BİLGI KAYNAKLARıNA ERIŞIM METODLARı Halil Yenilmez

BILGI NEDIR BİLGİNİN SÖZLÜK TANIMI İnsan aklının alabileceği gerçek, olgu ve ilkelerin tümüne verilen isimdir BİLGİNİN GENEL TANIMI En genel tanımıyla bir şeyin farkında olmak ya da onu tanımaktır BİLGİ NASIL OLUŞUR Bilen özne ile bilinen nesne arasındaki kurulan ilişki sonucunda ortaya çıkan üründür.

BILGI KAYNAKLARı NELERDIR  Bilgi kaynaklarını farklı bakış açılarına göre sınıflandırmak mümkündür  Bu sınıflandırma yapılırken birincil, ikincil, üçüncül kaynak gibi belirlenen kriterlere göre sınıflandırma yaparak, kaynakların önem sıralarını belirlemek gerekmektedir  Toplumsal olarak kişi ve kurumlarca başlıca bilgi kaynakları olarak kitaplar, ansiklopediler, internet, elektronik kayıtlar vb. akla gelmektedir Araştırmaya başlarken bir kaynağın doğrudan mı yoksa dolaylı olarak mı verdiğinin bilinmesi önemli kazanımlar sağlayacaktır

DOĞRUDAN VE DOLAYLı BILGI VEREN KAYNAKLARı Doğrudan Bilgi Kaynakları Kitaplar Süreli yayınlar Ansiklopediler Sözlükler Yıllıklar, istatistiksel kaynaklar vb. Dolaylı Bilgi Kaynakları Bibliyograflar Özet ve özler Dizinler Yayın katalogları

KAYNAKLARıN SıNıFLANDıRıLMASı BİRİNCİL Orijinal belgeler Orijinal sanat eserleri Tarihi eserler İKİNCİL KitaplarElektronik kayıtlarBilimsel dergilerİnternet ÜÇÜNCÜL SözlüklerAnsiklopedilerEl kitapları

ÖRNEK Birincil Kaynak Bir kişinin kimlik kartındaki doğum tarihi birincil kaynaktır İkincil Kaynak Aynı kişinin sosyal medya hesabına girmiş olduğu doğum tarihi bilgisi ikincil kaynaktır Üçüncül Kaynak Aynı kişinin doğum tarihini ortak arkadaşından öğrenilmesiyle üçüncül kaynaktan bilgi edinilmiş olur

Konu Birincil İkincil Üçüncül

BILGI KAYNAKLARıNA NEDEN ERIŞIM METODU VARDıR  Her bilginin mutlak bir keşfedicisi bulunmaktadır  Bu nedenle kişi ve kurumlarca keşfedilen ya da daha önce öğrenilen bilgilerin erişime açılması yine kişi ve kurumlar tarafından izin verildiği takdirde veya bu bilgileri edinmeye hak kazanıldığı takdirde gerçekleşir

KOLAY ERIŞILEBILEN AÇıK BILGI KAYNAKLARı Bu bilgi kaynakları genellikle ikincil ve üçüncül bilgi kaynaklarından oluşur Bilgi toplulukları (Çevre Mühendisleri Bilgi Topluğu) Makaleler (Eğitim Personellerinin Hazırlamış Olduğu Bilimsel Makaleler) Dergiler (Science, national geographic vb.) Kütüphaneler (Konya İl Halk Kütüphanesi vb.) İnternet (wikipedia)

ÖRNEK Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası Konya İli İçin 1000 m 2 Arazide Yıl Bazında Güneş Panellerinden Elektrik Üretim Miktarı 1 Konya İlinde1000 m2 arazi içerisine kurulacak güneş enerji santralinden elde edilecek elektrik enerjisinin hesaplanması için birincil kaynak olan Yenilebilir Enerji Genel Müdürlüğü web sitesindeki bilgilerden faydalanılır. 2 Şekil 1 de belirtildiği üzere Konya’nın yıllık güneş radyasyon değeri KWh/m 2 –yıldır. 1000m2 (Arazi) x 1600KWh/m2 = kW/h 3 Bu değer megawatts cinsinden istenirse dönüşüm için bilgi kaynaklarından Google kullanılabilir. Şekil 1

Şekil 2 de görüldüğü üzere sonuç 16 megawatts çıkmaktadır İstenilen üretim miktarının sonucunu birincil kaynaklardan yararlanarak verilmesi kesin sonuca yaklaşılmasını sağlayacaktır. Güneşlenme değerlerini herhangi bir firma web sitesinden (ikincil veya üçüncül kaynaklardan) erişilmesi güncel olmayan veri vb. riskleri ortaya çıkarabilir Şekil 2

ERIŞIM IÇIN ÖZEL NITELIK ARANAN VEYA KıSıTLı ERIŞIMI OLAN BILGI KAYNAKLARı Bazı bilgi kaynaklarına erişim, bilgiye sahip olan kişi veya kurumların izin vermesiyle sağlanır Kişi veya kurumlar kendileri için önemli olan bilgilerin herkes tarafından kolaylıkla ulaşılmasına izin vermezler Bu bilgilere erişebilmek için istenen nitelikleri sağlayarak veya yazılı vb. yollarla talep ederek ulaşılabilir Bu bilgi kaynakları genellikle birincil kaynaklardan oluşur

ÖRNEK Kısıtlı erişime örnek olarak Vatikan Gizli Arşivi verilebilir Bu arşiv içerisinde devlet belgeleri, yazışmalar, yayımlanan kitaplar ve yüzyıllar boyunca birikmiş pek çok diğer belge bulunmaktadır Bu arşiv 17. yüzyılın sonuna kadar erişime kapalıydı İçinde bulunduğumuz yüzyılda ise yılda 1000 den fazla akademisyen inceleme yapmaktadır Bu arşive erişim için bilimsel araştırmalar peşindeki yüksek öğrenim kurumlarında görevli ve yeterli bilgiye sahip nitelikli akademisyenler, bir giriş kartı alarak araştırma yapabilirler. Akademisyenlerce yapılmak istenen tarihsel araştırmalar için tanınmış bir enstitü ya da uygun nitelikli kişiler tarafından gönderilecek bir tanıtım mektubunun olması gerekmektedir.

ÜNIVERSITE HAYATı IÇIN BILGI KAYNAKLARı VE ERIŞIM METHODLARı

İNTERNET fa fa zi/ (YÖKSİS) zi/ (ULAKBİM)

KÜTÜPHANE Kütüphane kimlik kartı, vatandaşlık kimliği, üyelik vb. şartları sağlayarak faydalanabilirsiniz Kütüphaneye gitmeden aradığınız kitapların kontrolünü bin/koha/opac-main.pl adresinden yapabilirsinizhttp://koha.ekutuphane.gov.tr/cgi- bin/koha/opac-main.pl

BILGI TOPLULUKLARı Bilgi topluluklarına erişim için istenen diploma, sertifika vb. şartlar sağlayarak bu topluluklarda bulunan bilgilerden faydalanabilirsiniz

KAYNAKÇA ANADOLU ÜNİVERSİTESİ WEB SİTESİ YENİLENEBİLİR ENERJİ WEB SİTESİ WİKİPEDİA GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ WEB SİTESİ

SORULAR Doğrudan ve dolaylı bilgi kaynakları arasında ki farklar nelerdir Doğrudan bilgi kaynağı bilgiyi verir, dolaylı bilgi kaynağı ise bilginin bulunduğu kaynağa yönlendirir. En güvenilir veri kaynakları nelerdir Birincil veri kaynakları Birincil, ikincil ve üçüncül veri kaynaklarına erişim kolaylığında ki farklılıkların nedenleri nelerdir Birincil veri kaynaklarına erişim ikincil ve üçüncül veri kaynaklarına göre daha zordur.