VAAZDA MENKIBE VE ŞİİRLERDEN YARARLANMA ESASLARI Dr. Abdulkadir KABDAN Kayseri Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürü abdulkadirkabdan@hotmail.com

VAAZ Kalbi yumuşatacak, sevap ve azaba dair sözler söylemek Dini bilgiler aktarmak İyiliği tavsiye edip kötülükten sakındırmak Kalbi rikkate getirerek korkutmak

“Müsellemat ve zarurat-i diniyeyi teslim”

İLGİLİ KAVRAMLAR Nasihat Tezkir İrşad Tebliğ ve Talim Davet

İYİ BİR VAAZ…

söz ve öz ile gönül inşâ ustasıdır. VAİZ söz ve öz ile gönül inşâ ustasıdır.

İyi hazırlanmış bir vaazda; Konu günceldir. Eğitici mesajlar içerir. Dil ve üslup yönünden akıcı ve anlaşılabilirdir. Sunuş irticalidir. Hatip gösterişten uzak ve mütevazidir. Hatip güvenilir ve söylenen fikirler delillere dayalıdır.

Göz iletişimi ve cemaat hakimiyeti vardır. Ayet ve hadisler, mealleriyle birlikte düzgün okunur. Üslup ikna edici, sevdirici yumuşaktır. (Nahl 16/125; Al-i İmran 3/159) Hatip kolaylaştırıcı ve yapıcıdır. Seçilen örnekler uygulanabilir ve günceldir. Konu bütünlüğü korunmuştur. Üslup akıcıdır.

Fikirler ayırıcı ve bölücü değil, birleştiricidir. Hakaret ve aşağılama söz konusu değildir. Cemaatin eğitim ve kültür düzeyine uygundur. Süreye riayet edilir

USÜL

Vaazın Hazırlanışı 1. Kaynakları belirleme - Konuyla ilgili ayet ve hadisleri bulmak için mu’cemler, internet arama siteleri - Tefsir ve hadis kitapları - Siyer kitapları - İlgili başka kaynaklar 2. Kaynaklardan not alma (fişleme) 3. Kompozisyon 4. Kontrol ve egzersiz yapma

MUHTEVA

Âyetler…… Hadîsler .. Sahâbeden başlamak üzere İslâm büyüklerinden sözler ve görüşler... büyüklerinden MENKIBELER… ŞİİRLER… Atasözleri ve halk deyimleri… Günlük hayâttan örnekler, manzaralar…

Vaaz Planı Dua Konunun takdimi Giriş (konuyla ilgili ayet, hadis, olay, Gelişme (açıklayıcı bilgiler, ayet ve hadis yorumları, şiirler, menkıbeler, şahsi yorumlar, örnek olaylar, cemaate soru ve cevaplar, hatıra ve gözlemler, Sonuç (kısa özet, ana mesaj, önemli noktalar) Dua ve temenniler Bitiriş (vaaz için el-fatiha)

İlgili Kaynaklar 1. Dini Hitabet -Çeşitleri, ilkeleri, örnekleri-, İsmail Lütfi Çakan, İstanbul Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), 1998. 2. Peygamber Efendimizin Hitabeti. / Ahmet Lütfi Kazancı, İstanbul: Marifet Yayınları, 1980. 3. Vaiz ve İmamlar İçin Cemaat İle Etkili İletişim, Cuma Karan, Gündönümü Yayınları 2008. 4. Hitabet ve İrşad -Güzel konuşma ve insanları etkileme yolları-, Abdurrahman Çetin, Bursa Aksa Yayınları, 1998. 5. Asr-ı Saadet ve Raşit Halifeler Döneminde Hitabet, Mehmet Reşit Özbalıkçı, İstanbul Yeni Akademi Yayınları, 2005 6. Doğru, Güzel ve Etkili Konuşma Sanatı, Ertuğrul Yaman, Gazi Kitabevi, Ankara, 2004. 7. Anadolu’da Bir arada Yaşama Tecrübesi, Prof. Dr. Mehmet Şeker. 8. Yaşayan Dünya Dinleri, Diyanet İşleri Başkanlık Yayınları. 9. Örnek Vaazlar, I, II, Lütfi Şentürk, Diyanet İşleri Başkanlık Yayınları. 10. Camilerin Eğitim Fonksiyonu, Hüseyin Yılmaz, DEM Yayınları, İstanbul 2005.

11.Hadiste Vaaz Kıssacılık ve Kassas, Doktora Tezi 12.Vaaz Kıssacılık ve hadiste Kassas, Mücteba Uğur,AÜİF derg.c/27 13.Vaazda Takip Edilecek Metod, Günay Tümer.

TEŞEKKÜRLER