?
Retrofaringeal apse
Giriş Acil servise boğaz ağrısı, ateş, ense sertliği ve stridor gibi belirti ve bulgularla başvurur. Pediatrik popülasyonda sık, erişkinde daha az (<6 y)
ÜSYE’de sık antibiyotik kullanımı nedeniyle eskiye oranla daha nadir. RFA’nın erken tanı ve agresif tedavisi, hala yüksek morbidite ve mortalite tehlikesi taşıdığından önemli!!!
Patofizyoloji Retrofarengeal boşluk; farenksin arkasında, önde bukkofaringeal fasya, arkada prevertebral fasya, lateralde ise karotis kılıflarıyla sınırlı. Üstte kafatası tabanına, aşağıda ise mediastinuma dek uzanır.
Suçlanan organizmalar (%86 polimikrobial, erişkinde tbc !) Aerob bakteriler: Beta hemolitik streptokok, stafilokokkus aureus Anaerob bakteriler: Bakteroides, Veillonella Gram negatif bakteriler: Hemofilus parainfluenza, Bartonella henselae
Lenfatik drenaj ya da komşu üst solunum yolu infeksiyonuna ikincil olarak gelişebilir. Endotrakeal entübasyon, nazogastrik tüp yerleştirilmesi, endoskopi, yabancı cisim varlığı ve yabancı cisim çıkartılmasını takip edebilir. Risk artışı: İmmünkompromize veya kronik hastalığı olanlar (ör. DM, malignite, alkolizm, AIDS)
Yüksek mortalite: Havayolu obstrüksiyonu, mediastinit, aspirasyon pnömonisi, epidural abse, juguler venöz tromboz, nekrotizan fasiit, sepsis, pürülan meningoensefalit ve karotis arter erozyonu
Öykü Boğaz ağrısı Ateş (çocuklarda da) Disfaji Odinofaji Seste kabalaşma Boyunda ağrı (çocuklarda da) Ense sertliği (çocuklarda da) Dispne
Fizik Muayene Posterior farengeal ödem (1/3 hastada) Ense sertliği Servikal adenopati – boyunda şişme (çocuklarda kötü prognoz) Ateş Salya akıtma Tortikollis Trismus
Görüntüleme Lateral boyun grafisi Hastaların %88’inde retrofarengeal yumuşak dokularda C2’de >7 mm ve C6’da >14 mm genişleme Daha az olarak yumuşak dokularda hava-sıvı seviyesi veya serbest hava Boyun grafisinin yararlı olmadığı birçok olgu gösterilmiş
Boyun bilgisayarlı tomografisi (BT) Hasta supin pozisyonda yatabiliyorsa ! Iv kontrastlı boyun BT’de hipodens lezyon (sensitivite %91.7) Direkt grafi bulguları lateral boyun grafisinde belirgin değil veya negatif olmasına rağmen hastada yüksek RFA şüphesi varsa iv kontrastlı boyun BT isteyin BT aynı zamanda RFA’nın uzanımını ve büyük damarlarla ilişkisini gösterdiğinden, cerrahi öncesi faydalıdır, çocuklarda apse – LAP ayrımı da yapılır.
Acil Serviste Bakım Monitorizasyon, saturasyon ve vital takibi Havayolu yönetimi, oksijen Entübasyon güçlüğü: Endikeyse ve hasta entübe edilemiyorsa, iğne veya cerrahi krikotirotomi hazırlığı Iv sıvılar: Ateş ve yutma güçlüğü nedeniyle dehidratasyon mevcutsa
Antibiyoterapi (gr+, gr- ve anaerobları kapsayan geniş spektrumlu) –Yüksek riskli gruptaysa ampirik vankomisin eklenmeli. Bazı tedavi seçenekleri: –3. kuşak sefalosporin + klindamisin (en sık uygulanan rejim) –Beta laktamaz inh. penisilin + klindamisin / metronidazol –3. kuşak sefalosporin + klindamisin + nafsilin Steroidlerin yeri tartışmalı (1 mg/kg iv metilprednizolon) Acil KBB konsültasyonu (drenaj ameliyathanede, bazen BT eşliğinde); sadece iv antibiyotikle düzelen vakalar da bildirilmiş
Komplikasyonlar Havayolu tıkanıklığı Mediastinit Plevral tutulum Epidural abse Sepsis Akut solunumsal distress sendromu (ARDS) İkinci ve üçüncü servikal vertebra erozyonu Kraniyal sinir defisitleri (9-12. kranial sinirler) Karotis arter ve juguler vene bası
Prognoz RFA erken saptandıysa, agresif tedavi edildiyse ve komplikasyon gelişmediyse prognoz iyi Komplikasyon gelişen hastalarda mortalite %40-50