Bİlİmsel AraşTIrma Yöntem ve Teknİklerİ Temel Kavramlar

Bilim nedir? Bilimin tanımı: Geçerliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünü İnsanoğlunun biriktirdiği, kayıt edilmiş sistematik bilgiler Kanıtlanmış ve sistemli hale getirilmiş bilgiler

Bilimin işlevleri nedir? İnsanoğlunun kendisini ve çevresini; Anlama/…nedir? Açıklama/… niçin? Kontrol altına alma

Bilimin türleri Toplum (sosyal) bilimleri Doğa bilimleri

Bilimsel Yöntemin Aşamaları Problemin farkına varma ve onu sınırlandırma Çözümle ilgili kaynakları tarama ve bilgi toplama Problemin çözümü için denenceler kurma Uygun araçları hazırlama, verileri toplama ve organize etme Denenceleri test etme Çözüme ulaşma, rapor hazırlama

Araştırmanın Amacı Bir araştırmanın amacı iki şekilde ifade edilebilir: Soru cümleleri (problem cümlesi, alt problemler) Denenceler

Araştırmanın Önemi Araştırmanın amacından farklıdır. Araştırmanın amacı; problem cümlesi ve alt problemlerde ifade edildiği gibi yazılır. Önemde ise: araştırmacının bu çalışmayı yapmaktaki amacını yansıtmalıdır. Yani, araştırmanın alana yapacağı katkı, sağlayacağı faydadan söz edilmelidir.

Problem Durumu Problem cümlesi: Bilişim Teknolojileri öğretmen adaylarının Özel alan yeterlikleri ne düzeydedir? Alt problemler: Bilişim Teknolojileri öğretmen adaylarının özel alan yeterlilik düzeyleri; Öğrenim gördükleri üniversiteye, Cinsiyete, Mezun olunan liseye, Bölüm tercih sırasına, Bölümü isteyerek seçme durumuna, Mezun olduktan sonra öğretmenlik yapma isteğine göre farklılık göstermekte midir?

Denence (Hipotez) Tanım: Denence, denenen yargıdır En az iki değişken arasındaki ilişkiyi, kuvvetli olasılıklarla önceden kestiren, geçici olarak kabul edilen ilişkisel yargıdır. Olaylar ya da değişkenler arasında var olduğu söylenen (kestirilen) ilişkiye denence denir. Soru cümlesi şeklinde yazılan problem cümlelerinin; düz cümleye çevrilmiş halidir.

Denence (Hipotez) Denenceler ikiye ayrılır: Araştırma denencesi (H1) İstatistiksel (null-sıfır-farksızlık) denence (H0) Örnek: «İnsanlar ödüllendirildiklerinde daha iyi öğrenirler» «Müzik, ameliyatlardaki ağrının hissedilmesini önemli ölçüde azaltır»

Varsayım (sayıltı) Herkes tarafından ya da o alanın ilgilileri tarafından genel olarak doğru olduğu kabul edilen, doğruluğu tartışılmayan yargılardır. Doğruluğu tartışma götürürse denence olur.

Varsayım (sayıltı) Örnek: Problem cümlesi: «Farklı beslenme alışkanlıklarına sahip öğrencilerin dikkat yoğunlukları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? Alt problemler: Et yiyenler, Hamur ileri yiyenler, Sebze yiyenler, Et ve sebze yiyenlerin dikkat testinden alacakları puanlar arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? Denenceler: dikkat testinden alacakları puanlar arasında anlamlı bir farklılık vardır

Varsayım (sayıltı) Bu araştırmada olabilecek varsayımlar ne olabilir? Bütün öğrencilerde az ya da çok dikkat dağınıklığı yaşanmaktadır. Öğrenciler farklı beslenme alışkanlıklarına sahiptir. Beslenme alışkanlığı ile dikkat yoğunluğu arasında yakın bir ilişki vardır.

Değişkenler Bağımsız değişken: Denenen değişken ya da uyarıcı değişkendir. Sonuca etki eden değişkendir. Etkileyendir, neden olandır. Bağımlı değişken: sonuçtur. Etkilenen değişkendir. Kontrol değişkeni: (öteki, önemli, istenmeyen, şaşırtıcı). Bağımlı değişkeni etkileme olasılığı bulunan, «öteki, olası nedenlerdir»

Değişkenler Örnek: «Farklı beslenme alışkanlıklarına sahip öğrencilerin dikkat yoğunlukları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?» araştırmasında; Bağımsız değişken: beslenme alışkanlık çeşidi Bağımlı değişken: dikkat yoğunluğu Kontrol değişkenleri: öğrencilerin zeka puanları, özel ders alma durumları, ekonomik durumları vs.

Değişkenler Kontrol değişkenlerinin bağımlı değişkene etkileri iki şekilde kontrol altına alınır: Sayısal kontrol: değişken, örneklem gruplarda sayısal olarak dengelenmeye, eşitlenmeye çalışılır. Bu durumda değişkenimiz, süreksiz değişken türündedir. Örneğimizde öğrencilerin «özel ders alma durumları, ekonomik durumları» nda olduğu gibi. İstatistiksel kontrol: Kovaryans analizi kullanılır. Bu durumda değişkenimiz, sürekli değişken (sayısal/puan) türündedir. Örneğimizde öğrencilerin «zeka puanları» nda olduğu gibi.