PSİKİYATRİ HASTANELERİNDEN TOPLUM TEMELLİ RUH SAĞLIĞI HİZMETLERİNE RUH SAĞLIĞI DEPARTMANI WHO EĞİTİM VE ARAŞTIRMA BİRİMİ TRIESTE Daniela Speh Çeviren: Psk. Çağıl Doğan

Açık kapı – kısıtlama olmaması Mümkün mü? Peki NASIL?

Bir kalite göstergesi olarak? Bakım alanında tamamen farklı bir sistem!!!! Hastalar değil «Kişiler» Farklı bir düşünme şekli Farklı bir çalışma şekli Görüşmelerle şekillenen

HAKLAR, SORUMLULUKLAR, HİKAYE ve İHTİYAÇLAR Merkezde olan «Kişi» Hastalığın da ötesinde HAKLAR, SORUMLULUKLAR, HİKAYE ve İHTİYAÇLAR

Ruh Sağlığı Departmanı (TRSD) Verilen Hizmetler Hastaneden çıkarma süreci 7gün 24 saat Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri (TRSM’ler) destek ve psikiyatrik hastanelere yeni yatışlardan kaçındırmak için hizmet sunuyor (1980) Aileler/ebeveynler/komşularla güçlü işbirliği Daireler/grup evleri İşe yerşetirme(örn. Sosyal kooperatifler)

TRIESTE’de 4 BÖLGE

4 Toplum Ruh Sağlığı Merkezi (TRSM’ler) (kaynak alanı 60,000 nüfus) haftanın 7günü 24 saat açık 4-8 yataklı, Üniversite kliniklerini de içeren TRSM’lerin merkez ekseni (hastalığın da ötesinde ihtiyaçlar, haklar ve sorumluluklara bakma) (2016)

Toplum temelli hizmetler: 7/24 hizmet TRSM’ler(her biri) 60.000 nüfuslu alandan sorumlu buna akut talepler de dahil Tüm kuruluşlar ve mümkün olan tüm hizmetlerin seferberliğinde (tam yetkilendirmeden kaçınarak) Parçalanmamış bakım sistemi: tek bir noktadan tüm girişleri-imkanları sağlama TRSM: Ne aracılık hizmeti ne de sadece poliklinik işi, daha çok hizmet ağının «Çekirdeğinde» “yaşamın bütününde” destek Psikiyatrik hastaneler olmadan 9

TRSM Karakteristikleri İlişki ilk öncelik (Kriz anında bile) Takım çalışması: multidisipliner ve yaratıcılık, aynı takımın sahip olduğu krize müdahaleler gibi çeşitli işlevler Kurtarma ve vatandaşlık Tepkiler çabuk ve esnekçe (iş organizasyonu), bekleme listeleri-kuyruklara sebebiyet vermeden Terapötik planlar bireysel geçmişe, ihtiyaçlara ve beklentilere dayalı Gerektiğinde kriz anında bire bir kişiselleştirimiş destek Tedaviye uyuma dikkat kesilerek

TRSM içindeki işlevler, aktiviteler ve müdahaleler TRSM’deki temel eksen: kapsamlı bakım (sosyal ve klinik bakım, farklı kaynaklarla entegre edilmiş) İşlevler: yemek, gündüz/gece misafirliği, D.H., ev ziyaretleri, terapötik konsültasyonlar, bireysel ve grup terapileri, grup aktiviteleri, farmakoterapi, bakım desteği, psikososyal destek, ağların aktivasyonu, psikososyal rehabilitasyon, konutlar, işe yerleştirme, iş ücreti / geliri (teşvikler/nakit sübvansiyonlar) , sosyallik katma ve servest zamanlar vb. 11

TRSM içindeki işlevler, aktiviteler ve müdahaleler Yaşam durumu ( restorasyon, temizlik-bakım, diğer evsel çözümler için arayışlar) para / gelir (nakit hibeler, merkezdeki kasaların kullanımı, günlük para yönetimi, mal mülk koruma ve savunma işleri ile ilgili uğraşlar) Kişisel bakım (çamaşırhane, kişisel hijyen, kuaförlük, çamaşır) İş olanakları ( sosyal kooperatiflerle anlaşma,assignment to a co-operative society, merkezdeki gündelik işler, iş hibeleri) Boş zaman aktiviteleri ( tiyatro, resim, müzik, grafik, dikiş, seramik, jimnastik, kayık gezintisi, günlük geziler, tatiller, partiler, sinema ve şovlar ile ilgili atölye çalışmaları).

14

RSD’daki toplumcu uygulamalar için birçok yönden ilişkili kriterler / ilkeler Sorumluluk (hesap verebilirlik) toplumsal ruh sağlığı için = tek bir noktadan giriş ve referans verme, kamu sağlığı bakış açısı Talebe yönelik aktif hareketlilik ve bulundurma = kolay erişilebilirlik eşiği, proaktif ve açık görüşlü bakım Terapötik devamlılık = bakım içinde dönüşümlerin olmaması Toplum içindeki krize müdahale= Hastane yataklarında akut hasta bakımının olmaması Kapsamlılık = sosyal ve klinik bakım, bütünleştirilmiş kaynaklar Takım çalışması= multidisipliner ve tüm takıma yönelik yaratıcı bir yaklaşımla Yaşamın bütününde yaklaşımı= iyileşme ve vatandaşlık, kişinin merkezde olduğu This responsibility should be understood not only with respect to problems which can be defined as pertinent on the basis of a specific symptomatology, but also in terms of prevention with regards to social problems that impact upon the individual’s quality of life. This involves the following: 16 16

Kriz durumunda erişim ve tepki 8-20: TRSM içinde direkt muattaplar, resmi-bürokratik değil, gerçek zamanlı mobil cevap verme 20-8: Acil servis departmanı üzerinden , sonrasında gece boyu acil ünitesinde konaklama (psikiyatrist icapçı) Fakat: Acil üniteye bireysel müracaat olmaması bir kural. 8.00’den sonraki gün TRSM takımı çağrılır Genellikle: Krize evde ya da konuk edilen Merkez’de destek sağlanır Gönülsüz tedaviden uzak durulur Gönülsüz tedavi durumunda TRSM ilk seçenek olarak değerlendirilir. Rezervasyonsuz, hemencecik anında değerlendirme ve alma, kolay erişim, erken işaretleri fark etmede düşük eşik vb. Erken ve çabuk gerçek zamanlı müdahaleler Beraber eşlik edilerek…..

Sosyal habitat Bir TRSM’nin sosyal habitatı birçok farklı bakış açısının bir karışımı, bu yerlerde atmosferi etkileyen ve kondisyonu sağlayan çocklu faktörler ile oluşturulur. Çünkü sosyal habitatlar hem operatörler hem de kullanıcıların olaya verdiği tepkilerle ilişkili ve değişkendir. Yayılma halinde olan, ve herşeyi sürdüren element bu değişimdir, ve hizmetli verirkenki en hassas elementi karakteristiğidir bu ortamın.

PARAMETRELER, KALİTE ve KARAKTERİSTİKLER TRSD Sosyal Habitatı bir seri faktör ve değişkenlerin hem yapısal(mimari, dizayn, mobilyalar) hem de insani-ilişkisel( Roller ve gücün gerçekte nasıl bir kurumsal etki oluşturduğuyla iligli) etkileşimiyle ortaya çıkan bir üründür.

Toplum alanları, herkese açık, bazı alanlar kısıtlı erişimi olan bazısı da ortak alanlarda Özelleşmiş bölgeler, özel aktiviteler için (örn. Mutfak, çamaşırhane vb.). Çokişlevli bölgeler, operatör ve kullanıcıların, ziyaretçi ve gönüllülerin karışık işlevler, aktiviteler için kullanılabilecekleri alanlar (oturma odası vb.) Sosyalizasyon: güçlü sosyal-ilişkisel boyuta müsait Kendine yardım, arkadaşlıklar, grup aktiviteleri Esneklik: TRSD’nin bir krize girerken daha organize ve her koşula cevap verecek yapılandırmalar ile gitme kapasitesi

BİR TRSM’nin KALİTE, YAPILANDIRILMIŞ VE ÇEVRESEL YÖNLERİ, düşük eşik (erişime kolay hizmetler) Ev benzeri ortamlar (odalar, mobilya) Gece-gündüz bölgesi Yaşayan oda/sosyal alanlar Az yatak (en fazla 8) Sabit belirgin ayrımlar olmadan, ofisler ve kullanıcıların odalarında AÇIK KAPI Habitata yönelik müthiş dikkat Hoşa gitmeyen kokular olmadan Erişlebilir ve çok-işlevli ortak alanlar Danışma masası (talep almak) KISITLAMASIZ Esnek ziyaret saatleri ile Ortak oturma odaları kullanıclar ve personel için Mahremiyeti garanti eden alanlar Bireysel kilitli dolaplar ve başucu masası Boş zaman eşyaları(radyo, TV, projektör, bilgisayar, masa tenisi vb.) Mobilyalanma: Sadece tıbbi değil kullanışlı eşyalar ile Konforlu ve keyif veren iç dizayn Düzgün çevre (temiz, sterilize ve uygun düzenlenmiş) İyi yemek (örtülü masalar ve tam takım düzen) Teras ve bahçe Mantıklı ulaşım imkanlığı

23

Toplum ve Hastane: Genel Hastanedeki Acil Ünitesi Acil üniteleri genellikle genel hastanelerde konumlanmış ve «normal hastane odası» görüntüsündedir. Genellikle kirli, soğuk, davetkar olmayan, ve aşırı tıbbi bir görüntü içerir. Akıl hastanelerinin kişisel-yoksunluğunun ve kurumsallığını hissettirir. Trieste’deki acil ünitesi: Toplum ve hastane arasında bir köprü görevini görür, özellikle TRSM’ler ile bağlantı ve koordinasyonu sağlama açısından. Hastane içinde hastane gibi olmayan bir alan oluşturmaya çalışır. Sorunlar: beklemeler, yüksek yoğunluk, kullanıcılar hakkında kısıtlı bilgi, yaşlı bireyler vb. En azından habitatın geliştirilmesi sonunda agresif davranışları azaltmayı başarmıştır. 24

26

O «yataklar «şimdi nerede ? 1971 yılında: Psikiyatri hastanelerinde 1200 yatak1200 beds in Psychiatric Hospital 2014 yılında: 4692 insan toplumun tam içinde: Toplamda 27 toplum kriz yatakları 24 saat çalışan TRSM’ler içinde(900-1200 kişiye göre) Ortalama yaış süresi 11 gün Altı akut yatak genel hastanede (3,5 / 100.000 - 814 erişim) 48 grup evi mekanı

Açık kapı sistemi ile çalışmak Açık kapı olmadan profesyonel ilişkişsel beceriler gösterilemiyor. Özgürlüğüe giriş ile birlikte kişinin kendi gücünün kullanması ve bunu pratik etmesi sağlanıyor. Operatör hem bireysel hem profesyonel olarak yer almalı: pazarlığını-ilişkisini eşit şartlarda, alternatifler sunarak, kişinin ilgi odaklarına ve kaynaklarına hitap ederek oryante etmeli

NASIL? Saygı, güven ve ilişki ile Kişinin ihtiyaçlarını yine bizzat kişi ile çözme Saygı, güven ve ilişki ile

Daniela Speh daniela.speh@asuits.sanita.fvg.it who.cc@asuits.sanita.fvg.it ASUI TS (AAS n. 1 Triestina) RUH SAĞLIĞI DEPARTMANI WHO EĞİTİM VE ARAŞTIRMA BİRİMİ TRIESTE Daniela Speh