İNSAN & TOPLUM
İNSAN NEDİR? Hisseden, düşünen, dünya üzerinde özgürce dolaşan, toplum içinde yaşayan, sanatı bilimi icat eden, kendine özgü iyilik ve kötülüğü olan, kanunlar yapan, gibi daha birçok vasıf ekleyebileceğimiz varlıktır. İnsan; Tıpta: Fizyolojik yapı, Sosyolojide: toplumun bir üyesi Ekonomide: Sistem içinde bir birimdir.
İNSANI BELİRTEN ÜÇ ÖNEMLİ NİTELİK Dik yürüme Dil Düşünme
İNSANI DİĞER CANLILARDAN AYIRAN EN ÖNEMLİ ÖZELLİKLER Güçlü zekası Üstün düşünmme kabiliyeti Sınırsız öğrenme gücü İçgüdüsel davranışların azalmış olması ve konuşma yeteneğidir. Bunlar aynı zamanda bir insanı diğer insanlardan da ayıran önemli faktörlerdir.
TOPLUM NE DEMEKTİR? Toplum, insanı etkileyen gerçek ilişkiler bütünüdür. Belli bir toprak üzerinde yaşamak, ortak bir politik iradeye bağlı olmak ve kültürün ortaklığının olması ile karakteristiktir. Toplum kelimesinin esas ifadesi insanların ihtiyaçlarından doğmuştur. İnsan ırkı diğer türler gibi tek başına yaşayamaz. Bunun için insanlar bir araya gelerek toplumları oluştururlar.
İnsanlar sahip olduğu kişilik özelliklerine ögesi olduğu toplum sayesinde sahip olurlar. O toplumun kültürü, gelenekleri, görenekleri ve değer yargıları o insanı yoğurur ve kendi kültürüne uygun bir kişi haline getirir. Bu bağlamda bakıldığında birey, taşıdığı özellikler dahilinde yaşadığı toplumun aynasıdır diyebiliriz.
Herhangi bir yardım konusunda birbirleri ile yardımlaşırlar. Bu durum aslında insanın sosyal bir varlık olması özelliğinden de kaynaklanmaktadır. Kişiler doğuştan sosyal birer varlıktır ve çevrelerinde hayatlarında sürekli birilerine ihtiyaç duyarlar bu nedenle de birey için içinde bulunduğu ve kendilerini ait olarak gördükleri toplum oldukça önemlidir.
Her toplumu insanlar meydana getirir ve aralarında kopmaz bir bağ vardır.
İnsan ve toplum arasında yukarıda da söylediğimiz gibi kopmaz bir bağ vardır. Çünkü toplumu meydana getiren bireyler sürekli birbirleri ile etkileşim içindedirler ve doğal olarak sürekli birbirlerini etkilerler. Bireylerin sahip olduğu başarılar, toplumun kalkınmasına ne kadar etkiliyse, başarısızlıklarda toplumun geriye gidişinde aynı derecede etkilidir. Toplumu şekillendiren ve ileriye götüren bireylerin, bireysel başarısıdır.
Belirtmek gerekir ki birey toplum ilişkisi tek taraflı değildir. Bireyler de topluma katkıda bulunur, toplum davranışlarını etkileyebilir, biçimlendirebilir. Örneğin yetişkinlerin, aile büyüklerinin gençlerin ve çocukların bilgilerinden yararlandığını biliyoruz. Birey, arkadaş grubu içinde etkin, yönlendirici rol oynayabilmektedir.
İki veya daha fazla kişinin bir araya gelmesi lideri ortaya çıkarmaktadır. Bir grup oluşur oluşmaz üyelerden bir kısmının diğerlerinden daha faal bir rol oynaması, diğerlerine tercih edilerek saygı görmesi ve gruba hakim olması kaçınılmazdır. Grubun büyümesiyle liderin rolü grubun faaliyeti bakımından büyük önem kazanır. Liderlik niteliğini taşıyan bireyler, toplumu değiştirebilmektedir. Ülkemiz bakımından Atatürk, bir liderin toplumu nasıl etkilediğini gösteren açık örnektir.
TOPLUMUN ÖZELLİKLERİ Toplam nüfus olarak görülebilir. Ortak bir coğrafi mekanda vardır İşlevsel olarak farklılaşmış temel gruplardan oluşmuştur Kültürel olarak benzer grupların toplamıdır Toplumu oluşturan insanlar arasında düzenli ilişiler söz konusudur.
TOPLUMSALLAŞMA NEDİR? Bir kimsenin içinde birtakım işlevleri olabileceği belirli bir toplum ya da toplumsal grubun tarzlarını öğrenmesi sürecine toplumsallaşma denir. Belirli bir toplumun davranış kalıplarını kişiliğine mal ederek o topluma ait bir birey durumuna gelişi olayına “toplumsallaşma” denir.
TOPLUMSALLAŞMANIN ÖZELLİKLERİ Daima belirli bir toplum için söz konusudur. Her bireyin doğduğu andan itibaren gerçekleşen bir süreçtir. Kişilik gelişmesinin topluma ve kültüre uyarlanması ve öğrenilmesi gibi süreçlerin benzerlikleri ile ilgilidir. Bireyi, çevresindeki modellerin, simgelerin, beklentilerin ve duyguların öğrenilmesine yetenekliliği yönünden ele alır
TOPLUMSALLAŞMANIN AMAÇLARI Tuvalet alışkanlıklarından, bilim yöntemine kadar uzanan temel disiplinleri aşılar. Beklentilerin zihne yerleşmesini sağlar. ( Anne olma isteği gibi.) Toplumsal rolleri ve onları destekleyen tutumları öğretir. Bireye, yetişkin eylemlere katılması için temel bir hazırlama ile beceriler öğretir
TOPLUMSALLAŞMANIN ARAÇLARI Aile : Kültürü aktaran temel araçlardandır. Arkadaş grupları : Çocuğun ya da gencin yaşdaşlarından oluşan akran gruplarıdır. Okullar : Okullar formal toplumsallaşma kurumlarıdır. Kitle iletişim Araçları : Kişilerin tutum ve kanaatlerini etkileyen ve toplumsallaştıran önemli olgulardır.
TOPLUMSALLAŞMADA BAŞLICA SÜREÇLER İletişim İşbirliği Katılma Toplumsal Çevre
TOPLUMSAL STATÜ Bireyin toplum yapısı içinde işgal ettiği “konum” ya da ” yer” e “toplumsal statü” denir. TOPLUMSAL STATÜLERİN İKİ KÖKENİ VARDIR a. Verilen Statüler : Bireyin hiçbir eylem ve etkisi bulunmadan, toplumun kendi kabul ettiği bazı ölçütlere göre elde edilmiş statüdür. Örn. Dünyaya erkek olarak doğmak gibi ya da yasalarla verilmiş haklardan elde edilen statü gibi. b. Kazanılmış statüler : Bireyin kendi çaba ve başarılarına, yeteneklerine göre kendisinin elde ettiği bir konumdur. ( Öğretmenlik vb.)
TOPLUMSAL ROL Bireyden beklenilen davranışların bütününe “toplumsal rol” denir. DEĞİŞME Önceki durum ya da davranıştan farklılaşma’ dır.
TOPLUMDA NELER DEĞİŞİYOR ? Toplumsal rol ve statüler Ekonomik varlıklar Nüfus artış hızı Üretim ilişkiler Aile ve akrabalık ilişkileri Dinsel kurumlar Gelenek görenekler Teknoloji Eğitim kurumları Kişilik Sanat Çocuk yetiştirme yöntemleri Cinsel davranış, tutum ve değerler Kitle iletişim sistemleri Dilde değişmeler
Toplumsal Sorunlarının NEDENLERİ NELERDİR ? 1- Sınıfsal ve ekonomik uyuşmazlık 2- Ailenin ekonomik durumunun iyi olması 3- Ailenin ekonomik durumunun kötü olması 4- İşsizlik 5- Teknolojik gelişim 6- Anne ve babanın sürekli kavga etmeleri 7- Anne ve babanın eğitim metotları 8- Eğitimsiz olmak
SORULAR
İNSAN SOSYOLOJİDE NE OLARAK BİLİNİR? CEVAP: TOPLUMUN BİR ÜYESİ
İNSANI BELİRTEN ÜÇ NİTELİK NEDİR? CEVAP: DİK YÜRÜME DİL DÜŞÜNME
TOPLUMSALLAŞMA ARAÇLARI NELERDİR? CEVAP: AİLE ARKADAŞ GRUBU OKULLAR KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI
İKİ VEYA DAHA FAZLA KİŞİNİN BİR ARAYA GELMESİ NEYİ ORTAYA ÇIKARIR? CEVAP: LİDERİ
TOPLUMSAL STATÜ NEDİR? CEVAP: Bireyin toplum yapısı içinde işgal ettiği “konum” ya da ” yer” e “toplumsal statü” denir.
BEYZA ERFİDAN ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ