REFORM HAREKETLERİ

REFORM Kelime anlamı olarak “Yeniden düzenleme” anlamına gelen Reform 16. yüzyılda Almanya’da başlayan ve kısa sürede Avrupa’da yayılan; Hristiyanlık inancına yeniden yorumlama ve tanımlama hareketidir. Katolik Kilisesi'nin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşması, siyasetle ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması birçok din adamının tepkisini çekmiş ve reform hareketlerine yol açmıştır. Reform hareketleri önce Almanya'da sonrasında ise Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur. Bu reform hareketi Hristiyanlığın yeni ve büyük üç mezhebinden Protestanlığın oluşmasını sağlamıştır. Kelime anlamı olarak “Yeniden düzenleme” anlamına gelen Reform 16. yüzyılda Almanya’da başlayan ve kısa sürede Avrupa’da yayılan; Hristiyanlık inancına yeniden yorumlama ve tanımlama hareketidir. Katolik Kilisesi'nin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşması, siyasetle ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması birçok din adamının tepkisini çekmiş ve reform hareketlerine yol açmıştır. Reform hareketleri önce Almanya'da sonrasında ise Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur. Bu reform hareketi Hristiyanlığın yeni ve büyük üç mezhebinden Protestanlığın oluşmasını sağlamıştır.

 Reform hareketinin önderi Cermen kökenli teolog ve filozof Martin Luther’in kaderi kendinden önce ortaya çıkan ve sapkın olarak ilan edilip yakılan reformcular gibi olmamıştır. Büyük bir başarı yakalamış ve Avrupa tarihinin akışını değiştirmiştir. Bu dönemde Almanya Papalık tarafından sömürülüyordu.  Martin Luther de bu durumdan fazlasıyla yararlanmıştır. Martin Luther Roma’ya yaptığı bir ziyaret sırasında Papa’nın Hıristiyanları kandırdığını, haksız olarak zevk ve lüks içinde bir hayat yaşadığını fark etti.  Luther bu durumu gördükten sonra Hristiyanlığın amacına dönmesi gerektiğini söylemiş ve Roma Kilisesi’ne (Katolikliğe) karşı oluşacak büyük bir hareketin temellerini atmıştır. Böylece Luther on yıl içinde kendisini ilk “Protestan” isyanının başında bulmuştur.  Reform hareketinin önderi Cermen kökenli teolog ve filozof Martin Luther’in kaderi kendinden önce ortaya çıkan ve sapkın olarak ilan edilip yakılan reformcular gibi olmamıştır. Büyük bir başarı yakalamış ve Avrupa tarihinin akışını değiştirmiştir. Bu dönemde Almanya Papalık tarafından sömürülüyordu.  Martin Luther de bu durumdan fazlasıyla yararlanmıştır. Martin Luther Roma’ya yaptığı bir ziyaret sırasında Papa’nın Hıristiyanları kandırdığını, haksız olarak zevk ve lüks içinde bir hayat yaşadığını fark etti.  Luther bu durumu gördükten sonra Hristiyanlığın amacına dönmesi gerektiğini söylemiş ve Roma Kilisesi’ne (Katolikliğe) karşı oluşacak büyük bir hareketin temellerini atmıştır. Böylece Luther on yıl içinde kendisini ilk “Protestan” isyanının başında bulmuştur.

 Bir rahibin Almanya’da affedilme sertifikaları (Endüljans) satmaya başlaması ise bardağı taşıran son damla olmuştu.  Bu sistem Papalığın kasasına büyük gelir sağlıyordu. Affedilme sertifikalarını satan rahip bölgeden sürülmüştür.  Luther, ilk kez bir eylemle Katoliklere meydan okuyarak hükümdarının izlediği siyaseti destekliyordu.  Luther bu durumu gördükten sonra Hıristiyanlığın amacına dönmesi gerektiğini söylemiş ve Roma Kilisesi’ne (Katolikliğe) karşı oluşacak büyük bir hareketin temellerini atmıştır.  Böylece Luther on yıl içinde kendisini ilk “Protestan” isyanının başında bulmuştur.

Martin Luther,31 Ekim 1517 ’ de Wittenberg kalesi kilisesinin kapısına bu affedilme sertifikalarına karşı fikirlerini i ç eren; 95 maddeden oluşan bildiriyi asarak Protestan Reformu hareketini resmen başlattı. İncil'in farklı dillere çevrilmesi ve matbaanın bulunup halk tarafından da okunabilir hale gelmesiyle, insanlar kilisenin yaptıklarının yanlış olduğunu d ü ş ü nmeye başlamıştı. Martin Luther astığı protesto metninde ö zellikle endüljansa karşı ç ıkar. Bu bildiri Papalık tarafından hi ç de hoş karşılanmamıştı. Luther, sonu ç ta aforoz edilmesine kadar ilerleyecek olan bu s ü re ç te bir ç ok tartışmayla y ü z y ü ze kalmıştı. Almanya ’ da Luther ’ i savunanlar olduğu gibi ona karşı ç ıkanlar da vardı. Hristiyanlık; Katoliklik, Ortodoksluk ve Protestanlık olarak üç e b ö l ü nm ü şt ü r. Luther ise Protestanlık mezhebinin kurucusu olarak tarihe ge ç miştir.

AUGSBURG ANTLA Ş MASI  Luther taraftarlarıyla Şarlken arasında oldu.  1555 yılında Alman İmparatoru Şarlken’in Martin Luther’i öldürmekten soyluların tepkisinden çekindiği için vaz geçti ve onlarla bu antlaşmayı imzaladı.  Protestan mezhebi ve kilisesi resmen tanındı.  Alman prensleri, istedikleri mezhebi seçmekte serbest oldular.  Prensler kendi ülkeleri içindeki din işlerinin mutlak amiri oldular.  Prenslerin mezheplerini kabul etmek istemeyen Alman’lar, başka yerlere göç edebilirdi.  Luther taraftarlarıyla Şarlken arasında oldu.  1555 yılında Alman İmparatoru Şarlken’in Martin Luther’i öldürmekten soyluların tepkisinden çekindiği için vaz geçti ve onlarla bu antlaşmayı imzaladı.  Protestan mezhebi ve kilisesi resmen tanındı.  Alman prensleri, istedikleri mezhebi seçmekte serbest oldular.  Prensler kendi ülkeleri içindeki din işlerinin mutlak amiri oldular.  Prenslerin mezheplerini kabul etmek istemeyen Alman’lar, başka yerlere göç edebilirdi.

REFORM’UN YAYILMASI  Reform’un etkisi 16.yüzyıldan itibaren Avrupa’nın birçok yerinde görülmeye başlamıştır.  İsviçre’de Huldriych Zwiingli adlı rahip halkı örgütlemiş ve Roma Kilisesi’ne karşı çıkmıştır. Sertifikayla değil, inançla bağışlanma kavramını işleyerek, piskoposların otoritesini şiddetle reddetmiştir.  İngiliz kralı VII. Henry İngiliz Kilisesini Papalıktan (Roma’dan) ayırmak için harekete geçti. Bunun sebebi ise, İngiliz kralının eşinden boşanmak istemesi ve Roma’nın buna karşı çıkmasıydı.  Boşanma olayından önce de, iki taraf arasında anlaşmazlıklar yaşanmıştı. Kral, Temyiz Kanunu’nu çıkartarak Roma’ya yapılan maddi yardımı kesmiş ve egemenliğini önlemişti.  Ayrıca Üstünlük Yasası’yla da Papa’nın otoritesini ortadan kaldırmıştı. İki taraf arasındaki ilişki, az önce bahsettiğimiz, boşanma olayıyla da tamamen koptu. Çünkü Katolikliğe göre boşanmak yasaktı.  Reform’un etkisi 16.yüzyıldan itibaren Avrupa’nın birçok yerinde görülmeye başlamıştır.  İsviçre’de Huldriych Zwiingli adlı rahip halkı örgütlemiş ve Roma Kilisesi’ne karşı çıkmıştır. Sertifikayla değil, inançla bağışlanma kavramını işleyerek, piskoposların otoritesini şiddetle reddetmiştir.  İngiliz kralı VII. Henry İngiliz Kilisesini Papalıktan (Roma’dan) ayırmak için harekete geçti. Bunun sebebi ise, İngiliz kralının eşinden boşanmak istemesi ve Roma’nın buna karşı çıkmasıydı.  Boşanma olayından önce de, iki taraf arasında anlaşmazlıklar yaşanmıştı. Kral, Temyiz Kanunu’nu çıkartarak Roma’ya yapılan maddi yardımı kesmiş ve egemenliğini önlemişti.  Ayrıca Üstünlük Yasası’yla da Papa’nın otoritesini ortadan kaldırmıştı. İki taraf arasındaki ilişki, az önce bahsettiğimiz, boşanma olayıyla da tamamen koptu. Çünkü Katolikliğe göre boşanmak yasaktı.

 Fransa’da ise Jean Calvin,, reform hareketinin öncüsü olarak karşımıza çıkmaktadır. Calvin, kilise ve devlet ilişkileri, kişisel ahlak ve ilahiyat konularında yeni fikirler ortaya sürmüştür. Calvin’in düşüncesi dini basit bir şekilde yaşamaktı. Yani insanların zevk ve gösterişli hayat yaşamasından çok basit ve düzenli bir hayatı seçmeleri gerektiğini vurgulamıştır. Bu görüşleriyle de kentli burjuva ve soyluların dikkatini çekmiştir.  Calvin’in yanı sıra Fransa kralı IV. Henry de, dinin özgürlüğü adına büyük çaba göstermiştir. Nantes Fermanı’nı yayımlayarak Kalvenizm mezhebinin resmileşmesini sağlamıştır.  Fransa’da ise Jean Calvin,, reform hareketinin öncüsü olarak karşımıza çıkmaktadır. Calvin, kilise ve devlet ilişkileri, kişisel ahlak ve ilahiyat konularında yeni fikirler ortaya sürmüştür. Calvin’in düşüncesi dini basit bir şekilde yaşamaktı. Yani insanların zevk ve gösterişli hayat yaşamasından çok basit ve düzenli bir hayatı seçmeleri gerektiğini vurgulamıştır. Bu görüşleriyle de kentli burjuva ve soyluların dikkatini çekmiştir.  Calvin’in yanı sıra Fransa kralı IV. Henry de, dinin özgürlüğü adına büyük çaba göstermiştir. Nantes Fermanı’nı yayımlayarak Kalvenizm mezhebinin resmileşmesini sağlamıştır.

ENG İ Z İ SYON MAHKEMELER İ  İnsanlık tarihinin en kara sayfalarından birini oluşturmuştur. Galileo’da bu mahkemede yargılanmıştır.  Kızgın kerpetenler, çivili sandalye, ölüm askıları gibi Katolik Kilise’nin birçok ünlü işkenceleri vardır.  İnsanlık tarihinin en kara sayfalarından birini oluşturmuştur. Galileo’da bu mahkemede yargılanmıştır.  Kızgın kerpetenler, çivili sandalye, ölüm askıları gibi Katolik Kilise’nin birçok ünlü işkenceleri vardır.

REFORM’UN NEDENLER İ  Katolik Klisesi‘ nin bozulması ve ıslahat fikrinin yayılması.  Hümanizm sayesinde Hristiyanlığın kaynaklarına inilmesi, İncil 'in millî dillere çevrilerek temel ilkelerin ortaya konulması.  Matbaacılığın yaygınlaşması ile okuma-yazma bilenlerin artması üzerine Katolik Mezhebi'nin sorgulanmaya başlanması.  (Endüljans) sorununun ortaya çıkması, para karşılığında kilisenin günahları affetmesi.  Reform hareketlerinin Almanya'da baş göstermesinin sebepleri:  Reform hareketlerinin ilk defa başladığı Almanya'da siyasal birlik olmaması ve Almanya'daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi  Mevcut mezhepleri ve onların kurallarını eleştiren bilim adamlarıının varlığı  Kağıt ve matbaanın kullanılması  Kilisenin görevinin dışına çıkarak halkı dini ve ekonomik açıdan zorlaması  Katolik Klisesi‘ nin bozulması ve ıslahat fikrinin yayılması.  Hümanizm sayesinde Hristiyanlığın kaynaklarına inilmesi, İncil 'in millî dillere çevrilerek temel ilkelerin ortaya konulması.  Matbaacılığın yaygınlaşması ile okuma-yazma bilenlerin artması üzerine Katolik Mezhebi'nin sorgulanmaya başlanması.  (Endüljans) sorununun ortaya çıkması, para karşılığında kilisenin günahları affetmesi.  Reform hareketlerinin Almanya'da baş göstermesinin sebepleri:  Reform hareketlerinin ilk defa başladığı Almanya'da siyasal birlik olmaması ve Almanya'daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi  Mevcut mezhepleri ve onların kurallarını eleştiren bilim adamlarıının varlığı  Kağıt ve matbaanın kullanılması  Kilisenin görevinin dışına çıkarak halkı dini ve ekonomik açıdan zorlaması

REFO RM’UN SONUÇLARI Avrupa'da mezhep birliği bozuldu. Din adamları ve klise, eski itibarını kaybetti. Katolik Klise, kendisini yenilemek ve düzenlemek zorunda kaldı. Eğitim öğretim faaliyetleri klişeden alınarak laik bir eğitim sistemi kuruldu. Katolik Klisesi‘nden ayrılan ülkelerde klisenin mallarına ve topraklarına el koyuldu. Papa ve kilisenin Avrupa Ülkelerinin kralları üzerindeki etkisi sona erdi ve Avrupa'da siyasal bölünmeler yaşandı. Çünkü Ortaçağ'da Papa, Avrupa Krallığına taç giydirerek onların krallıklarını onaylıyor ve yönlendirebiliyordu. Katolik kalan ülkelerde yeni mezheplerle mücadele etmek amacıyla Engizisyon Mahkemeleri kuruldu.

MERYEM PARILTI 10/C 296