaretli cetvel) 5.Bendinde; Uluslararası kuruluşlara üye olunması, katılma payı ve üyelik aidatının ödenmesi, 7.Bendinde de; Eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane ve benzeri sosyal tesislerin giderleri, 5018 sayılı kanun (Bedelsiz devirler Hk.45.Md) Taşınır Mal Yönetmeliği (31.Md.Bedelsiz devir) 237 sayılı Taşıt Kanunu 2014/6814 s.BKK (237 s.Taşıt Kn.12 Md.) Yakıt hariç,%2)

Başbakanlık tarafından yayımlanan tasarruf tedbirleri genelgeleri ile; Kaynak kullanımı, Personel kullanımı, Elektrik tüketimi, Isınma giderleri, Su giderleri, Taşıt kullanımı, Sağlık harcamaları, Bakım onarım harcamaları, Kırtasiye ve demirbaş malzeme kullanımı, Haberleşme araçlarının kullanımı, Temsil-ağırlama giderleri , konularında tasarruf tedbirleri getirilmiştir.

2007/3 SAYILI BAŞBAKANLIK GENELGESİNDE BELİRTİLEN TEMEL HUSUSLAR 1-Gayrimenkul Edinilmesi Ve Kiralanması Kanuni zorunluluklar dışında taşınmazların satın alınmaması, kamulaştırmanın yapılmaması, kiralanmaması ve yeni inşaat yapılmaması, (Genelge 2012/15 ) Taşınmazlarla ilgili olarak Başbakanlıktan izin alınması,

2-Resmi Taşıtların Kullanımı 237 sayılı Taşıt Kanununa ekli (1) ve (2) sayılı cetvelde belirtilenlerden dışında hiç bir makama taşıt tahsis edilmeyecektir. Emir ve zata veya makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtlar dışında kalan ve hizmet aracı olarak havuzda yer alan taşıtlar, münhasıran resmi hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılacaktır.

3-Haberleşme Giderleri Kurum ve kuruluşların harcama yetkilileri, bütçelerinde haberleşme giderleri için ayrılan ödeneklerin aşılmaması hususunda her türlü tedbiri alacaklardır. 2007 yılı genelgesinde; Milletlerarası görüşmeye açılabilecek telefonlar, Cep telefonu tahsis edilebilecek makamlar sayılmıştır.

4-Yurtdışı Geçici Görevlendirmeler Yurt dışı geçici görevlendirmelerin zorunlu hallerde yapılmasının gerektiği, görevin süresi ve görevli sayısının en az seviyede tutulması, ve görevlendirmelerin üst yöneticilerin onayı ile yapılabileceği ifade edilmiştir.

5-Basın ve Yayın Giderleri Tasarruf genelgesinde belirtilen istisnalar dışında hiçbir şekilde günlük gazete alımı yapılmayacaktır. Kuruluşun görev konuları ile ilgili yayınlara abone olunabilecektir.

6-Temsil, Tören, Ağırlama ve Tanıtım Giderleri Uluslararası toplantılar ile milli bayramlar hariç gezi, yemek ve benzeri davetler düzenlenmemesi, hediye ve diğer adlar altında ödeme yapılmaması, Mevzuat gerekleri dışında, kurum ve kuruluşların plaket, hatıra, hediye, eşantiyon türü işler yaptırılmaması, Kurum faaliyetleri ile doğrudan ilgili olan tanıtım giderleri hariç olmak üzere basın ve yayın organlarına ilan-reklam verilmemesi, İfade edilmiştir.

7-Diğer Hususlar Mevzuattan kaynaklanan zorunluluklar dışında, mesleki kuruluş veya derneklere üye olunmayacaktır. Bu Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirler alınacak, her kademedeki yönetici tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacaktır.

1) Genel Tasarruf Tedbirleri Her düzeydeki kamu görevlisince uyulabilecek tasarruf önlemleri aşağıda başlıklar itibariyle özetlenmiştir. a) İşgücü Tasarrufu Konusunda Alınabilecek Önlemler İhtiyaca uygun personel istihdamı planlaması yapılmalıdır. Personel uzmanlaşmış olduğu kadrolarda istihdam edilmelidir.

b) Kaynak Kullanımında Uygulanacak Tasarruf Önlemleri Kamu kaynaklarının israf edilmeden, en verimli bir şekilde kullanılması esas olmalıdır. Yatırım planları yapılırken; gerçek ihtiyaç miktarını aşan ve atıl kapasite yaratan yatırımlardan kaçınılmalıdır. Kuruluşlara tahsis edilen ödeneklerden ihtiyaç duyulmayanlar tenkis edilmeli, ödeneklerin gereksiz tüketilmesi önlenmelidir.

c) Elektrik Tüketiminde Uygulanacak Tasarruf Önlemleri Elektrik tesisatının düzenli olarak bakım ve kontrolü sağlanmalıdır. Elektrik kullanımında tasarruf bilinci yaratılması, personelin bilgilendirilmesi ve özendirilmesi için kurum amirleri gerekli önlemleri almalıdır. Elektrik kullanımıyla ilgili tasarruf önlemleri sürekli hale getirilmeli, sonuçları izlenmeli ve geliştirilmelidir.

ç) Su Kullanımında Uygulanacak Tasarruf Önlemleri Su dağıtım ve iletim tesisatında TSE damgası olmayan malzeme kullanılmamalıdır. Su şebekesi devamlı gözetim altında tutulmalı, su sızdıran bozuk musluk ve rezervuarlar mutlaka tamir edilmelidir. Suyun tasarruflu kullanımı konusunda çalışanlar bilinçlendirilmeli, kurum amirleri personelini özendirmeli ve bilgilendirmelidir.

d) Akaryakıt Kullanımında Uygulanacak Tasarruf Önlemleri Yeni inşa edilecek binalarda kolay ısıtma ve ısı kaybını en aza indirmeye yönelik yalıtım önlemleri alınmalıdır. Kaloriferci olarak görevlendirilen personel mutlaka bu konuda eğitim almış ve uzmanlaşmış olmalı, kalorifer kazanlarının yakılması esnasında, hava-yakıt ayarı bu kişilerce yapılmalı, böylece etkin bir yakıt kullanımı sağlanmalıdır. Isı kaybını önlemek için bütün kalorifer ve buhar borularının izolesi yapılmalıdır.

e)Araç Kullanımına İlişkin Tasarruf Önlemleri Ulaştırma hizmetlerinde merkezi kontrol sağlanmalıdır. Kamu hizmet araçlarının özel amaçla kullanılmaları önlenmelidir. Taşıtların daha az yakıt tüketerek kullanılmaları konusunda araç sürücülerine gerekli teknik bilgiler verilmeli ve uygulanması sağlanmalıdır.

F) Kırtasiye ve Demirbaş Malzeme Kullanımına İlişkin Tasarruf Önlemleri Bilimsel içerikli olmayan, daha çok sosyal ve tanıtım amaçlı olarak yayımlanan süreli (dergi vb.) yayınlara son verilmelidir. Fotokopi makinelerinin ve kâğıtlarının özel amaçlı kullanımı engellenmelidir. Fotokopi makinesi, faks cihazı, bilgisayar gibi araçların periyodik bakımlarına ilişkin faturalar dikkatle takip edilmelidir. Atık kâğıtlar toplanarak değerlendirilmeli, bu amaçla özel torbalar ve kutular kullanılmalıdır. İşyerlerinde ve basımevlerinde hatıra, hediye, eşantiyon türü işler yaptırılmamalıdır. Sarf malzemesi ihtiyaçlarını her birimin ayrı ayrı satın alması yerine, alımlar toplu yapılmalı, pazarlık imkânı ve fiyat avantajlarından yararlanılmalıdır.

G) Bilgisayar Sistemlerine İlişkin Tasarruf Önlemleri Yeni alınacak her türlü bilgisayar ve donanımlarının mevcut sistemlerle uyumlu olması sağlanmalı, kısa süre içinde ekonomik ve teknolojik ömrünü tamamlayarak kullanımdan kaldırılacak sistem ve malzemeler satın alınmamalıdır. Bilgisayar alımları tek merkezden yürütülmeli, bilgisayar parkı toplu ve standart hale getirilmeli ve ortak kullanıma açılmalı, böylece ihtiyacın çok üstünde, atıl bilgisayar kapasitelerinin oluşması önlenmelidir. İnternet bağlantısı bulunan kuruluşlar, telefon ya da faks aracılığıyla yürüttükleri her türlü bilgi alışverişlerini, elektronik posta (e-mail) yardımıyla, internet üzerinden gerçekleştirme imkânlarını araştırmalıdır. Görev özellikleri de dikkate alınarak, bilgisayarlara gereksiz, standart dışı donanım (TV, video, radyo, faks, modem kartı vs.) alımına izin verilmemelidir.

H) Temsil-Ağırlama ve Tören Giderlerine İlişkin Tasarruf Önlemleri Yabancı konukların ağırlanmasında, yatak ve yemek bedelleri dışında kalan kişisel harcamaları (telefon, oda servisi vb.) için ödeme yapılmamalıdır. Çeşitli törenlerde kullanılan çelenkler taze çiçekler yerine tekrar kullanım imkânı bulunan yapay malzemelerden yaptırılmalıdır. Resmi yemek ve davetlerde israf ve lüksten kaçınılmalı, sade ve nezih bir ikram ortamı sağlanmalıdır.

SONUÇ Kamu mallarının sınırlı olması ve kamuya ait herkesin yararlanmasına özgü mallar olduğundan korunması, gelecek kuşaklarında faydalanması açısından önem arz etmektedir. Kamu mallarını korumak, kamu görevlilerinin asli görevi olduğu gibi aynı zamanda bir yurttaşlık sorumluluğudur.