İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Temel İlkeler

Kavramlar İşçi İşveren, İş yeri İş sağlığı İş güvenliği İş kazası Ücret Risk değerlendirmesi Meslek hastalığı

 İş hijyeninin temel ilkeleri  İletişim teknikleri Acil durum önlemleri MAKİNA EMNİYETİ

İşçi: Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir. Her iş ilişkisi işçi sayılmak için hukuken yeterli değildir. İş ilişkisinin, öncelikle, hukuken geçerli bir iş ilişkisi olması gerekir.

Tüzel kişiler, ya belli bir amacın gerçekleştirilmesi maksadıyla bir araya gelmiş olan kişilerin meydana getirdikleri kişi toplulukları veya belli bir amaca tahsis olunmuş (özgülenmiş) bulunan mal toplulukları biçiminde ortaya çıkarlar

Kimler işçi sayılmaz? esirlere, cezaevindeki tutuklu veya hükümlülere yaptırılan iş serbest iradeye dayanmadığından bunlar, atanma işlemine dayanarak çalışanlar, yani memurlar işçi sayılmazlar

İşveren: Bir iş sözleşmesine dayanarak, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren denir. İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir.

Ücret: Sosyal, ekonomik ve hukuksal yönden değişik biçimlerde tanımlanabilen ücret kavramı sözlük anlamı "karşılık, mükâfat, çeyiz, mehir" gibi anlamları içerir. İş kanununun “ücret ve ücretin ödenmesini” tanımlayan 32. Maddesine göre ise; Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.

Ücret gelirini meydana getiren 3 ana unsur : Bir işverene tabi olma; Belli bir iş yerine bağlı olma; Hizmetin karşılığı olarak bir ödemenin yapılması;

İş Kazası: Kaza: Kasıt söz konusu olmaksızın meydana gelen , beklenmedik ve sonucu arzu edilmeyen bir olayı belirtmektedir. İş Kazası: İş yeri bünyesinde sigortalıyı bedenen ve ruhen arızaya uğratan olay olarak tanımlanır.

Meslek Hastalığı: Meslek hastalığı: Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir

Risk değerlendirmesi: İşyerlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin, işçilere, işyerine ve çevresine verebileceği zararların ve bunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır.

Tehlike, zarar, hasar veya yaralanma potansiyeli taşıyan her şeye denebilir, Risk ise tehlikeler sonucu ortaya çıkan her duruma denebilir, Önce tehlike gelir sonra ise risk doğar, düşme tehlikesi sonrasında ölüm riski gibi,

Sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi: İşyerinde sağlık ve güvenlik konularında işçileri temsil etmeye yetkili kişi

İş Sağlığı: "Her Meslekte Çalışanların fiziksel, ruhsal, ve sosyal iyilik hallerini en yüksek seviyeye getirmek ve bu düzeyde sürdürmek, sağlıklarına gelebilecek zararları önlemek, çalışanı fizyolojik ve psikolojik yeteneklerine uygun işlere yerleştirmek ve böylece işin insana ve her insanın işine uyumunu amaçlayan bir tıp dalıdır."

İş sağlığının amaçları; Çalışanlara en yüksek sağlık kapasitesini sağlamak, Çalışmanın olumsuz şartlarından çalışanları korumak, İş ile çalışan arasındaki en iyi uyumu sağlamak, olarak sıralanabilir.

İş Güvenliği: İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine İŞ GÜVENLİĞİ denir. Bir iş düzenleme sırasında çalışanlarla ilgili olarak ortaya çıkabilecek risklerden ve çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyen koşullardan sakınmak amacı ile yapılan metotlu çalışmaların tümüne denilir. İş yerlerinde işin yapımı sırasında, sağlığa, işe ve işyerine, zarar verebilecek olan, çeşitli sebeplerden kaynaklanan, olumsuz şartlardan korunmak amacı ile yapılan planlı çalışmaların hepsine İş Güvenliği denir.

İş güvenliğinin amaçları; Üretimin güvenliğini korumak, İşletmenin güvenliğini sağlamak, Ekolojik çevreye zarar vermemek. olarak sıralanabilir.

İş Güvenliğinin Önemi Dünyada ve ülkemizdeki sanayileşmeye ve teknolojik gelişmelere paralel olarak özellikle iş yerlerinde çalışan kişilerin güvenliği ile ilgili bir takım sorunlar ortaya çıkmıştır. Bir takım tedbirleri önceden alarak iş yerlerini güvenli hale getirmek gerekmektedir.

İş sağlığı ve iş güvenliği kavramı, Çalışanların işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışmalarını, işgücü verimliliğini artırmayı sağlama amacına yönelik önlemlerin tamamını kapsayan bir deyimdir, diyebiliriz.

Tarihi Gelişim: Kanunen ülkemizde “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği” kavramı ilk olarak İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ şeklinde, Bakanlar kurulunun kararı ile 1974 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2003 ‘de İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğini devreye sokmuştur.

ÖNCELİKLİ HEDEF Çalışanları iş kazalarından ve meslek hastalıklarından korumaktır.  

  İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN DÖRT TEMEL KURALI VARDIR. 1) Çalışanın sağlık yönünden değerlendirilmesi 2) Olumlu çalışma düzeni 3) Sağlıklı çalışma ortamı 4) Güvenli çalışma ortamı  

ÇALIŞANLARIN SAĞLIK YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ İŞLERİN NİTELİĞİ, YAŞ CİNSİYET

BİRİNCİ AŞAMADA İşler niteliklerine göre tasnif edilmeli (Ağır ve tehlikeli işler vb.) TASNİFİ YAPILAN İŞLERE GÖRE; Yaş sınırlamaları (14-15 YAŞ / 16-18 YAŞ / 18 yaş yukarısı/ 50 Yaş yukarısı) Cinsiyet sınırlamaları (KADIN-ERKEK)  

İKİNCİ AŞAMADA İşe giriş sağlık muayeneleri ÜÇÜNCÜ AŞAMADA İşin devamı sırasında yapılması gereken periyodik salık muayeneleri

İŞE YERLEŞTİRME SONRASI DÖNEMDE, Çalışanları meslek hastalıklarının risklerine karşı korunması İş yerlerinde ilk yardım organizasyonu, Acil tedavi, Sağlık Eğitimi, Sağlık personeli, Diğer sağlıkla ilgili hususlar İş sağlığı ve güvenliğinin sağlıkla ilgili önemli bir boyutunu oluşturmaktadır.

OLUMLU ÇALIŞMA DÜZENİ Olumlu çalışma düzenini belirleyen unsurlar, Ücret, Ücret ödeme şekli, İş güvencesi, Çalışma süresi, İstirahat aralıkları, İzinler, Fazla çalışma Gibi başlıklar iş sağlığı ve güvenliğini doğrudan ilgilendirir.

BU UNSURLAR Yetersiz beslenme, Aşırı yorgunluk, Stres, Yanlış iş yöntemlerinin uygulanması, Dikkatsizlik, dalgınlık Gibi önemli sonuçlar doğurur.

SAĞLIKLI ÇALIŞMA ORTAMI Sağlık sakıncaları en aza indirilmiş bir işyeri ortamı olarak tanımlanır.

SAĞLIK SAKINCASI YARATACAK ETMENLER 1) FİZİKSEL ETMENLER 2) KİMYASAL ETMENLER 3) BİYOLOJİK ETMENLER 4) PSİKO-SOSYAL ETMENLER 5) ERGONOMİK ETMENLER OLARAK  

GÜVENLİ ÇALIŞMA ORTAMI Bu kuralın en kısa anlatımı iş kazasını oluşturan tehlikeli davranış ve tehlikeli durumun ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir.

İş güvenliği yoksa, can kaybı, sakatlık, hastalık, para ve zaman kaybı vardır. ‘önce iş güvenliği’