HASAN YENİCE Sayıştay Başdenetçisi KAMU MALLARI HASAN YENİCE Sayıştay Başdenetçisi

DEVLET MALLARI A) DEVLET MALLARININ SINIFLANDIRILMASI B) KAMU VE DEVLETE AİT ÖZEL MALLARIN ÖZELLİKLERİ C) DEVLET MALLARININ İZLENMESİ VE KAYDI D) DEVLET MALLARININ KORUNMASI

I- DEVLET MALLARI Kamu hizmetlerinde kullanılan malların tümünü ifade etmek üzere “devlet malları”, “devlet emlâki”, “idare malları”, “idare emlâki”, “kamu malları”, “hazine malları” gibi deyimler kullanılmaktadır.

1927 tarihli mülga 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun 2’nci maddesinde; “Devletin mal varlığı; Devletçe salınan ve alınan her türlü vergi ve resim ile Devlete ait nakit, hisse senedi, her türlü taşınır ve taşınmaz eşya, mal, kıymet ve bunların gelirleri, kiraları ile satış bedellerinden oluşur.”

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda ise, Devlet malı kavramının yerine, kamu kaynağı ve kamu geliri kavramları getirilmiştir. Kamu kaynakları; borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerler olarak tanımlanmıştır. (5018/3-g)

Devlet malları ; Tüm kamu kurum ve kuruluşlarının sahip oldukları veya hüküm ve tasarruflarında bulundurdukları mal ve alanlardır.

DEVLET MALLARININ SINIFLANDIRILMASI KAMU MAL. DEV. ÖZEL MAL. DEV. TAŞINIR MAL. 1- Sahipsiz Mallar 2- Orta Malları 3- Hizmet Malları

1) KAMU MALLARI Kamu Malları: Kamu kurum ve kuruluşlarının koruma ve denetim yetkisine sahip olduğu, kamu yararına tahsis edilmiş olan ve kamunun doğrudan kullanımında bulunan tüm taşınır ve taşınmazlar olarak tanımlanabilir. Kamu malları, doğaları gereği kamunun ortak kullanımına açık veya bir kamu hizmetinin görülmesine tahsis edilmiş olan mallardır.

4721 sayılı Medeni Kanun'un 715'inci maddesinde; "Sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait mallar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Aksi ispatlanmadıkça, söz konusu mallar, kimsenin mülkiyetinde değildir ve hiç bir şekilde özel mülkiyete konu olamaz. Sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait malların kazanılması, bakımı, korunması, işletilmesi ve kullanılması özel kanun hükümlerine tabidir." hükmüne yer verilmiştir.

DEVLETİN KAMU MALLARI; a-Sahipsiz mallar b-Orta mallar c-Hizmet malları

a)Sahipsiz Mallar Bu mallar, herkesin doğrudan doğruya ortak yararlanmasına doğal nitelikleri gereği açık olan mallardır. Bunlar, özel mülkiyete geçirilmeye elverişli olmayan hiç kimsenin egemenliğine bırakılmayacak nitelikte olup, kamu hukukunun düzenleme alanına giren mallardır. Anayasamızın 43, 168 ve 169’uncu maddeleri; kıyıları, tabii servet ve kaynakları, ormanları, Devletin hüküm ve tasarrufunda olan yerler kapsamında göstermiştir. Yine 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 715 inci maddesi sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait olan malların Devletin hüküm ve tasarrufunda olduğunu belirtilmiştir. Sahipsiz Mallar: Dağlar, tepeler, Kayalar (bunlardan çıkan kaynaklar) , tarıma elverişli olmayan sahipsiz yerler ile deniz, göl, nehir gibi genel sular, ormanlar, tabi servet kaynakları, tarih kültür ve tabiat varlıkları, madenler, petroller olarak sayılabilir.

3402 sayılı Kadastro Kanunun 16/C maddesinde; “Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan sahipsiz malların istisnalar dışında tescil ve sınırlandırmaya tabi olmadığı belirtilmiştir. Sahipsiz mallar; herkesin ortak yararlanmasına açık olan, hiç kimsenin egemenliğine bırakılmayacak nitelikte olan ve kamu hukukunun düzenleme alanına giren mallardır.

b) Orta Mallar Orta mallar, devletçe herkesin veya bir kısım halkın yararlanmasına tahsis edilen ya da geçmişden beri kamunun müşterek olarak yararlanmasına açık olan mallardır. Kullanma hakkının herkese ait olduğu mallar; yol, köprü, meydan, pazar ve panayırlar gibi alanlardır. Kullanma hakkının belirli bir topluluğa ait olduğu mallar ise, mera, kışlak, yaylak, harman yerleri ve mezarlıklardır.

Kadastro Kanunun 16/B bendinde; Belgelerle ispat edilen orta malının taşınmaz mallar özel siciline yazılacağı, Yol, meydan, köprü gibi orta malların ise haritasında gösterileceği, ifade edilmiştir. Orta mallar, tapu tesciline gerek olmayan mallardır.

c) Hizmet Malları Hizmet malları, kamu tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan ve bir kamu hizmetine tahsis edilmiş olan mallardır. Hizmet malları bütçelerinden ayrılan ödenek veya yardımlarla elde edinilirler. (Resmi bina,hastane okul,karakol ve tesisler vb.) Bu malların kamu hizmetine tahsisi ortadan kalkmadıkça, devletin özel malı statüsünü kazanması mümkün değildir.

Kadastro Kanunun 16/A bendinde; Hizmet mallarının hazine, kamu kurum ve kuruluşları, il özel idaresi, belediye köy veya mahalli idare birlikleri tüzel kişiliği, adlarına tespit olunacağı ifade edilmiştir.

2) DEVLETİN ÖZEL MALLARI: Kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetine geçen ve her hangi bir kamu hizmetine tahsis edilmemiş olan taşınmazlar kamunun ‘‘özel taşınmazları” niteliğindedir.( Hazine arazileri, kitler gibi) Özel hukuk mülkiyetinde malik, malını dilediği kimseye dilediği bedel ve şartlarla satarken devlet özel mallarını belirli kurallara göre elden çıkarabilir.

Devletin özel malları; haczedilebilir, tapuya tescil edilir ve özel hukuk hükümlerine tabidir. Ancak Hazine ile belediye ve il özel idarelerinin özel mülkiyetindeki taşınmazları (akar getiren taşınmazları hariç), Devlet malı kapsamında olduklarından haczedilemezler.

3) TAŞINIR MALLAR Kamu taşınır malları, kamunun mal ve hizmet üretiminde kullanmak için edindiği bir yer den başka bir yere taşınabilen mallar olarak tanımlanabilir. (Bilgisayar, masa sandalye vb.)

DEVLET MALLARININ YÖNETİMİ İLE İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR Maliye Bakanlığı (Milli Emlak Genel Müdürlüğü), Özel bütçeli kamu idareleri(Üniversite, Spor Gn.Md.) Belediyeler, İl özel idareleri, Tüzel kişiliği olan döner sermayeli işletmeler, Köyler, Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT),

B) KAMU VE DEVLETE AİT ÖZEL MALLARIN ÖZELLİKLERİ KAMU MALLARININ ÖZELLİKLERİ a- Kamu Malları Özel Mülkiyete Konu Olamaz Kamu malları bu niteliklerini korudukları sürece; Kazandırıcı zamanaşımı ile elde edilemezler. Trampa edilemezler. Bağışlanamazlar. Haczedilemezler. İpotek edilemezler. İşgal yoluyla kazanılamazlar.

b-Kamu Malları Tapuya Tescil Edilemez Kamu mallarından sahipsiz ve orta mallar, hiçbir suretle tapuya tescil edilemez. Herhangi bir şekilde kaydedilmiş olsalar bile, özel mal niteliği kazanamaz. Kamu malları içinde yer alan hizmet malları ise, tapuya tescil edilmekle birlikte, tahsis işlemi yürürlükte kaldığı müddetçe kamu malı statüsünü korumaktadır.

c-Kamu Malları Kamulaştırılamaz Bir malın kamulaştırılabilmesi için o malın özel mülkiyete ait olması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle, kamulaştırma özel mülkiyete konu olan bir taşınmaz malın, kamu yararı için devlet mülkiyetine geçirilmesidir.

d- Yararlanmak Genel Anlamda Ücretsizdir. Kamu mallarından sahipsiz mallar ve orta mallardan herkes serbestçe yararlanabilir. Bunun için herhangi bir izne gerek olmadığı gibi ücret de alınmaz. Ancak hizmet mallarından kişiler özel olarak yararlandıklarında, kısmen de olsa çeşitli adlar altında bir bedel alınabilir.

e- Kamu Malları Devir ve Ferağ Edilemezler. Devletin hüküm ve tasarrufundaki mallar Anayasal bir düzenlemeye tabi olduğundan devrine imkân bulunmamaktadır. (kıyılar, ormanlar vb.)

2)DEVLETE AİT ÖZEL MALLARIN ÖZELLİKLERİ; Haczedilebilirler. Tapuya tescil edilirler. Bedeliyle Devredilebilirler Yönetimleri özel kurallara tabidir. Uyuşmazlıklarda adli mahkemeler yetkilidir.

1-Taşınmazların Elde Edilmesi a - Satın Alma 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 45 nci maddesi uyarınca genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin taşınır ve taşınmazları edinebilecekleri belirtilmiştir. Kamu kuruluşları mal alım işlemlerini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve buna ilişkin çıkarılan yönetmeliklere uygun yapmak zorundadırlar.

b - Kamulaştırma Kamu yararının gerektirdiği hallerde,özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre elde edilmesidir. (2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu )

c-Tahsis Kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için özel mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler.(5018/47) Tahsis amacının ortadan kalkması durumunda,tahsisi yapan idare tek taraflı olarak tahsisi kaldırabilir.

d - Trampa Trampa, belli bir malın mülkiyetinin başkasına ait bir malın mülkiyetiyle değiştirilmesidir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 1 inci maddesi gereğince trampa işlemlerinin bu kanuna göre yapılması gerekir. e- Diğer Kazanım Usulleri Kamu kurum ve kuruluşları, bağış ve devir alma yoluyla taşınmaz edinebilirler.

2) Kamu Taşınmazları Üzerindeki Hakların Sona Ermesi a - Satış İşlemleri Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin kullanımındaki taşınmazların satışına Maliye Bakanlığı yetkilidir. Satış bedelleri genel bütçeye gelir kaydedilir.(5018/46) Satış işlemleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre yapılması gerekir.

b - Kiralama İşlemleri Kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresi, on yıldan çok olamaz. Turistik tesis kurulacak yerlerin ve turistik tesislerin on yıldan fazla süre ile kiraya verilmesi mümkündür.

c - Tahsisin İptal Edilmesi (5018 /47) Taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılması Taşınmazın en az iki yıl boş bırakılması veya hiç kullanılmaması Taşınmazın tahsis amacının değişmesi İmar plânıyla, taşınmazın başka bir amaca ayrılması Tahsis amacının ortadan kalkması

C) DEVLET MALLARININ İZLENMESİ VE KAYDI 1)Kamu Mallarının (Taşınmazlar) İzlenmesi: Kamu mallarının türlerine göre çeşitli kurum ve kuruluşlarca yapılmaktadır. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü (Kadastro ) Orman Genel Müdürlüğü (Kadastro çalışmaları) İlgili mevzuatlarına göre yapılan kayıtlar tescil, tespit, sınırlandırma ve haritasında gösterilmek şeklindedir. Söz konusu kayıtlar; malların izlenmesi, gözlenmesi, korunması ve değerlendirilmesi amacına yöneliktir.

2)Devletin Özel Mallarının İzlenmesi: Kapsam: Kamu kurum ve kuruluşlarının özel hukuk hükümlerine göre sahip olduğu taşınır ve taşınmazlardır. Devlete ait özel taşınmazlar, tapu kütüğüne (tesciline), Tüm taşınır mallar, Taşınır Mal Yönetmeliği esaslarına göre ilgili defterlerine, kayıt yapılır.

DEVLET MALLARININ KAYDI 1-KAMU İDARELERİNE AİT TAŞINMAZLARININ KAYDI Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin edindiği taşınmazlar Hazine adına, diğer kamu idarelerine ait taşınmazlar ise tüzel kişilikleri adına tapu siciline tescil olunur. (5018/45) Genel yönetim kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin hükümler, “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” te yer almaktadır.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik Madde:5 «Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.»

2- KAMU TAŞINIRLARININ KAYDI Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınırların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin hükümler, “Taşınır Mal Yönetmeliğinde” te yer almaktadır.

Taşınır Mal Yönetmeliği Taşınır işlemlerinde sorumlular şunlardır; Harcama yetkilileri Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri ile ambar görevlileri Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri Taşınır konsolide görevlileri Muhasebe yetkilileri

Taşınır Mallar : A-Tüketim Malzemeleri (150), B-Dayanıklı Taşınırlar Makine ve Cihazlar (253) Taşıtlar (254) Demirbaşlar (255)

Taşınırların Giriş ve Çıkış İşlemleri 1-Taşınırların Giriş İşlemleri (TİF) Satın alma Bağış ve yardım yoluyla edinilme Sayım fazlası İade edilenler Devir alınanlar Tasfiye idaresinden edinilenler İç imkanlarla üretilenler

2-Taşınırların Çıkış İşlemleri (TİF) Tüketim Kullanım Satış Devir Hurdaya ayırma Yabancı ülkelere bağış veya yardım olarak verilenler Yok olma, sayım noksanı

Taşınır Yönetim Hesabı: Önceki yıldan devreden taşınırlar ile yılı içinde girenleri, yılı içinde çıkışı yapılan taşınırlar ile ertesi yıla devredilenleri ve yıl sonunda yapılan sayım sonucu bulunan fazla ve noksanları gösterir.

Taşınır Yönetim Hesabının Gönderilmesi Harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisince onaylanmış cetvellerin bir nüshasını, 1-Sayıştay Başkanlığı’na, 2-Bir nüshasını ise malî yılı takip eden ay sonuna kadar ilgili taşınır konsolide görevlisine gönderir. 3-Cetvellerin birer nüshası da harcama biriminde muhafaza edilir.

E) DEVLET MALLARININ KORUNMASI Devlet mallarının korunması, koruyucu, iyileştirici ve düzenleyici nitelikte "yönetsel koruma" şeklinde olabileceği gibi; yargıda dava açılması, açılan davaları izleyerek gerekli savunmaların yapılması gibi "yargısal koruma" şeklinde de olabilmektedir.

1) Yönetsel Koruma a- Taşınır Malların Korunması Kamu idareleri taşınır malların yönetimi, kaydı, korunması ve kullanımından sorumlu bulunmaktadır. Taşınır malların özelliğinden ve olağan kullanımdan kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz.(5018/48) Kullanılmak üzere taşınır mal teslim edilen görevliler, taşınırın korunmasından ve verilen zarardan sorumludurlar.

b-Taşınmaz Malların Korunması 5018 sayılı Kanun'un 44'üncü maddesinde "Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin yönetimi ve korunması, işgalli malların tahliyesi gibi hususlar ilgili kanunlarında düzenlenir." denilmektedir.

2) Yargısal Koruma El atmalar, işgal, bina veya benzeri tesisler inşa etme, devlet mallarının kişisel mülkiyete geçirilmesi şeklinde olmaktadır. Bu gibi durumlarda; - El atmanın önlenmesi davası, - Tapu iptal davası, - Yapı ve tesisler için yıkma veya sökme davası, - Zarar ve ziyan için tazminat davası, - Fuzuli işgal için ecrimisil davası

Yargısal korunmada karşılaşılan sorunlar Devlet mallarına karşı işlenen suçların takip ve soruşturulmasının uzun zaman alması Verilen cezaların caydırıcı olmaması Kadastro çalışmalarının bitirilememesi Sağlıklı bir kayıt ve envanter sistemi kurulamaması

Kamu Malları ayrıcalıklı Korumaya Tabidir. Mevzuatımız Kamu mallarına verilen zararlarla ilgili hem kamu görevlilerine hem de vatandaşların fiilleriyle ilgili çeşitli müeyyideler getirmiştir. Birçok yasada Kamu mallarının korunması ile ilgili düzenleme mevcut olup genellik arz edenleri aşağıda irdelemek yararlı olacaktır.

a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Devlet memurları, kendilerine teslim edilen Devlet malını koruması ve her an hizmete hazır halde bulundurması, (657/12) Kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi, hususları düzenlenmiştir. Ayrıca kasıt kusur ve ihmal sonucu kamu malına zarar veren görevliler 657 sayılı Kanunun 125. maddesi uyarınca disiplin cezasıyla karşı karşıya bırakmaktadır.

b) 2886 sayılı Kanunun 75. Maddesi Ecrimisil; Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.(2886/75)

c) 3091 sayılı “ Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun Taşınmaz mallara tecavüz veya müdahale edilmesi halinde; taşınmaz mal merkez ilçe sınırları içinde ise, il valisi, diğer ilçelerde ise kaymakamlar tarafından bu tecavüz veya müdahalenin önlenmesine karar verileceği ve taşınmaz mal yerinde zilyedine teslim edileceği ifade edilmiştir. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerle menfaati umuma ait olan taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerde süre aranmaz.

d) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Kamu mallarına karşı işlenen suçların daha ağır cezai müeyyideye tabi olmaları; Hırsızlık kamu malına karşı işlenmesi halinde nitelikli hırsızlık suçuna gireceği belirtilmiş ve daha ağır cezalandırılmıştır. 5237/142,152) Kanunun 158’nci maddesi kamu zararına sebebiyet veren dolandırıcılık suçunu nitelikli dolandırıcılık kapsamında değerlendirerek daha ağır cezai müeyyide getirmiştir.

e) 6831 sayılı Orman Kanunu Ormanlara karşı işlenen suçlarda ağırlatıcı müeyyideler; 6831 sayılı Orman Kanunu, ormanlık alandaki ağaçlara zarar verenler, hayvan otlatanlar, tarla açanlar, izinsiz tesis kuranlar ve orman yangınına neden olanlar ile kanunda yazılı diğer fiilleri işleyenlerle ilgili müeyyideler getirilmiştir. Ayrıca orman suçları af kasamı dışına çıkartılmış ve orman emvaline karşı işlenen suçlarda araçlara el koyma yaptırımı getirilmiştir.

f) 775 sayılı Gecekondu Kanunu 37’nci Maddesinde; Hazine arazileri üzerindeki kaçak yapılarla ilgili müeyyideler; Devlet malları üzerinde izinsiz yapı yapanların, yaptıranların, bu gibi yapıları satanların, bağışlayanların, bilerek devir ve teslim alanların Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre cezalandırılacağı ifade edilmiştir. (775/37) Devlet mallarının bulunduğu yerlerde izinsiz yapılan yapıların hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya Devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılacağı ifade edilmiştir. (775/18)

g) Kıyı Kanunu Kanunun ‘Ceza Hükümleri’ başlıklı 15. maddesi uyarınca kıyı alanlarında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapı yapan kişilere Türk Ceza Kanunu veya İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek ceza bir kat artırılarak uygulanacaktır.

TAŞINMAZ MAL İŞLEMLERİNDE SAYIŞTAY DENETİMİ -Anayasa’nın 160 ıncı maddesi - 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu -6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun ilgili maddeleri

6085 sayılı Kanunun 7’nci maddesinde; Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesin-den, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur. Kamu zararına sebep olunan durumlar ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama (yargılama) işlemi ile sonuçlandırılır.’

Sayıştay’ın, Taşınmazlarla İlgili Denetimi Kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların envanterinin çıkarılarak, kayıtlara alınmasını sağlamak. Taşınmazların tespiti ile birlikte, bunların ekonomik değerlerinin de tespit edilip muhasebe kayıtları ile idarelerin mali tablolarına yansıtılıp yansıtılmadığını araştırmak. Taşınmazların edinilmesi, kayıtlanması, kiraya verilmesi, tahsisi, satışı ve üzerinde irtifak tesisi ile ilgili işlemlerin hukuka uygun olarak yapılıp yapılmadığın denetlemek.

SONUÇ Kamu mallarının sınırlı olması ve kamuya ait herkesin yararlanmasına özgü mallar olduğundan korunması, gelecek kuşaklarında faydalanması açısından önem arz etmektedir. Kamu mallarını korumak, kamu görevlilerinin asli görevi olduğu gibi aynı zamanda bir yurttaşlık sorumluluğudur.