ARAŞTıRMA PROJESİ Yrd. Doç. Dr. Cumhur TÜRK

Temel Kavram ve Süreçler ■Bilim ■Olgu, Olay ■Kuram (Teori), Yasa (Kanun) ■Hipotez, Veri, Bulgu ■Ontoloji, Epistomoloji, Aksiyoloji ■Nicel Yaklaşım, Nitel Yaklaşım, Karma Yaklaşım ■Bilgi, Bilimsel Bilgi ve Özellikleri ■Bilimsel Araştırma Süreci

Bilim Nedir? ■“BİLİM SORU SORMAKLA BAŞLAR” ■-Olaylar ve nesneleri kavramak, tanımak ve sınıflamak üzere çözümleyen, ■- olgular arasındaki nesnellik ilişkileri kuran, ■- bu ilişkileri deney yoluyla sınayarak, ■- geçekleşmiş ilişkileri genelleyen, ■- kuramlar ve yasalar halinde dile getiren, ■- bunlardan kalkarak gelecekle ilgili çıkarımlarda bulunan sistemli düşünsel çabalar (Sencer, 1978)

Özetle! ■Yaşadığımız, hissettiğimiz ortamlarda ortaya çıkan veya çıkabilecek durum ve sorunları anlamak, vurgulamak, yorumlamak ve çözüm önerileri sunmak için yapılan düzenli çalışmaların tümüdür.

Bilim Adamı (Pardon) İnsanı ! ■Bir problemi, olayı bilimsel yöntemlerle araştırarak çözüme ulaştıran, insanlığın yararına sunan kişidir.

Olgu - Olay ■Olgu : Bir takım olayların dayandığı sebep veya bu sebeplerin yol açtığı sonuç. ■Olay : Olgulardan meydana gelen bütündür.

Kuram (Teori) ■Soyut bilgidir. ■Bir sorunu ilgilendiren düşüncelerin tümüdür. ■Deney ve varsayımlara dayanılarak kanıtlanan görüşlerdir

Hipotez ■Araştırma konusuyla ilgili olarak ortaya konulan; doğruluğunun araştırılması gereken önermelerdir. ■Araştırmaya yön veren temel düşüncelerdir.

Veri - Bulgu Veri : Araştırma sırasında elde edilen her tür işlenmemiş (ilk) bilgidir. Bulgu : Elde edilen verilerin işlenmesiyle ulaşılan sonuç bilgilerdir.

Araştırmayla ilgili temel felsefe alanları Varlık felsefesi (ontoloji) ■Varlık felsefesinde “Gerçek nedir?” sorusunun yanıtı aranmaktadır. ■“Gerçek nedir” sorusunun dışında, insanın neden var olduğu, evren içerisinde ne tür bir rolü olduğundan hareket ederek “insan, evren, varlık, yokluk vb. nedir?” gibi sorular üstünde yoğunlaşır.

Bilgi felsefesi (epistemoloji) ■Bilgiyle ilgili soruları ele alan bir felsefi disiplin olup bilginin ne olduğu, kaynağı, doğru, yanlış, bilinmez, mutlak ya da göreceli oluşu, türlerin ne olduğu gibi sorulara yanıt aranmaktadır. ■Bilginin yanında, bilme olayının nasıl gerçekleştiğiyle de ilgilenir. ■Bilmenin duyular aracılığıyla mı, zihinsel algılamayla mı, yoksa doğuştan gelen birtakım yetilerimiz ya da ilahi sayılabilecek niteliklerimizle mi ilgili olduğunun cevabını aramaktadır.

■Değerler felsefesi (aksiyoloji) ■İnsanların değer sistemleriyle ilgilenen bir felsefi disiplindir. ■“İnsanların değer yargılarını şekillendiren ve yönlendiren ilkeler nelerdir?”, ■“Bu ilkeler mutlak mıdır, yoksa göreceli midir?”, ■“Değerlerin belirli bir sınırlandırmasını yapmak mümkün müdür?” gibi sorulara cevap aramaktadır. ■Değer felsefesiyle ilgili konular etik ve estetik olmak üzere ikiye ayrılır.

Nicel Yaklaşım (Araştırma) Pozitivizt ve realist paradigmalara dayanan, verilerin deney, tarama (survey) vs. aracılığıyla toplandığı ve genelleştirildiği empirik (görgül) çalışmalar.

Nitel Yaklaşım (Araştırma) Gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda, gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlenmesi.

Bilgi Bilgi : Öğrenme, gözlem ve araştırma yoluyla elde edinilen ve insan zekasının çalışması sonucu ortaya çıkan zihinsel üründür.

Bilimsel Bilgi ■Olgusaldır (deney ve gözlemle kanıtlanması) ■ilerleyicidir (bilginin sürekli yenilenmesi) ■birikimlidir (tarihsel birikim) ■herkese açık & toplumsaldır (birey tekelinde değil) ■nesneldir (insandan bağımsız, bilimseldir) ■dinamiktir (bilginin gelişmesi ve ilerlemesi) ■mutlak ve değişmez değildir. ■mantıksaldır (mantıksal düşünme ve çıkarsama kuralları) ■öndeyicidir (yordayıcıdır) (geleceğe yönelik tahminler)

Bilimsel Bilgi ■fonksiyoneldir. ■nettir. ■genelleyicidir. ■gözlemsel ve deneyseldir. ■doğrulanabilirdir. ■sistemlidir. ■objektiftir. ■değişime açıktır. ■evrenseldir.

Bilimsel Araştırma Süreci ■Araştırma düşüncesinin ve hipotezin geliştirilmesi ■Araştırma yönteminin belirlenmesi ■Evren ve örneklemin belirlenmesi ■Ölçütlerin belirlenmesi ■Veri toplama aracının geliştirilmesi ve uygulanması ■Bulguların analizi ve yorumlanması ■Sonuçların raporlaştırılması ■Tüm sürece yeniden başlama

Araştırma Süreç & Teknikler GİRİŞ ■Problem ■Amaç ■Önem ■Varsayımlar ■Sınırlılıklar ■Tanımlar

Problem ■Bireyi, fiziksel/düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve birden çok çözüm tolu olasılığı görülen her durum bir problemdir. ■Problem kaynağı: Doğa, toplum, önceden yayınlanan raporlar, tezler, araştırmalar, vb. ■Alanyazın (literatür) taranması şart. ■NİÇİN?????

Problem Seçimi & Ölçütler ■Uygun bir problem seçimi zor aşama ■NİÇİN? ■Ölçütler a) Genel Ölçütler b) Özel Ölçütler

Genel Ölçütler ■Çözülebilirlik ■Önemlilik ■Yenilik ■Yerleşik etik kurallara uygun olarak araştırılabilirlik

Özel Ölçütler ■Alanda yeterlilik (uzmanlık) ■Yöntemde ve tekniklerde yeterlilik ■Veri toplama izni ■Zaman ve olanak yeterliği (kaynaklar) ■İlgi yeterliği

Araştırma Probleminin Tanımlanması 1)Bütünleştirme Bütün sistem içinde ele alınır genel çizgilerle tanımlanır. 2) Sınırlandırma Bütün içinde araştırılacak sınırlandırılmış dilim seçilir. 3) Tanımlama Sınırlandırılmış problem dilimi ayrıntılarıyla açıklanır.

Değişkenlerin Belirlenmesi ■Problem cümlesi yazımında DEĞİŞKEN kavramı önemlidir. ■Değişken : Bir araştırmanın olgularından oluşan, birden fazla değer alabilen, değişebilen her şeydir.

Değişken Çeşitleri ■Kontrol şekline göre değişkenler Bağımlı Değişken Bağımsız Değişken Kontrol Değişken ■Aldığı Değere göre değişkenler Süreksiz değişken Sürekli Değişken

İlgili Kaynakların (Alanyazın) Taranması ■Kavramsal yazını içeren kitaplar vb. ■Araştırma yazınını oluşturan raporlar ■Kaynak taraması plana göre hazırlanır. ■Elde edilen bilgi not ve fişlere yazılır ■İnternetten araştırma yapılır ■Kütüphaneden katalog taraması

Problem Cümlesi ■Problem cümlesi yazımında açık ve sade bir dil kullanılır. ■Araştırma problemleri soru cümleleri şeklinde ifade edilmelidir. ■Problem cümlesi, çözülecek problemi net bir şekilde ortaya koymalıdır. ■Araştırmanın sınırları ele alınan değişkenler açısından kesinleştirilmelidir. ■Araştırmanın sonunda elde edilen bulguların genelleneceği evren sınırı, kesin ve açık belirtilmelidir.

Problem Cümlesi ■Öğrencilerin zeka düzeyleri ile giriş puanları arasında ilişki var mı? ■Öğretmen adaylarının, bilgisayar kullanımına yönelik tutumları nelerdir? ■Rehberlik ve Danışmanlık programının son sınıfında okuyan öğrencilerin geleceğe yönelik kaygıları nelerdir?

Hipotez (Denence) ■Araştırmada, olayla yada değişkenler arasında var olduğu söylenen test edilebilen ilişkiye denir. Hipotezler... ■veri toplamayı sistemleştirir, ona yön verir. ■fikirlerin, kavramların sınanmasını sağlar. ■kuram geliştirmeye yardım eder.

Hipotez (Denence) a) Araştırma denencesi (H1) ■Araştırma sonucunu kestiren ve genellikle bir tarafı tutan ya da tarafların farklılığını, kısaca değişkenler arasında ilişki olduğunu savunan ifadedir. b) Statistiksel (sıfır) denence (Ho) ■Karşılaştırmalarda taraf tutmayan, farksızlığı, kısaca değişkenler arasında ilişkisizliği savunan ifadedir.

Önem ■Araştırma amaçlarında belirlenip toplanan verilerin hangi kuramsal ya da pratik sorunun çözümünde ve nasıl kullanılabileceğinin açıklanmasını içerir. ■Araştırmanın önemi problemle iç içedir. ■Araştırmanın amacı toplanacak veriler ile iç içedir.

Varsayımlar (Sayıltılar) ■Deneyle tanımlanmamış olmakla birlikte kanıtlanabileceği umulan kuramsal düşünüyü içerir. ■“Denenmeyen bir yargı” dır ■değerlere, probleme, kuramlara, kontrol değişkenlerine ve ■araştırma yöntem ve sürecine ilişkindir.

Sınırlılıklar ■Araştırma çerçevesi ■Araştırmacının, ideal gördüğü ve normal olarak yapmak isteyip de, çeşitli nedenlerle, vazgeçmek zorunda kaldığı şeyler araştırmanın sınırlılıklarıdır. ■Ör: - Tüm KKTC yerine araştırmanın yalnızca Mağusa’da yapılması ■Veri toplamanın yalnızca belge incelenmesiyle sınırlandırılması

Tanımlar ■Araştırmada kullanılacak terimler açığa kavuşturulmalıdır. ■Kavramsal tanım ■İşlevsel tanım