Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi II.MEHMET (FATİH) ( )

BATIDA ALINAN YERLER:  Sırbistan, Mora, Eflak, Boğdan, Bosna, Hersek, Arnavutluk, İtalya, Atina  Mora alındı.  FATİH’İN DOĞU SEFERLERİ:  Amasra, Sinop, Trabzon, Karamanoğlu koprakları ( Konya ve çevresi), Akkoyunlu toprakları (Doğu Anadolu, Erzincan bölgesi), Candaroğlu toprakları ( Kastamonu ve çevresi), Kırım  *Fatih, Mora ve Trabzon’u alarak Bizans’ın yeniden dirilme umutlarını sona erdirmiştir.

FATİH DÖNEMİNDE ELE GEÇİRİLEN ADALAR:  Gökçeada, Taşoz, Bozcaada, Limni, Midilli, Semadirek, Eğriboz,Zenta, Kefalonya, Ayamavra adaları fethedildi. Rodos kuşatıldı ise de alınamadı.

16 YIL SAVAŞLARI  Tarih:  Taraflar: Osmanlı X Venedik  Sebep: Osmanlıların Ege adalarını ele geçirmeleri Venedik’in doğu ticaretine zarar veriyordu.  Sonuç: 16 yıl süren savaş sonunda Eğriboz başta olmak üzere bir çok ada ele geçirildi ve Venedikliler ile barış yapıldı. Antlaşma ile Venedik Osmalı sularında ticaret yapma ve İstanbul’da balyos (elçi) bulundurma hakkı kazandı.

OTLUKBELİ SAVAŞI  Tarih:1473  Taraflar: Fatih SM X Akkoyunlu Uzun Hasan  Sebep: Akkoyunlu Uzun Hasan’ın Osmanlılara karşı kullanmak üzere Venediklilerden ateşli silahlar almak istemesi.  Sonuç:Akkoyunlu Devleti yıkılma sürecine girdi.  Önemi: Osmanlılar Anadolu’daki en büyük rakiplerinden birini ortadan kaldırmıştır.

İTALYA SEFERİ (OTRANTO SEFERİ)  Tarih:1480  Taraflar: Osmanlı X Napoli Krallığı  Sebep: Roma’yı fethetmek.  Sonuç: Fatih’in ölümüyle sefer yarıda kaldı.

KIRIM’IN OSMANLILARA KATILMASININ ÖNEMİ:  Fatih: 1- Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini sağlamak, 2- Moskova Prensliği’nin güneye yayılmasını engellemek, 3- Ceneviz ticaretine son vermek için Kırım’ı Osmanlılara bağlamak istedi.  Kırım’ın Osmanlılara katılması ile: 1- Karadeniz bir Türk gölü haline geldi. 2- Karadeniz kıyılarındaki doğu ticaret yolları Osmanlıların eline geçti. 3- Osmanlılar Eflak ve Boğdan’ı doğudan kontrol etmek imkanına kavuştular.

 * Fatih’in ölüm haberi Roma’ya ulaşınca İtalya’da toplar atılıp, günlerce şenlikler yapıldı. Papa, bütün Avrupa kiliselerinde üç gün çanların çalınıp şükür ayinleri yapılmasını emretti.

II.BAYEZİD ( )

II. BAYEZİD’İN MÜSLÜMAN VE YAHUDİLERE HİZMETİ  İspanya’daki Müslüman ve Yahudiler büyük bir baskı altındaydılar. II.Bayezid, Kemal Reis idaresindeki bir donanmayı İspanya’ya yolladı. Donanma Müslümanları Kuzey Afrika’ya, Yahudileri Selanik ve İstanbul’a taşıdı. (1505)

I.SELİM DÖNEMİ (YAVUZ) ( )

 Amacı: 1- Bütün Türk ve Müslümanları Osmanlı bayrağı altında toplamak. 2- İran’ı ele geçirip Türkistan’a ulaşmak.  *Unvanı: Hadimül-haremeyn (Mekke ve Medine’nin koruyucusu)

ÇALDIRAN SAVAŞI  Tarih: 1514  Taraflar: Yavuz SS X Şah İsmail (Safeviler)  Sebep:Şah İsmail’in Şii mezhebini Osmanlı topraklarında yaymak istemesi  Sonuç:1-Doğu Anadolu Osmanlı idaresi altına girdi. 2-Dulkadiroğlu beyliğine son verildi ve toprakları Osmanlı hakimiyetine girdi. 3-Tebriz- Halep, Tebriz-Bursa ipek yolu Osmanlı kontrolüne geçti. 3- Şah İsmail hazinesini bırakarak kaçtığı için Osmanlılar büyük ganimet elde ettiler. 4-Şiiliğin Anadolu’da yayılması geçici olarak önlenmiştir.

 Önemi: 1- Savaş Osmanlı ateşli silahlarının üstünlüğünü göstermiştir. 2- Yeniçeriler ilk defa padişahın otağını kurşunlamışlardır. Amaçları padişahı savaştan vazgeçirmekti. Yeniçeriler kendilerini Şii Bektaşi olarak adlandırıyor ve Şiiler üzerine sefer yapmak istemiyorlardı.

MISIR SEFERİ  1-MERCİDABIK SAVAŞI  Tarih:1516  Taraflar:Osmanlılar X Memlukler  Sebep: 1-İslam dünyasının liderliği için Yavuz Sultan Selim halifeliği Memlukler’den almalıydı. 2- Kansu Gavri’nin adaletsiz yönetimi yüzünden Memluk halkı Osmanlılardan yardım istemişti

 3- Hint Okyanusu’ndaki Portekiz korsanları İslam’ın kutsal şehirlerine saldırıyor ve Memlukler buna karşı bir tedbir almıyorlardı.  4-Mısır alınırsa Baharat yolu Osmanlıların eline geçecek ve Avrupa ülkeleri ekonomik yönden Osmanlılara bağlanacaktı.

 Sonuç: 1-Suriye, Filistin ve Lübnan Osmanlıların eline geçti.  2-Mısır yolu Osmanlılara açıldı.  3- Ramazanoğulları Osmanlılara katıldı.  4- Kansu Gavri öldürüldü.

2-RİDANİYE SAVAŞI:  Tarih:1517  Taraflar: Osmanlı X Memlukler  Sebep: Yavuz Sultan Selim’in Memluklere son darbeyi vurmak istemesi  Sonuç: Kahire fethedildi ve Memluk Devleti sona erdi.

MISIR SEFERİ’NİN SONUÇLARI:  1- Mısır, Suriye, Filistin,Lübnan ve Hicaz bölgesi Osmanlı topraklarına katıldı.  2- Kutsal emanetler, Mekke ve Medine’nin anahtarları Osmanlılara teslim edildi.  Halifelik Osmanlılara geçti.

  Baharat ticaret yolu Osmanlılara geçti. (Ancak coğrafi keşiflerin yapılmasından dolayı Osmanlılar Baharat yolundan istedikleri gibi faydalanamamışlardır.)  Mısır seferi sonunda Osmanlı hazinesi tamamiyle doldu.  Mısır’ın fethi ile Kuzey Afrika seferleri için önemli bir üs elde edildi.

 Önemi: 1-Halifelik Osmanlılara geçti.  2- Mısır seferi ile Osmanlı ateşli silahları ile hiçbir devletin boy ölçüşemeyeceği anlaşıldı.  *Yavuz Sultan Selim şir-i pençe (aslan pençesi) adı verilen bir çıban sebebiyle ölmüştür.

I.SÜLEYMAN DÖNEMİ (KANUNİ) ( )

 Amacı:  1- Avrupa krallarını dize getirmek.  2- Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini sağlamak  *Unvanı, Kanuni, muhteşem ve büyüktür.  *Osmanlı tahtında en uzun kalan padişahtır.  *16.yy. ortalarında Roma Germen İmparatoru Şarlken, Akdeniz ve Orta Avrupa’da Osmanlıları tehdit ettiği için Kanuni, Batıya yönelmiştir

BELGRAT’IN FETHİ  Tarih: 1521  Sebep: Avrupa üzerinde baskı kurabilmek ve siyasi-askeri gelişmelere anında müdahale edebilmek için Macaristan’ın önemli bir kalesi olan Belgrat’ın fethi gerekliydi.  Sonuç: II. Murat, Belgrat’ı kuşattı ancak alamadı. Fatih, Sırbistan seferinde Belgrat hariç bütün Sırbistan’ı fethetti (1459). Kanuni, II. Murat, Fatih ve II.Bayezid’in kuşatıp alamadığı Belgrat’ı, 1521’de Tuna’dan ve karadan kuşatarak fethetti.  Önemi: 1-Belgrat Orta Avrupa’ya yapılacak seferler için önemli bir üs olmuştur.  2-Macaristan yolu Türklere açıldı.

MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ  Tarih: 29 Ağustos 1526  Taraflar: Osmanlılar X Macarlar  Sebep: Pavia Savaşı’nda Alman İmparatoru Şarlken’e esir düşen Fransız kralı Fransuva’yı kurtarmak. 2- Kanuni Fransuva’yı kurtararak Avrupa’daki Haçlı birliğine Fransa’nın katılmasını engellemek istemiştir.  Sonuç: 1-Macaristan’ın tamamı ele geçirildi ve Avusturya ile Osmanlı Devleti arasında tampon bir Macar krallığı kuruldu. 2-Madrit Antlaşması ile I.Fransuva serbest bırakıldı. 3- Mohaç Meydan Muharebesi’nde Macar ordusunun tamamı imha edildiği için Macaristan’da Türklerin karşısına çıkabilecek bir güç kalmadı.  Önemi: Macaristan Osmanlı Devleti’ne bağlı bir krallık haline geldi.

KANUNİ ZAMANINDA I.VİYANA KUŞATMASI  Tarih:1529  Taraflar: Osmanlılar X Macarlar  Sebep: Yanoş’un Macar kralı olmasını Avusturya kralı Ferdinad’ın istemiyordu ve Ferdinand, Budapeşte’yi( Budin) ele geçirdi.  Sonuç: Budapeşte geri alındı ama Ferdinand ordusu ile ortada yoktu. Bu sebeple Osmanlı ordusu Viyana’yı kuşattı. Ancak ordu, kuşatma için hazırlıksız gelmişti ve kış mevsimi yaklaşmıştı. Bu sebeplerden dolayı I.Viyana kuşatması başarısız olmuştur.

ALMAN SEFERİ  Tarih: 1533  Taraflar: Osmanlılar X Avusturya  Sebep: Avusturya kralı Ferdinand, Macar kralı olmak için tekrar Budapeşte’yi kuşattı.  Sonuç: 1-Avusturya ve Almanya içlerine kadar giren Osmanlı ordusunun karşısına Ferdinand veya Şarlken çıkmadığı için ordu geri döndü. 2- “ İstanbul Antlaşması” ile savaş durumu sona erdirildi.

İSTANBUL ANTLAŞMASI  Tarih: 1533  Taraflar: Osmanlılar-Avusturya  Önemi: 1-Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktır.  2- Ferdinand, Yanoş’un Macar kralı olmasını kabul etti.  3-Ferdinand, Osmanlılara yılda 30 bin duka altın vermeyi kabul etti.

İRAN SEFERLERİ  Tarih: 1533, 1548, 1553,1577  Taraflar: Osmanlı X Safeviler  Sebep: Safevilerin Kanuni’nin batı seferlerini fırsat bilip Anadolu’ya saldırmaları  Sonuç. İran seferleri Amasya Antlaşması ve Ferhat Paşa Antlaşması ile son bulmuştur.

AMASYA ANTLAŞMASI  Tarih:1555  Taraflar: Osmanlılar X Safeviler  Maddeleri:Doğu Anadolu, Azerbaycan, Tebriz ve Bağdat Osmanlılar’da kaldı.  Önemi: Osmanlılar ile Safeviler arasındaki ilk antlaşma

RODOS’UN FETHİ  Tarih:1522  Sebep: Rodos’u ellerinde bulunduran St.Jean şövalyeleri Mısır, Suriye ve Anadolu arasındaki deniz taşımacılığını devamlı engelliyorlardı.  Sonuç:Rodos fethedildi ve şövalyeler Malta adasına yerleştirildi.  Önemi: 1-Mısır, Suriye deniz yolunun güvenliği sağlandı. 2-Rodos’un fethinde ilk kez havan topları kullanıldı.

PREVEZE DENİZ SAVAŞI  Tarih: 28 Eylül 1538  Taraflar: Osmanlı X Haçlılar ( Barbaros Hayrettin Paşa X Andrea Doria)  Sebep: Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini sağlamak  Sonuç:1-Şarlken’in Akdeniz’deki üstünlüğü sona erdirildi. 2-Akdeniz bir Türk gölü haline geldi.  Önemi: Preveze Deniz Savaşı’nın tarihi olan 28 Eylül ülkemizde Türk Denizcilik Günü olarak kutlanmaktadır.

HİNT DENİZ SEFERLERİ  Tarih:  Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler  Sebep: 1-Portekizliler Basra Körfezi’ni kapatarak Baharat yolunu değiştirmişlerdi. Bu durum Osmanlı ekonomisine büyük zarar veriyordu. 2- Portekizliler Müslüman tüccarlara zarar veriyorlardı.  Sonuç: 1-Seferler başarısız olmuştur. Bunun sebebi Osmanlıların okyanuslara dayanıklı büyük gemilerinin olmayışı ve komutanlar arasındaki anlaşmazlıklardır. 2-Osmanlılar, Kızıldeniz, Basra Körfezi, Arabistan, Habeşistan ve Doğu Sudan’a hakim olmuş, Yemen, Aden, Sudan ve Maskat, Eritre Osmanlı yönetimine girmiş ancak Portekizlileri Hint Okyanusu’ndan çıkaramamışlardır.

II. SELİM DÖNEMİ (SARI SELİM) ( )

 Amacı: II.Selim’in veziriazamı Sokollu Mehmet Paşa savaş yapmayıp, devleti güçlendirmek ve yenilikler yapmak istiyordu.  * II. Selim ordunun başında savaşa gitmeyen ilk padişahtır.

KIBRIS’IN FETHİ  Tarih:1571  Taraflar: Osmanlı X Haçlılar  Sebep: Anadolu, Suriye, Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliği ve Doğu Akdeniz’e Osmanlıların tam hakimiyeti için Kıbrıs’ın fethi şarttı.  Sonuç:1-Osmanlılar Doğu Akdeniz’e hakim oldular. 2- Güney kıyılarımızın güvenliği sağlandı.

İNEBAHTI SAVAŞI  Tarih: 1571  Taraflar: Osmanlı X Haçlılar  Sebep: Osmanlıların Kıbrıs’ı fethetmeleri  Sonuç: Haçlı donanması, İnebahtı’da demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakarak imha etti.  Önemi: Savaş sonunda Avrupalı devletlerde Osmanlıların da yenilebileceği fikri ortaya çıkmıştır.

KANUNİ'NİN BELGRAD KADISINA GÖNDERDİGİ FERMAN Kanuni Sultan Süleyman, 1389 yılında Kosova Savaşı ile fethedilen Arnavutluğa bağlı, Belgrad Bölgesi’nde yaşayan halkın haklarının korunması için, 1558 yılında Belgrad Kadısı’na gönderdiği "İnsan Hakları Fermanı" nda şöyle buyurmaktadır:Devlet askerleri (Sipahiler), biçilmeyip el ile yolunan ottan zorla vergi alırlar imiş, kaldırdım. Askerler, ev yakınında bulunan bağ, bahçe ve bostanlardan yemeklik için üretim yapanlardan para almak isterler imiş, almasınlar, yasakladım. Boş yerlere tarla açanlardan, ihya edenlerden vergi alınmasın. Nehir üzerlerindeki dolap ve karaca değirmenler, yeni yapılmış olsalar dahi fazla vergi alınmasın. Askerler, tarla ürünlerini satmak için, halka pazar yerine götürmelerini isterler imiş, pazara götürülmesin, teklif dahi edilmesin. Askerler ‘boyunduruk hakkı’ diye vergi almasınlar

. Askerler savaşa gitseler, geride kalan mallarını köy halkından güvenilir adamlar korusunlar. Savaş esnasında bile askerler eve girip arı kovanlarına dokunmasınlar. Ve yerleştiği yerde, evleri önünde, sancakları altında kendi geçimleri için ürettikleri arı kovanından dahi vergi alırlar imiş. Onu dahi göresin. Başka kovanlık olmayıp, evleri yanında ve sancakları altında olan kovandan dahi vergi aldırmayasın. Kovan hakkı bahanesi ile askerler savaş esnasında bile bu bahaneyle evlere girmekten men eylensin. Bu husus için şikayet ettirmeyesin