Teknolojinin BD üzerine etkisi Google Kuşağı (myth or reality) ?? Nazan Özenç Uçak

 Bilgi sistemi kullanıcıları değişecek  Geleneksel kullanıcı sayısı azalacak  Bilgi araçları değişecek  Mobil  Taşınabilir-erişilebilir  Bilgi içeriği değişecek  İçerik sınırları bulanıklaşacak  Daha çoklu, daha interdisipliner  Tarama özellikleri etkilenecek Gelecek 10 yıl da neler olabilir?

 Tek bir alanda davranışların izlenmesi kolay  Bilgi kullanımı, içselleştirme, bilgi yönetiminin araştırılması ve anlaşılması daha kolay  Çoklu içerik yeni bilgi gereksinimleri, yeni sorular  Farklı disiplin, bilgi kanal ve kaynaklarının bir arada araştırılması  Yeni nesil teknolojileri ve kullanıcı tatmini  Farkındalık faktörü Bilgi araç ve içerik değişiminin BD etkisi

 Bilgi erişim şeklinde değişim  Bilgi arama araştırmaları mobil uygulamalar kullanımı üzerine  İhtiyaç duyulan bilginin özelliğinde değişim  Konuların farklı düzey ve bakış açılarıyla ele alınması gereği  Bu kullanıcıların araştırılmasında çok yönlü yaklaşımlar Mobil uygulamaların etkisi

 Farklı disiplin ve farklı kültürlerde yapılan araştırmalara ihtiyaç var  Farrklı alanların birlikte çalışması sonucu erminoloji sorunu, ortak kavramlar geliştirme ihtiyacı  Sadece komşu disiplinler değil uzak disiplinler arası ortaklıklar  Neuroscience, evolutionary biology??  Yeni platformlar, farklı disiplinleri buluşturan ve bad destekleyen oluşumlar  National Science Foundation (NSF)  National Institutes for Health (NIH) Bilgide farklılık ve BD etkisi

 Formal, dar, bilgi sistemi ile bağlantılı yaklaşım terk ediliyor.  Bilgi ile insan arasındaki ilişkinin çok yönlülüğü dikkate alınıyor  Arama, gözden geçirme, hesaplama, kullanma, değiştirme ve bilgiden kaçınma  Bilgi kullanımında amaçlar dikkate alınıyor  İş, eğlence, sosyal yaşam, vatandaşlık, vb.  İç ve dış etkenler, yeni iletişim araçları ve kullanıcı özellikleri araştırılıyor BD yeni yaklaşımlar

 1993 sonrası doğanlar «google generation» olarak tanımlanıyor (ASIST, 2009)  «net generation», «digital natives», «millenials» olarak da tanımlanıyor.  Diğer kuşaklarla olan farkları bilgi kullanım özelliklerinde de görülüyor.  Bazı araştırmalar «generation x» ve «generation y» olarak kullanıcıları ayırıyor.  Bilgi arama davranışlarında üç nesil olarak kullanıcılar gruplandırılabiliyor. BAD ve kuşak farkı

 Google kuşağı kullanıcıları var mı? Efsane mi?  Davranış ve beklentileri nedir? Farklı mı?  Bilgi ihtiyaçları ne?  Bilgi kullanım özellikleri nasıl?  Bilgi merkez ve sistemleriyle ilişkileri nasıl?  Bilgi yöneticileri bu kullanıcıları ne kadar tanıyor ?  Bilgi sistemleri beklentileri karşılamaya hazır mı?  BAD ları araştırılıyor mu? Google kuşağı ve BD

 Internet’in ve Web’in olmadığı bir dünyayı tanımıyorlar.  Klavyeyi kalemden daha iyi kullanıyorlar  Kağıttan değil ekrandan okumayı tercih ediyorlar  Arkadaş ve aile ile her an her yerden temas içindeler  Bilgi aramada ilk tercihleri arama motorları, özellikle google  Üniversite öğrencilerini %89’u arama motoru, %2’si kütüphane web sayfasını kullanıyor  %93’ü arama motorlarının verdiği sonuçlardan memnun  Daha az okuyor, daha az kütüphane kullanıyor  Kitaba ve basılı ortama yabancı (OCLC, ASIS, UCL ) Google kuşağı kim??

 Kütüphane tek seçenek değil  Sezgisel ve etkileşimli değil  Değerli koleksiyonlar var ancak erişim cazip değil  Arama motorları, elektronik kaynaklar, sosyal ağlar, wikiler vb. Rakip durumda  Değişen yayıncılık anlayışı  Masa başı yayıncılık  Indekslenme anlayışının değişmesi  Blackwell’ Snergy, Elsevier Sciernce Direct vb. Arama motorları tarafından indekslenmesi  Elektronik kitaplara erişimin artması  Kaynak anlayışı, erişim anlayışı farklı  Yeni okuma alışkanlıkları  İçeriğin önemi ve sorunun yanıtına ulaşma isteği  Daha sezgisel ve etkileşimli ortam isteği var  Bilgi merkezleri yeni ihtiyaçları anlamalı ve karşılamalı Bilgi merkezlerine etkisi

 Yatay bilgi arama  Gezinme  Göz atma  İndirme, indirdiğini okumama Yeni davranış özellikleri

 Kaymağını alma (skimming activity)  İlk bir- iki sayfaya bakıp başka sitelere atlama  e-dergilerin %60’ının ilk 3 sayfasından fazlası okunmuyor  İlk bakılan yere geri dönmeme  e-dergilerin %65’ine ilk bakıştan sonra geri dönüş yapılmıyor Yatay bilgi arama (Horizontal information seeking)

 Sanal kütüphanelerde kullanıcıların zamanının büyük bir kısmı yol bulmak için harcanıyor  Aradıklarını bulmak için geçirilen zaman buldukları bilgiyi incelemek için harcadıkları zamana eşit Gezinme (Navigation)

 e-kitap, e-dergi sitelerinde geçirilen süre ortalama 4-8 dakika  Okuma alışkanlığı faklı  Başlık, içindekile ve özet okuma yaygın  Bütünü okumak yerine yarar amaçlı gözden geçirme alışkanlığı yaygın İzleyiciler (Viewers)

 Özellikle akademisyenlerde görülüyor  Tüketim içgüdüsü ile hareket ediliyor  Özellikle ücretsiz yayınları indirme eğilimi  İndirilen yazıların çoğunun okunmaması Sincapsı davranış (Squirreling behavior)

 Çok çeşitli log analizleri var  Coğrafik yerleşime, cinslere, çalışılan kurum üniversiteye göre, statü, demografik özellikler üzerine  Araştırma sonuçları sanal ortam kullanımıyla ilgili farklı sonuçlar veriyor, bulgular benzeşmiyor Bilgi arayanların çeşitliliği (Diverse information seekers)

 Otorite ve güvenilirlik bir kaç saniyede webden yapılmakta  Güvenilen araçlarla «cross-checking» yapılmakta Kontrol (Checking information seekers)

 Teknolojiye daha çok daha hakimler  Ancak genelde basit ve bilinen uygulamaları kullanmaya eğilimliler Google kuşağı ile ilgili iddialar (Myth or reality) ??

 Bilgi teknolojilerinden beklentileri yüksek  Giderek de artıyor  İletişim şekillerinde radikal değişim var  «texting rather than talking» Google kuşağı ve BD

 Etkileşimli sistemleri tercih ediyorlar  Pasif bilgi tüketicisi oldukları sistemlerden uzaklaşıyorlar Google kuşağı ve BD

 Çoklu görev yapma  Küçük yaştan itibaren bilgisayar kullanmaları paralel işlem yapabilme becerilerinin gelişmesine yardımcı  Ardışık işlem yapabilme becerisi gelişiyor.  Sıradan okuma becerisi??? Google kuşağı ve BD...

 Eğlence amacıyla kullanım formal öğrenmeye nasıl dönüştürülecek?  Bilgi ortamı ilginç olmazsa kullanım başarısız  Oyun teknolojilerinin eğitim ve kütüphane kullanımına uyarlanması  Bu uyarlamalar ilgiyi artırıyor ancak bilgi alımını engelleyici olabiliyor Google kuşağı ve BD...

 Görsel malzemeyi metne tercih etme  Metin hala önemli ancak giderek görsel malzemeye ilgi artıyor  Video linkleri metinlerin yerini alıyor Google kuşağı ve BD...

 Sabırsızlık, hoşgörüsüzlük  Bilgi gereksinimlerinin karşılanmasında beklemeye tahammül az.  Yaşlılar geçmiş deneyimlerine göre hızı değerlendiriyor  Gençlerin böyle bir deneyimi yok Google kuşağı ve BD...

 Otorite anlayışı  Arkadaşlarının önerilerini önemsiyorlar  Ergenlik özellikleri ile ilgili  Okullarda yapılan araştırmalar hoca ve kitaplara duyulan güveni de gösteriyor Google kuşağı ve BD...

 Internete bağımlılık  Sadece gençlere özgü değil  65 yaş üstü grubun gençlerden daha fazla bağımlı olduğunu gösteren araştırma var  Kişilik, deneyim gibi farklı faktörler de etken Google kuşağı ve BD...

 Kes – yapıştır  Yaygın bir davranış  Giderek artıyor  Deneme – yanılma  Yeni aletleri deneme yanılma yoluyla öğrenmeleri  Bu görüşün doğru olmadığını gösterir araştırmalar da var Google kuşağı ve BD...

 Taramada uzmanlar mı??  Dijital ortam kullanımı ile bilgi okuryazarlığı aynı doğrultuda gelişmiyor.  Son 25 yılın verileri gençlerin bilgi becerilerinin arttığını göstermiyor Google kuşağı ve BD...

 Hızlı ve kolay erişilen bilgi tercihi  Kolay anlaşılan ve çabuk erişilen bilgi tercih ediliyor  Her şeyin Web de ??  Web dışındaki kaynakları tanımıyorlar  Basılı koleksiyonu kullanmada isteksizler Google kuşağı ve BD...

 Mülkiyet haklarından haberdarlar mı?  Araştırmalar genelde haberdar olduklarını, ancak gençlerin bunları adil ve gerekli bulmadığını gösteriyor  Kuşaklar arasında telif hakları anlayışı açısından farklılıklar var  Bilgi merkezleri için giderek tehdit oluşturuyor Google kuşağı ve BD...

 Bütünleşik web  Bireysel hizmetler  E-kitaplarda artış, basılıda düşüş  İçerikte ve açık arşiv – serbest erişimde artış  Bilimsel iletişimde değişim  Sanal yayıncılık, second life hizmet  Semantik web ve günlük gereksinimlerle bütünleşme Gelecekte neler olabilir?

 Bilgi merkezlerinin değişime ne kadar adapte olabileceği  Yeni kullanıcı özelliklerini ve gereksinimlerini anlama  Okuma şeklindeki değişime (online reading, power browsing) adapte olma ve ihtiyacı karşılama  «NetGen» kullanıcıların beklentilerini karşılama Tehditler neler??

Neler yapılabilir??