Geçici Koruma Altındaki Yabancıların Çalışma İzinleri

Nerede çalışıyoruz?

Tanıtım IMPR Humanitarian 2012’de kurulmuş ulusal bir sivil toplum kuruluşudur. 11+ milyon doların üzerinde bütçeyle çalışmaktadır. Türkiye’de 32 ilde, Irak’ta 2 bölgede ve Suriye’de 1 bölgede çalışmaktadır. Yaklaşık 1000 sözleşmeli çalışan ve 8000’in üzerinde gönüllüye istihdam sağlamaktadır. Muhtar ofisleri, cami imamları, devlet kurum ve kuruluşları ve mülteci topluluklarla projelerini ve insani yardım operasyonlarını sürdürmektedir.

Tanıtım Toplum Hizmetler Toplum temelli aktiviteler Çocuk Dostu Alanlar Yaygın Eğitim Aktiviteleri Akıl Sağlığı ve Psikososyal Destek Hizmetleri Sağlık Danışmanlık Hizmetleri Yetkinlik Programları -Mesleki -Çalışma İzni ve İş Kurulumu -Üst Düzey Dil Kursları Barış Aktiviteleri Akran Eğitimi Koruma/Himaye -Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddetle Mücadele -Vaka Yönetimi -Sevk ve Hizmetlerin Haritalandırılması -Çocuk Koruma -Hak/hizmetlere erişim/bilgi dağıtımı Sosyal Uyum Eğitim Hizmetleri Çekirdek İnsani Yardım Malzemeleri Dağıımı Acil Müdahale Toplumun Güçlendirilmesi

Yetkinlik Programları IMPR HUMANITARIAN Yetkinlik Programları ekibi geçici koruma altındaki yabancıların çalışma izinleri ile ilgili ücretsiz danışmanlık vermektedir. Hem Türk işverenlere hem de Suriyelilere çalışma izinleri ile ilgili farkındalık çalışmaları yapılmakta ve bu noktada tercüman desteği de sağlanmaktadır. IMPR Humanitarian, aynı zamanda Suriyelilerin kendi işlerini kurmaları konusunda da yardımcı olmaktadır.

Yetkinlik Programları IMPR HUMANITARIAN meslek edindirme kursları da düzenlemektedir. Ankara, Bursa ve Şanlıurfa’da 750 kişiye oto endüstri eğitimi verilmektedir. Gaziantep ve Bursa’da iş türkçesi ve günlük kullanım türkçesi kurslarının yanısıra ütücülük, mobilya, dondurma ustalığı ve muhasebe gibi 16 mesleki eğitim kursu 250 kişinin kursiyerin katılımıyla devam etmektedir. Ayrıca Harran Kaymakamlığı ile birlikte organize edilen Gastronomi Kursu da hem türk hem de Suriyeli kursiyerlerin büyük ilgisine yanıt vermeyi sürdürmektedir.

TOPLUMSAL CİNSİYETE DAYALI ŞİDDETLE MÜCADELE KADIN TOPLUM MERKEZLERİ MÜDAHALE ALANLARI TOPLUMSAL CİNSİYETE DAYALI ŞİDDETLE MÜCADELE ÜREME SAĞLIĞI GÜÇLENDİRME Mesleki Eğitim, Geçim Kaynağı / Ekonomik Güçlenme Programları Yaşam Becerileri Faaliyetleri ve Dil Kursları Topluma Dayalı Psikososyal Destek ve Zaman Değerlendirme Faaliyetleri Erken çocukluk gelişimi eğitimi ve okul öncesi aktiviteleri Vaka yönetimi Hizmetlerin haritalandırılması Fakındalık arttırma oturumları Yasal ve Sosyal danışmanlık Ruh Sağlığı Destek Hizmetleri Hizmet sağlayıcılara yönlendirme Onur/Hijyen kiti dağıtımı Cinsiyet temelli şiddet mağdurlarının desteklenmesi Merkez dışı aktiviteler (Outreach) Doğum öncesi bakım hizmetleri Üreme Sağlığı Kitleri Dağıtımı Sağlık enstitülerine yönlendirme Farkındalık hizmetleri Bireysel Danışmanlık

KADIN TOPLUM MERKEZLERİ ULAŞILAN FAYDALANICI 11,486 7,625 7,167 VAKA YÖNETİMİ 3,945 3,359 FARKINDALIK ÇALIŞMALARI ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİ GÜÇLENDİRME AKTİVİTELERİ DIŞ AKTİVİTELER

11,220 6,379 60,524 258,624 DAĞITIM SAYILARI 23,374 ACİL YARDIM KIYAFET 6,379 60,524 BEBEK KİTİ 258,624 KIŞLIK KİTLER AİLE VE KADIN HİJYEN KİTLERİ

Partners & Donors

IMPR ÇALIŞMA İZNİ VE İŞ YERİ AÇILIŞINA İLİŞKİN NASIL ÇALIŞMALAR YAPAR?

Yasal Dayanak Geçici Koruma: Kitlesel akın halinde meydana gelen sığınma olaylarında acil çözümler bulmak üzere geliştirilen bir koruma biçimidir. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası koruma kanunun 91. maddesi çerçevesinde uluslararası koruma talebi bireysel olarak değerlendirilmeye alınamayanlara sağlanmıştır. “Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik” ise “Geçici Koruma Yönetmeliği”nin 29. maddesine dayanılarak hazırlanmış ve 15 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 1616

4 A (Başka bir işverenin yanında çalışanlar) 4B (Geçici koruma kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan yabancılar ) Mevsimlik Tarım ve hayvancılık işlerinde çalışma izin muafiyeti (İsteğe bağlı sigorta primi yatırma) 1 2 3 1717

4A Kapsamında Başvuru Şartları Nelerdir? Yabancının geçici koruma kapsamında olduğunu belirten geçici koruma kimlik belgesinin/yabancı tanıtma belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması En az 6 aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması Geçici koruma kaydına göre yabancıya kalma hakkı sağlanan ilde başvuru yapılması Ön izin alma zorunluluğu olan meslekler için, ilgili Bakanlıklardan ön izin belgesinin alınmış olması Çalışma izninin ya da devam eden başvurusunun bulunmaması 18

Yabancıların 98 ile başlayan numaraları ile Kimlik Numarası Nasıl Öğrenilir? Yabancıların 98 ile başlayan numaraları ile http://www.goc.gov.tr/gecicikoruma/Pages/YabanciKimlikSorgulama.aspx adresinden sorgulama yapılarak 99 ile başlayan kimlik numaraları öğrenilebilir. 19

Hangi Meslekler İçin Ön İzin Alınmalı? Sağlık meslek mensupları Sağlık Bakanlığı’ndan Eğitim meslek mensupları Milli Eğitim Bakanlığı veya Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’ndan AR-GE Personeli Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 20

Çalışma İzni Durumu Nereden Öğrenilir? Geçici koruma sağlanan yabancının çalışma izninin bulunup bulunmadığı ile çalışma izni muafiyeti kapsamında olup olmadığı Yabancı Çalışma İzni Sorgulama Sistemi üzerinden yabancı kimlik numarası girilerek öğrenilebilir. www.calismaizni.gov.tr 21

Yabancıların Çalışmasına İzin Verilmeyen Meslekler Hangileridir? Diş hekimliği, hastabakıcılık, Eczacılık, Veterinerlik, Avukatlık, Özel hastanelerde sorumlu müdürlük, Noterlik, Gümrük müşavirliği Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi Kara suları dahilindeki (balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık vb.) görevlerde bulunamazlar. 22

4B Kapsamında Başvuru Şartları Neler? Vergi numarası olması En az 6 aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması İşyerinin kuruluş işlemlerinin tamamlanmış olması Şirketler için ticaret sicil gazetesi ( Gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkarlar için ilgili oda sicil kayıt belgesi gibi işyerinin faaliyetini gösterir belgelerin olması) 23

En az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması Mevsimlik Tarım İşlerinde Çalışma İzni Muafiyeti Nasıl Alınır? Belirtilen Koşulların sağlandığı durumda Çalışma ve İŞKUR İl Müdürlüklerine Başvuru yapılması Yabancının geçici koruma kimlik belgesinin/yabancı tanıtma belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması En az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması Geçici koruma kaydına göre yabancıya kalma hakkı sağlanan ilde ve sadece mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışmak üzere başvuru yapılması 24

Çalışma İznine Başvuru Nasıl Yapılır? E-Devlet kapısı üzerinden veya www.calismaizni.gov.tr ‘den online olarak otomasyon sisteminde geçici koruma kapsamındaki yabancılar için ayrılan modül seçilir İşveren sigorta tescil numarası ya da vergi numarası girilir İşverenin mail adresi ve iş yeri adresi ilgili alanlara yazılır Geçici koruma altındaki yabancının kimlik numarası ve bilgileri doldurulur 1 2 3 4 25

26

Çalışma izni almak için işverenle işçi arasında «belirli süreli bir iş sözleşmesi» imzalanmalı. Sözleşmede işin niteliği, ve ücretinin belirtilmesi gerekir. http://www.calismaizni.gov.tr/calisma-izni/sozlesme-ve-dilekce-ornekleri/ 27

Sözleşme Örneği 28

Çalışma İzni Başvurusunun Değerlendirilmesi Çalışma izin başvurusu belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç 30 gün içinde sonuçlandırılır. Bakanlıkça yapılan inceleme sonucunda, başvurunun olumlu değerlendirilmesi durumunda, başvuru sahibine “Harç Yatırılması hakkında” bilgilendirme e-maili gönderilir. Bildirilen harç yatırıldıktan sonra, dekontun Bakanlığa ibraz edilmesine gerek yoktur. Bu işlemlerden sonra düzenlenen Çalışma İzni Kartı, başvuruda belirtilen adrese nitelikli kargo ile gönderilir. 29

30

Çalışma İzni Kartı 31

YÜZDE 10’LUK İSTİHDAM KOTASI Bir işyerinde geçici koruma kapsamında çalışan yabancı sayısının, toplam işçi sayısına oranı %10’u geçmemelidir. KOTANIN ESNETİLECEĞİ DURUMLAR İşveren, mevcut pozisyona aynı şartları taşıyan bir Türk işçi bulamadığını İŞKUR’a bildirir, 4 haftalık süreç sonunda o pozisyona Türk işçi bulunamazsa kota esnetilir. 32

İSTİHDAM KOTASININ UYGULANMAYACAĞI DURUMLAR 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu uyarınca kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip dernekler ile 30/7/2003 tarihli ve 4962 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması Hakkında Kanun uyarınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından insani yardım hizmeti faaliyetlerinde çalıştırılmak istenen geçici koruma sağlanan yabancılara ilişkin Bakanlığa yapılan çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde istihdam kotası uygulanmayacaktır. 33

Kaçak Yabancı İşçi Çalıştıranlara Uygulanacak Yaptırımlar İşverenlere her bir yabancı için 6.000 TL para cezası Bağımlı çalışan yabancıya 2.400 TL para cezası Bağımsız çalışan yabancıya 4.800 TL para cezası 34

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Geçici koruma sağlanan yabancılar, asgari ücretin altında çalıştırılamaz. Geçici koruma altındaki işçi için, yarı zamanlı çalışıyorsa bile tam gün çalışıyormuş gibi izin almak gerekmektedir. Çalışma izni en fazla bir yıllık verilebilir. Her sene yenilenmeli, yeniden başvuru yapılmalıdır. Geçici koruma sağlanan yabancılara verilen “çalışma izin belgesi” ile “çalışma izni muafiyetine ilişkin bilgi formu” ikamet izni yerine geçmez. Geçici koruma altındaki yabancılar yaptıkları iş gereği geçici olarak şehir dışına çıkıyorsa bunu Göç İl Müdürlüğü’ne bildirmekle mükelleftir. 35

ÇALIŞMA İZNİNİN AVANTAJLARI: Kayıt dışı istihdamı azaltmak Haksız rekabeti önlemek Ülkemizin vergi ve SGK primi kaybını azaltmak Sosyal yardımların ülke ekonomisine vermiş olduğu zararları azaltmak Nitelikli ve niteliksiz işgücü açığını gidermek. Böylelikle ülke ekonomisini büyütmek İşsiz bireylerin uzun vadede düşünüldüğünde toplumda neden olabilecekleri sosyal zararlarını azaltmak Geçici Korunan vatandaşların insana yaraşır bir hayat sürmeleri için bir gelir sahibi olmalarını sağlamak 36

İşçi ve İşverenler her türlü soru, öneri ve şikayetleri için Çalışma ve Sosyal Güvenlik il müdürlüklerine başvurabilir veya ALO 170’i arayabilir. 37

GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ YABANCILARIN İŞ YERİ AÇMA PROSEDÜRLERİ

BİZ NELER YAPIYORUZ? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin desteği ile IMPR Humanitarian olarak geçici koruma altındaki yabancıların iş kurma süreçleri ile ilgili ücretsiz danışmanlık hizmeti veriyoruz.

BİZ NELER YAPIYORUZ? Yönetmeliği tanıtan ve iş kurma sürecinde nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini anlatan genel bilgilendirme seminerleri düzenliyoruz. Birlik, oda ve derneklerle iletişim halinde olarak genel sorunları öğrenmeye çalışıyoruz veya sorunu olanların bize yönlendirilmesini sağlayarak yardımcı oluyoruz. İş kurmak isteyenlere bireysel danışmanlık veriyoruz. Bu hizmet çerçevesince hem bilgi veriyor hem de bu süreçte onlara rehberlik ediyoruz, çalışma izni başvurusunu da birlikte yapıyoruz. İş kurmak isteyen ve düzenlemeye ilişkin bilgi almak isteyen geçici koruma altındaki yabancılara bireysel ve grup danışmanlık hizmeti sağlıyoruz.

İŞ YERİ AÇMAK İÇİN İZLENMESİ GEREKEN ADIMLAR İş yeri açmak için vergi dairesine dilekçe ile başvuruda bulunulur. Bu şekilde vergi levhası alınmasıyla vergi açılışı yapılmış olur. Esnaf ve Sanatkarlar Odası’ndan, Esnaf ve Sanatkarlar sicil kaydı yaptırılır. Sonrasında işletmenin faaliyet konusuna göre ilgili oda kaydı yapılır. E-devlet otomasyon sistemi üzerinden çalışma izni başvurusu yapılır. Bağkur’da kayıt oluşturulur. Belediyeye çalışma izni ile ruhsat başvurusu yapılır. Belediyeden bir zabıta gelip inceleme yaptıktan sonra belediyeden ruhsat alınabilir.

IMPR Desteği IMPR olarak, gerekli prosedürleri tamamlamış olan geçici koruma altındaki Suriyelilere, belediye ruhsatı almaları sürecinde 1000 TL’ye kadar maddi destekte bulunmaktayız.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER info@imprhumanitarian.org calismaizni@imprhumanitarian.org Adana: edapaltavuran@imprhumanitarian.org 43